Գիրք վաստակոց

Ասացին ոմանք 'ի փորձականացն՝ եթէ փոփոխէ ոք զսերմանքն յետ բնական տեղւոյն 'ի յայլ տեղի, նա այլ առաւելուն եւ գիրանան. մանաւանդ երբ 'ի լերանց 'ի դուր տեղիք տանիս, կամ 'ի գիջային տեղւոյ 'ի ցամաքային կամ 'ի չորային: Բայց տես զի փոխելն 'ի վատ տեղւոյն՝ յայլ աղէկն լինի, կամ պակաս՝ 'ի միջակն լինի, որ չլինի սպլութ 'ի վատն:

Եւ են ոմանք՝ որ այլ գեղեցկաբար առնեն քան զոր ասացաք, զի հային 'ի գետինն ուստի առնուն զսերմանքն. եւ երբ կամենան ցանել, նա զգետինն նմանեցուցանեն 'ի գոյնն եւ 'ի կերպս յայն՝ եւ ապա ցանեն. եւ այսու այլ առաւելուն, եւ չկորուսանեն զիւրեան յատկութիւնն:

Եւս առաւել զսովորական օդքն պարտ է իմանալ եւ ընտրել. եւ այնոքիկ որք հմտանան յարուեստ վաստակոցն՝ նա ընտրեն յարտէն զմեծ եւ զգէր հասկերն, եւ յետոյ ծեծեն եւ յիստակեն եւ զայն ցանեն. նա յայն սերմանց բուսեալքն եւս գէր եւ առաւել ազնիւ լինին: Եւ են ոմանք որ զաղաւնոյ ծիրտն փշրեն եւ 'ի սերմն խառնեն եւ ապա ցանեն, նա խիստ ազնիւ է եւ լաւ. 'ի տաք եւ 'ի չոր գետինն մի՛ առներ, այլ 'ի հով գէջ տեղիս: Եւ են այլ ոմանք որ զեղին եղջիւրին տորոսուքն եւ զփիլին ոսկրն թրջեն, եւ ջրովն զսերմն մնշեն, եւ զինքն եւս 'ի ներք խառնեն եւ շփեն եւ միաւորեն ընդ սերմանցն եւ ցանեն. նա պահէ զնոյն սերմն յամենայն կերչաց եւ ժժմանց, եւ զբոյսն արքինի առնէ: Եւ այլ դեղ օգտակար եւ լաւ. Առ զգառնադմակիկ խոտն եւ ծեծեա 'ի սանդի, եւ զնոյն իւր ջրովն լից 'ի տաշտ, եւ զսերմն այնով շփեա եւ մնշեա աղէկ եւ ցանեա, նա ոչ մուկն մերձենայ եւ ոչ թռչունք. եւ լինի բոյսն խիստ թորթոշ եւ լաւ. եւ սերման՝ մէկ տարւոյ եղած լաւ է. վասն զի քանի տարեօք հնանայ՝ նա այնքան վատ լինի:

Եւ ասացեալ է Ապիլիոս իմաստունն, թէ զպահելոյ սերմանքն գինեաւ մնշեա եւ պահեա, նա շատ մնայ: Նոյնպէս եւ պտղի ձիթի տուրտնով եւ ջրով մնշեա, աղէկ է պահելոյն: Նոյնպէս, ծեծեա զկիպարի ծառին տերեւն եւ այնու մնշեա՝ լաւ պահի: Ասացին ոմանք, թէ առ զմարզպանն եւ 'ի ջորեկի մորթի փաթթեա եւ պահեա. երբ այն մարզպանովն հնտանք չափես՝ չուտուի այն իրքն 'ի կերչաց: Եւ բազումք 'ի փորձականացն հաւանեալ են այսմ. եւ թէ առնուս չափ մի ցորեան եւ խառնես 'ի յինքն սակաւ մի խարբախ եւ ցանես 'ի վերայ նոր ցանած արտին, նա այն պահէ զցանն, որ չմերձենայ յինքն ձագ կամ այլ կերիչ, եւ թէ մերձենայ՝ սատակի. եւ երբ մեռանին, դու առ եւ կախեա 'ի յարտն՝ որ հողմն շարժէ զինքն, այլ բնաւ թռչուն չմտանէ 'ի յարտն: Եւ այլք ասացին թէ ա՛ռ զվայրի խիարկին տակն եւ լեսեա եւ պահեա, եւ 'ի ցանուն ժամն ա՛ռ յիւրմէ եւ լի՛ց 'ի տաշտ, եւ եղկ ջուր լից 'ի վերայ՝ որ թրջի օր մի եւ գիշեր մի. եւ ապա զցորեանն մնշեա այնու երեք չորս հետ, որ աղէկ թանուի սերմն, եւ լեհեֆով ծածկեա եւ թող երկու օր, եւ ապա ցանեա, բնաւ կերիչ չմերձենայ 'ի սերմն, եւ բուսանի յոյժ արքինի եւ ատոք: