Տաղեր

Հայր` տնկող այգեստանեաց,
Որդին մշակ է առանց վարձ,
Հոգին ջրող ՚ւ արբուցանող,
Մինչեւ պտուղն գայ ի հաս:

Եւ ժողովեն յշտեմարանս,
Զորն ի հնձան, զորն ի կարաս,
Ով որ բարի պտուղ լինի,
Յարքայութիւնն է ժողոված:

Նոյնպէս եւ մեծ րաբունիս,
Քան զարեգակն փայլէ յերկրիս,
Վարուք բարի անուշահոտ,
Յորմէ եւ, Տէ՛ր, դու հոտոտիս:

Որպէս խայծեալ, հասեալ այգի,
Անուշահամ եւ բարելի,
Ի ձեռին Տեառն ճմլեալ գինի,
Զծարաւ հոգւոյց բառնայ յերկրի:

Սա` աշխարհաւ տարօնեցի,
Գեղջն Ամլորդւոյն է դրացի,
Խնդիր ելեալ կենաց հացի,
Յորմէ հոգւոյն քաղցն բարձի:

Անուն արթուն է եւ զուարթ,
Զիմաստութիւնն է զգեցեալ զարդ,
Պայծառ, փայլուն է որպէս զվարդ,
՚Ւ ինքն բերկրի յարազուարճ:

Մականունն է Մշեցի
Որպէս Դաւիթ Ներգինացի,
Մեծն Պօղոս Տարսոնացի,
Որպէս Բարսեղ Կեսարացի:

Սնեալ ի վանքն Գլակայ,
Սրբասնունդ եւ աբեղայ,
Մինչ սահմանեալ իւր կէտն գայ,
Ելեալ գնայ ի յԵրզնկայ:

Ի յԵկեղեաց գաւառն եկաց
Եւ զմտաց դրունքն եբաց,
Զիմաստութիւնն ժողովեաց,
Որպէս զմեղու զծաղիկ լերանց:

Աշակերտեալ մեծ րաբունւոյն
Եւ Յոհաննէս կոչեցելոյն,
Որ էր նման մեծ Եսայոյն,
՚Ւ աստուածաբան առաքելոյն:

Կրթեալ յիմաստ բանից նորին,
՚Ւ Յըռէթէոս` առ Պօղոսին,
Եւ կամ Գրիգոր` առ Յոհաննին
Եւ Աթանաս` Աղէկսանդրին:

Մտօքն առատ ՚ւ աստուածաբան,
Որպէս Գրիգոր եւ մեծն Յոհան,
Ճշմարտութեամբ է պարսպեալ
Եւ թշնամեացն անգծական:

Եւթնարփեան շնորհօք լցեալ,
Հոգւով Սրբով առատացեալ,
Քան զառաջինս գերազանցեալ,
Յետագայիցս լոյս տուեալ:

Իմաստասէր եւ սա կոչի,
Զինչ Պղատոն Աթենացի,
՚Ւ Արիստոտէլ Ստագիրացի
Եւ Պորփիւրոս Փիւնիկեցի:

Իմաստութեամբ է զարդարեալ,
Խորս գիտնոցն սա իջեալ,
Որպէս խորէջք յատուկ ծովուն
Եւ զմարգարիտ ժողովելոյն:

Շինեաց պարիսպ բարձր բրգօք
Եւ մեծամեծ անտաշ վիմօք
Եւ խորագոյն ամուր հիմօք,
Բաշխէ պարգեւս որդւոց մարդկան:

Երկու կողմանց կառոյց խորան
Եւ հաստատեաց անդ սուրբ սեղան,
Յորում բազմի անմահ արքայն,
Բաշխէ պարգեւս որդոց մարդկան:

Շինեաց սա շատ եկեղեցի,
Ժամատներ եւ տեղ դասի,
Սեղան եդիր կենաց հացի,
Յագեցելոց եւ քաղցածի:

Սեղան դնէ կենաց հացի
Եւ ամենայն բարեօք իլի,
Զկերողքն առնէ ուրախալի,
Ի ներկայիս ՚ւ յապագայի:

Եւ շատք կերան եւ յագեցան,
Օր ըստ օրէ նոր քաղցենան
Եւ այլք սովեալ դիմեն եւ գան,
Առեալ պարգեւք ուրախանան:

Բազումք լսեն ՚ւ ուրախանան,
Խորհուրդ առնեն, թ՚ ինքեանք այլ գան
Եւ դեգերեալ տեղն մնան,
Կենաց հացէն սոված կենան:

ԶԱստուածաշունչն ասանց յառաջ,
Զաշակերտացն զմիտքն եբաց,
ԶՆրբերն ապա յայտնաբանեաց,
Զմիտս մարդկան լուսաւորեաց:

Մտօքն է սուր եւ բանիբուն,
Որպէս անդունդք խորք ծովուն,
Միտքն ժողովէ սեռ եւ տեսակ,
Սեղան դնէ աշակերտնուն:

Սա նմանի արեգական,
Զխաւարն առնէ հալածական,
Զմիտս մարդկան լուսաւորէ
Կենաց բանիւն անմահական:

Նման է սա արուսեկին`
Արեգական կարապետին,
Պայծառ փայլ է քան զլուսին,
Որպէս յաւուրս տասն ու հնկին:

Եւ քարոզէ յամէն դիմաց,
Թող զաշակերտն կալ ի բաց,
Զորդիս մարդկան կոչ է ի հաց,
Յերկնից խորանն զարդարած:

Զմեղուցեալսն զղջումն ածէ
Եւ զյուսահատսն յուսադրէ,
Յերկնից խորանն հրաւիրէ,
Ընդ հրեշտակաց դասակարգէ:

Քան զարծուի է սրընթաց,
Զմտաց դրունքն ունի ի բաց,
Զխոկումն ունի միշտ առ Աստուած,
Եւ անհասիցն վիպասաց:

Անգին ակունք են բանք սորին,
Որպէս զոսկի արաբային,
Պայծառ, փայլուն առնէ զհոգին,
Զհնազանդելոցն եւ զլսողին:

Նման է սա բուրաստանի
Եւ զանազան պտղով իլի,
Զկերողքն առնէ ուրախալի,
Ի ներկայիս ՚ւ ապագայի:

Ի մտաց բխէ յոյժ քաղցր աղբեր
Եւ յորդառատ իբրեւ զգետ,
Բազումք ըմպեն ՚ւ երթան ի յետ,
Շատ ծարաւիք նոր գան ի հետ:

Նման է սա ցուրտ աղբերի,
Զտապ ծարաւեացն բարձողի,
Ուրախ առնէ զմիտքն եւ զհոգի,
Ով այս աղբերս պատահի:

Եւ այս աղբերս է յորդառատ,
Զի զՍուրբ Հոգին ունի արմատ,
Որ միշտ բխէ յարազուարճ
Եւ զարբուցեալքն առնէ զուարթ:

Նոր բանք լսեմք օր ըստ օրէ,
Որպէս զՈրդի առ ի Հօրէ,
Զոր Սուրբ Հոգին տնօրինէ,
Զտգիտութիւն մեր փարատէ:

Ուղղափառացն է ախոյան
Եւ հաւատովն ուղղադաւան,
Որպէս զԳրիգոր Աստուածաբան
Եւ զԿիւրեղ Աղեկսանդրեան:

Է հալածիչ հերձուածողաց,
Երկաբնակ չարափառաց
Եւ գողամիտ կեղծաւորաց,
Զօրէնս թիւր քարոզողաց:

Սա կորուսիչ Սադայելի
Եւ բազմութեան լէգէհոնի,
Այսոց պղծոց ամենայնի,
Խորս անդնդոցն սուզողի:

Հոգովն անբիծ եւ անարատ,
Մարմնով պայծառ որպէս զվարդ,
Մտօքն սուր եւ միշտ զուարթ,
Եւ զտեսողնք առնէ ուրախ:

Բանականաւ խոհեմացեալ,
Սրտմտութեամբ արիացեալ,
Ցանկականաւն ողջախոհեալ,
Արդարութեամբ հաւասարեալ:

Տիպն պայծառ քան հրեշտակի,
Որպէս զՄովսէսն հրաշալի
Եւ տեսողացն յոյժ ցանկալի,
Որպէս զԳրիգորն Պարթեւի:

Գովութիւնն բարձր է սորին,
Մտաց մարդկան որ ի ստորին,
Անճառ ՚ւ անհաս է գովք սորին,
Յայտնի յատեան դատաստանին:

Զսա պահեսցէ աջն անեղին,
Որպէս երբեմն զԻսրայէլ հին
Եւ կամ զՅովնան` ի փոր կէտին
Եւ զԴանիէլ` գուբն առիւծին:

Զերիս մանկունս ի մէջ հնոցին,
Զմեր Լուսատուն ի Վիրապին
Նոյնպէս եւ զսա պահէ յուժգին,
Մինչ սահմանեալ յօրն վերջին:

Բայց երանի է մեր աչացս
Եւ յարաժամ տեսանողացս,
Յիմաստ սորին վայելողացս,
Զի բանք սորին է զարդ փառաց:

Փառք եւ պատիւ պարգեւողին,
Երրորդութեանն երրեակ անձին,
Ի ներկայիս ՚ւ ապագային
Եւ հանդերձեալն յաւիտենին:

Յինն հարիւր Հայոց թվին,
Վեցեակ տասին երկեակ քառին,
Ի մենաստան սուրբ Յակոբին,
Զի արտաքինքն մեկնեալ պատմին:

Մաղաքիաս Դերջանեցի,
Որ յիշելոց չեմ արժանի,
Զսակաւ բանիկս արտադրեցի,
Ձեր սրբութեանդ ընծայեցի:

Ի դասատուն յերկար կացի,
Դառն կենօք զկեանս անցուցի,
Հառաչելով արտասուեցի,
Զի արժանացայց կենաց հացի:

Բայց համբերեմ յայսմ հետէ,
Մինչեւ առիթ կաթ մի գետէ,
Ի հոգեբուխ սուրբ աղբերէ,
Զոր յորդառատ մարդկան բաշխէ:

Աղաղակեմ առ Տէր Աստուած,
Ողորմութեան դուռն է ի բաց,
Որ չի զրկէ ի փշրանաց,
Այլ պարգեւէ մեզ հաց կենաց:

Այլ հաւատամ ես սերտ յուսով,
Ով որ դիմէ յԱստուած սիրով
Եւ աշխատի ուղիղ ջանով,
Լցեալ լինի ինքն շնորհով:

Վառեալ լինի ինքն սիրով
Եւ անդադար սաղմոսելով,
Օրհնէ զԱստուած միշտ գովելով,
Լցեալ լինի ինք Սուրբ Հոգւով:

Թէ սուրբ կենայ հոգւով մարմնով,
Գործս բարիս վաստակելով,
Զգիրքս Աստուծոյ միշտ կարդալով,
Առատանայ որպէս զծով:

Եւ հանապազ արթուն կալով,
Սուրբ խորհրդով միտ դնելով,
Զբանս իմաստից որոճալով,
Աղբիւրանայ միշտ բխելով:

Զոր ասացի առնէ սիրով,
Յօժար կամօք հետեւելով,
Նա զարդարի Հոգւով սրբով
Քան զջահ վառի պայծառ լուսով:

Ով ծոյլ կենայ երերալով,
Զօրն եւ զգիշերն քուն կալով
Եւ զորովայնն պարարելով,
Շուրջ պիտի գայ ինքն լալով:

Զբանս Աստուծոյ քամահելով,
Զգիրս սրբոց պարսաւելով,
Ատեցութեամբ հեռանալով,
Հոգւովն այրի անշէջ հրով:

Զաւուրս կենաց դատարկ կալով,
Վարդապետաց պարսաւ տալով,
Զարիացեալսն աղճատելով
Եւ զրաբան բանբասելով.

Եւ միշտ գինւով արբենալով,
Հոգւով մտօք յիմարելով,
Չար խորհրդով խաւարելով,
ԶԱստուած բնաւ մոռանալով:

Եւ զօր մահուն ոչ յիշելով,
Յիմար կուսանց նմանելով,
Բարեաց գործոց հեռանալով
Եւ յաղօթից միշտ ծոյլ կալով:

Այլ զօրացիք դուք Աստուծով
Եւ անդադար աղօթելով,
Զգիրս Աստուծոյ միշտ կարդալով
Եւ ջահ վառիք անշէջ լուսով:

Որպէս մեղու միշտ ջանալով
Եւ քան զմրջիմ վաստակելով,
Արթուն մտօք յար խոկալով,
Իմաստնանաս դու Աստուծով:

Ջուրն ի վերուստ միշտ կաթելով
Ըզմի տեղի հարկանելով,
Զկարծր վիմերն խորհելով,
Նոյնպէս եւ դու ջանայ սիրով:

Որպէս եզնինս լծելով,
Յերկիր ակօսս բանալով,
Զպնտութիւնն կակղելով,
Բոյսս պէս-պէս արձակելով:

Նոյնպէս եւ դու ջանա յուսով,
Զտիւ եւ զգիշեր վաստակելով,
Զգիրքս Աստուծոյ միշտ կարդալով
Զխորս իմաստիցն բանալով:

Ով որ զայս բանս երգէ սիրով,
Ուշիմ հոգւով միտ դնելով,
Նա զարդարի Հոգւով Սրբով,
Յորժամ որ գայ Տէր մեր ամպով: