Անվերնագիր (XVII դ.)

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

/275բ/ Ի թուին Հայոց ՌԾԵ (1606) ամին խիստ սով եղեւ ի քաղաքն Վան եւ Յարզըռում, այնչափ մինչ զի կապի• կորեկ դահեկան մի եղեւ, վասն որոյ հայր զորդին եկեր եւ որդին` զհայր, մայր` զդուստրն եւ զդուստր` զմայրն: Զտղայսն խաբեալ տանէին ի տուն եւ զենեալ զմիսն ուտէին: Այլ եւ ոմանք կերան զշուն եւ զկատուն, եւ ոմանք` զմիս իշուն եւ զձիուն եւ յետոյ մեռան ի սովուն զի ոմն երթայր ի •անապարհ եւ անդ ի •անապարհին մեռանէր, եւ ոմն ի փողոցս եւ ի հրապարակս քաղաքին նստեալ եւ անդ մեռանէր, եւ ոմանք ի յարկս եւ ի բնակութիւնս իւրեանց նստեալ անդէն մեռանէին, եւ այնչափ մարդ ջարդեցաւ ի սովուն, որ ոչ կարէին թաղել, այլ վիհ փորէին եւ ի ներս լնուին եւ զհողն ի վերայ կուտէին. յորմէ փրկեսցէ զմեզ տէր Աստուածն մեր. ամէն:

Դարձեալ ի սոյն թուին սաստիկ սով եղեւ յԸստամպօլու մինչեւ ի Թավրէզ, ի Բաղդադայ մինչեւ ի Դամուր ղափին. որ զշուն եւ զկատու, զմեռեալ մարդ եւ զկենդանի մարդ կերան ի սաստիկ սովոյն, վասն որոյ գայլք զօրացան ի վերայ մարդկան, որ զկենդանի մարդիք պատառեալ ուտէին, մինչ զի մարդագայլ անուանեցին զնոսա:

Դարձեալ ՌՀԴ (1625) թուին յերկիրն Յամթայ, ի գեօղն, որ կոչի Քապիկ, եղեւ մեծ նշան, որ կին մի ծնաւ զաւակ մեռած. Բ (2) գլխէն մէկ գլուխն մարդոյ եւ մէկ գլուխն հորթոյ եւ մարմինն անարատ հորթոյ, ոտքն, կ•ղակն եւ ագին ամէն հորթու նման, բայց միայն գլուխն մարդոյ:

Եւ դարձեալ ի ՌԿԷ (1618) թուին մահ անկաւ ի Գումիշխանէն եւ մէկ օր Ճ եւ Խ (140) տղայ մեռաւ:

Դարձեալ ՌՁԱ (1632) թուին մոխիր եկն ի վերայ Սելենիկու Գ (3) օր եւ Գ (3) գիշեր: Դարձեալ ի սոյն ամին Լէհայ երկիրն մէկ մարդոյ ոչխարի մէջ մահ անկաւ. նա Աստուծոյ քուֆր ետուր եւ ասաց թէ «Երբ կու սպանես նա եկ եւ կերե: Աստուած նմա պատուհաս ետուր, որ ինքն շուն դարձաւ եւ զսատակեալ ոչխարսն կերաւ:

Եւ դարձեալ ի ՌՁԲ (1633) թուին ի Բէլըրղաթ տա•իկ մի խոզ դարձաւ:

Եւ դարձեալ ի ՌՂ (1641) թուին, փետրվարի ամսոյ հինգ, յաւուր ուրբաթու, սաստիկ եւ ահագին շարժ եղեւ ի քաղաքն Թաւրէզ եւ ի շրջակայ գաւառսն իւր, բազում տունք եւ շինուածք կործանեցան եւ բազում մարդիկք ի ներքոյ հողին մնացին եւ Շամղազան ամարաթն եւ Ուսթաշագըրտ ամարաթն բլան. եւ ի մէկ օրն հինգ եւ վեց անգամ շարժ կու լինէր մինչեւ Բ (2) ամիսն, եւ ապա ի ԺԵ (15) օրն. ի Ի (20) եւ Լ (30) օրն մի անգամ կու շարժէր եւ այնպէս եկաց մինչեւ ի հինգ ամիս եւ /276ա/ ապա դադարեցաւ ողորմութեամբն Աստուծոյ:

Դարձեալ թուին ՌՂԷ (1648) ամին, ապրիէլ ամսոյ Բ (2)-ս, յաւագ ուրբաթու գիշերն, սաստիկ եւ ահագին շարժ եղեւ ի քաղաքն Վան եւ յիւր երկիրն եւ բլաւ մասն ինչ պարըսպի քաղաքին եւ յոլով եկեղեցիք եւ մաչիթներ եւ բազում շինուածք կործանեցան եւ անթիւ մարդիկք մնացին ի ներքեւ հողին. եւ եկեղեցիքն Վարագայ վանիցն աւերեցան եւ ամենայն վանորայք գաւառին աւերեցան եւ յաւուրս Ը (8) ի շարժման եկաց երկիրն որպէս զնաւ ի վերայ երեսաց ջրոյ եւ ապա հանդարտեցաւ, որ ի չորս օրն, եւ ի հինգ օրն, եւ ի տասն օրն մի անգամ շարժէր եւ այնպէս մնաց մինչ, որ յունիս ամիսն կատարեցաւ եւ ապա հաստատեցաւ երկիր ողորմութեամբն Աստուծոյ:

Ի թուին Հայոց ՌԼԳ (1584) ամին, յունիս ամսոյ ԺԷ (17) սուրբ Լուսաւորչի երկուշաբթին յանկարծակի դողումն եղեւ Յեզընկան եւ զկնի շարժ ահագին որ եւ քաղաքն առհասարակ բլաւ եւ ԺԵՌ (15000) այր եւ կին մեռան եւ ԵՌ (5000) մարդ ի ներքեւ հողին մնացին, զորս կիսամահ հանեցին, որն ապրեցաւ եւ որն սախատ մնաց:

Դարձեալ ՋԷ (1458) թուին շարժ եղեւ Յեզնկան ԼԲՌ (32000) մարդիկք մեռան:

Թուին ՋՁԴ (1535) աբեղայ մի Հայրապետ անուն եւ էրէց մի ընդ նմին հրով այրեցին. եւ զխօջայ [Կ]ոգջայն ի Սեւաստ նահատակեցին:

Դարձեալ ի թուին ՌԿԷ (1618) առաջին շահ [Ա]բասն ի գեօղն Յագուլիս զտէր Անդրէաս քահանայն նահատակեաց, վասն Քրիստոսի հաւատոցս:

Թուին ՋԺԶ (1467) զՊարոնլոյսն նահատակեցին ի Կաֆայ:

Թուին ՋԼԱ (1482) շարժ եղեւ Յեզնկան ԼՌ (30000) հոգի ներքեւ հողին մնացին:

Դարձեալ թուին ՌԾ (1601) ամին Ղարայ Եազիչին սաստիկ չարչարեաց յՈւրհայ քահանայ մի Աբրահամ անուն եւ այր մի Սքանդար անուն եւ յետոյ գլխատեաց զնոսա, վասն անուանն Քրիստոսի: