Տաղեր

Յոյժ տարակուսեալ էի, դեգերեալ ի յիմում սրտի,
Զի միշտ ի ներքուստ հոգիս բողոքէր ի դրունս մտի:

Որպէս որ Փրկիչն ասաց զառակս ի պէտս խրատի,
Զայրի կինն քաղաքին, զի ընդ ոսոխն ի դատ մտանի:

Այրին յոսոխէն զրկեալ կողկողէ նայ յոյժ լալագին.
Դատաւորն այն անիրաւ դատ արդար չառնէ ընդ ոսոխին:

Նոյնպէս յիմում քաղաքիս դեգերեալ իմ այրի հոգիս,
Յոսոխէ մարմնոյ զրկեալ, կենդանոյն մեռեալ գոյ ի յիս:

Հոգիս իմ առ իս ասէր, թ՚այլ չկայ քան զիս գերի,
Ի բարձր փառաց զրկած, կորուսած զինչ որ ունէի:

Կարծեմ, թ՚ան թռչնոյն նմանիմ, որ նստի ի յեզեր ջրի,
Տրտում կայ, չիշխէ ըմպել, կու վախի, թէ ջուրն պակասի:

Կամ թէ մեծամեծ ձկանց, որ լինի մէջ անբաւ ջրի,
Ի ձեռն որսորդի գործեն, ի ջրէն արտաքս ընկեսցի:

Ի յայտ խորհրդեանդ յերակ միշտ վիճէր հոգիս ընդ մարմնի:
Յաւուր միում շրջէի, լսեցի զձայն մի սայլի:

Անիւն ճռւող ճչէր, ողբերգեր ջամբն ընդ առեղին.
Երկինք էինք մեք յերկրի, աւանիկ անկեալ ի գետնի:

Ցերեկն ի միմեանց տանջեալ, մաշելով փայտերն մի զմի,
Գիշերն անպիտան անկած ի յեզեր մի ճանապարհի:

Ասեմ ես առ իմ հոգին, թէ` Գտար զքո նմանին,
Մերձ կացիր, հարցիր զնայ, օգտեսցես դու դեղ քո վիրին:

Ասեմ. Ա՛յ սայլ, է՞ր գոչես ողբաձայն ընդ մարգարէին
Երեմիայի մեծին` ողբերգող ի տան Իսրայելին:

Դարձաւ, պատասխան ետուր, թէ` Կացիր, Ադամայ որդի,
Զառաջին փառս իմ պատմեմ, տե՛ս թ՚որպէս եմ ողորմելի:

Ես ծառ գեղեցիկ էի, զիս տնկած յեզերն ի ջրի,
Բազում ժամանակ գոլով, հաստատեալ զարմատս ի գետնի:

Ջուրք մանուածաւալ ալեօք ընդ աջմէ իմ անցանէին,
Նօնօֆար բուսեալ ի նմա, եւ ելեալ յերեսս ջրին:

Ճղերս խուռն տերեւով հով առեալ իմոյս այտակի,
Տերեւս ի հողմոյ շարժեալ գեղեցիկ ձայնս արձակէին:

Թռչունք գեղեցիկ փետրով եկեալ ի յոստս հանգչէին,
Ի յառաւօտու պահուն գեղեցիկ ձայնս արձակէին:

Մանկունք գեղեցիկ եկեալ, ընդ հովով իմով նստէին,
Ուտէին եւ ըմպէին, օրհնէին զարքայն երկնային:

Թմբուկ եւ քնար առեալ երգէին ընդ երգեհոնին,
Վաղորդնէ մինչ յերեկոյ յայնպիսի փառս ցնծացին:

Յաջմէ ՚ւ ահեկէ տնկած բուրաստան, եւ վարդն ի միջին,
Համասփիւռ եւ բրաբիոն ՚ւ այլ ծաղկունք ընդ մանուշակին:

Ի յառաւօտու պահունցօղն իջեալ ի բուրաստանին,
Ծաղկանցն ամէն զարդ առեալեւ զանուշ հոտն բուրէին:

Արմաւենի, խնձորենի ՚ւ այլ ծառերն պտղով ի լի
Շուրջանակի պար առեալ, ՚ւ ես թագաւոր ի մէջ ամենի:

Զայլ ծառսն հատեալ տեսիեւ նոքա ինձ ծաղր թւէին,
Մի ոմն ի հատեալ ծառոցն մատուցեալ ինձ բան մի գուժի:

Թէ` Հազար տարի կենաս, չես հասնէր ի յօդսն վերին,
Աւուրքս մի տի բարձրանաս, յերբ որ է տ՚ընգնիս ի գետնի:

Ի յիմ փառս հպարտացեայ, զի շնչեաց յիս հողմն չարին,
Ասեմ ես յիմում մտին, թէ պարծանք եմ ես ամենի:

Խրատ մի քեզ տալ կամիմ, թէ լսես, ո՛վ դու հողածին.
Մի՛ սիրեր զհպարտութիւն, զի նայ թիւնք է մահաբերին:

Հպարտութիւն օրինակ, նմանակ է այն չար օձին,
Զինչ կենդանի խայծանէ, նայ թմբրեալ անուշ կու քնի:

Զպահիկ մի ի քուն լինել յայն ժամուն փութով մեռանին:
Մի՛ սիրեր զհպարտութիւն, թէ կամիս զկեանքդ քո անձին:

Տե՛ս, թ՚ինչ արար հպարտութիւն, որ զիս ծաղր արար ամենին,
Զցեցն ի յանձնէս եհան, զիս առակ արար հազարին:

Ի գարնանային ժմին, որ ամէն ծառեր ծաղկէին,
Կանաչին վայելուչ գունաւոր, ես ծաղկեալ ի մէջ ամենի:

Յարմատոյս ինձ որդ ծնաւ, ցեց եղեւ նայ իմոյս անձին.
Ծաղիկն ի թափել էառ, եւ տերեւս թառամէին:

Յաւուր մի վեր արք եկին ՚ւ ի ճղերս ի վեր նայէին,
Ասեն, թէ` Պտուղ չունի, կտրելոյ է անհնարին:

Իսկ մի ոմն ի նոցանէ, որ ունէր տապար ի ձեռին,
Հատեալ յի ստեղնէ իմմէ եւ արար բազուկ տապարին:

Եհար բարկութեամբ յարմտուս եւ ճղերս ամէն դողային,
Տերեւս իմ ի լաց եղեալ, հաւասար աղաղակէին:

Ասեն, թէ` Մի՛ հատաներ, այլւի տամք զպտուղ ի ժամին,
Կրկնաշահ եւ բազմաբեր, գերագուն քան զյառաջին:

Ետես պատասխան չետուր, զի հրաման էր յոյժ սաստկագին,
Լացին շատ զիւրեանց արեւն, վայ տուին հաւսար ամէնին:

Մինչ հիմայ թագաւոր էաք եւ բազմեալ ի բարձրագահին,
Ահա հրաման եհաս` յաթոռու իջնուլ ի գետին:

Եհատ եւ ընկէց յերկիր ըստ հրամանի Փրկչին Յիսուսի
Թ՚որ պտուղ բարի չառնէ զնայ հատեալ ի հուրն ընկեսցի:

Զճղերս իմ մի-մի հատեալ բազմահայտ իբրեւ զԱկովին,
Հատեալ զգլխոյ ճիւղն յինէն, նմանեալ մեծի Մկրտչին:

Գնացեալ եւ վարպետ բերին, խիզրեցին որպէս զԵսային,
Հանեալ զմորթին յինէն նմանեալ Բարդուղիմէին:

Ի յերկուս բաժանեցին, զիս կոպտեալ անիւ ձեւեցին,
Եւ զայն, որ յինէն հատին, ողնափայտ ասեն զնայ նաւին:

Եկեալ զնա ի քարշ տարան նմանեալ ի դէսն աղանին,
Տարեալ նա ուղղեցին, ընկեցին ի մէջն ի ծովին:

Իսկ նա, ի ծովու յալեացն, երերայ միշտ անդիւրելին,
Յաւուր մի վիմի հարեալ եւ տախտակն մէկմէկասցին:

Ես աստ ցամաքով տանջեալ, հոլովմամբ միշտ անդիւրելի,
Օր մի ընկղմի ի գուբն ընդ բանին իմաստասերի:

Եւ յետ խորտակման մերոյ զմեզ ճարակ առնեն կրակին,
Այրեն եւ փոշի առնեն, յետոյ տան զփոշին ի քամին:

Լաւ մտօք քննեա զիս եւ արա թադբիր քեզ գերի:
Կենցաղուս մի՛ հաւատար` շատ խաբեր, կրկին տի խաբի:

Ասեմ, թէ` Հերիք արա բաւական է այս լսողին,
Դու նման նախաստեղծին, որ կորոյս զփառս առաջին:

Հատեալ խաբանօք օձին եւ անկան իւր ճիւղքն ի գետին,
Ի ծննդենէ հոլովեալ, մինչեւ եհաս գուբ գերեզմանին:

Այլ ես եմ ի նաւ նման, ծփալով ի մեղաց ծովին,
Վաղորդնէ մինչեւ յերիկուն հետեւեալ եմ կամաց չարին:

Հողմով կենցաղոյս վարեալ, մօտեցեր եմ ես եզերին,
Ի վեմն մահու հարեալ եւ զօդուածս իմ մէկմէկասցին:

Ամէն արարածք, լացէք զեղկելի ծառայս Արարչին,
Զիս արեամբ գնեաց Փրկիչն, իմ կամաւ գերեցայ չարին:

Զիս այգի ցանկով պատեաց ձողաբարձ եւ պտղով իլի,
Զցանկն քակեաց թշնամին, եւ եղէ կոխան ամենի:

Զիս քաղաք ամուր շինեաց, պարսպեալ վիմօք հրաշալին,
Թշնամին քակեաց զորմն եւ գերեաց զիմ այրի հոգին:

Գերի Գրիգոր Վանեցի, դու գետին կացիր ամենի,
Զերեսդ ճանապարհ արա, որ ամէն մարդ ըզնայ կոխի:

Գոյացեալն ի չորս տարրէ ի հողոյ ՚ւ ի ջրոյ կու յագէ,
Իսկ հողն ընդ խոնարհ գոլով եւ եղեալ կոխան ամենի:

Եթէ զջուրն ի վեր ուղղես, նայ չերթայ իսկի բնաւին,
Ի վերուստ ի վայր հոսեալ եւ խոնարհ տեղիս դադարին:

Այդ քեզ օրինակ առեալ եւ կողկող խրատն սայլին,
Ամենեցուն հող կացիր փառս երգեաց միշտ Երկնաւորին:

Փա~ռք քեզ, Արարիչ Աստուած, որ ստեղծիչ ես եմէն գոյի,
Յերակ խրատես զմեզ եւ գթաս որպէս հայր` զորդի: