Վարք Մաշտոցի

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

24. Վասն որոյ առեալ երանելւոյն Մաշտոցի դաս մի մանկտւոյ հրամանաւ արքային եւ միաբանութեամբ սրբոյն Սահակայ, եւ հրաժարեալք ի միմեանց համբուրիւ սրբութեան՝ խաղայր գնայր ի հինգերորդ ամի Վռամշապհոյ արքային Հայոց. եւ երթեալ ի կողմանս Արամի ի քաղաքս երկուս Ասորւոց։ Որոց առաջնոյն Եդեսիա կոչէին եւ երկրորդին Ամիդ անուն։ Անդ դէպ լինէր սրբոց եպիսկոպոսացն, որոց առաջնոյն Պակիդաս անուն էր եւ երկրորդին՝ Ակակիոս, հանդերձ կղերականաւքն եւ իշխանաւքն քաղաքաց պատահեալ։ Եւ բազում մեծարանս ցուցեալ հասելոցն՝ ընդունէին հոգաբարձութեամբ ըստ Քրիստոսի անուանելոցն կարգի։

25. Իսկ աշակերտասէր վարդապետին զտարեալսն ընդ իւր յերկուս բաժանեալ՝ զոմանս յասորի դպրութիւն կարգէր եւ զոմանս ի յունական դպրութիւնն. անտի ի Սամոստական քաղաքն գումարէր։ Եւ նորա իւրովք հաւասարաւք զսովորականն առաջի եդեալ, զպահս եւ զաղաւթս եւ զտքնութիւնս եւ զպաղատանս արտասուալից, զխստամբերութիւնս, զհոգս զաշխարհահեծս, յիշելով զասացեալսն մարգարէին՝ եթէ «Յորժամ հեծեծեսցես յայնժամ կեցցեսե։

26. Եւ այսպէս բազում աշխատութեանց համբերեալ վասն իւրոյ ազգին բարեաց ինչ աւճան գտանելոյ։ Որում եւ պարգեւէր իսկ վիճակ յամենաշնորհն Աստուծոյ՝ հայրական չափոյն ծնանել ծնունդ նորոգ եւ սքանչելի սուրբ աջովն իւրով՝ նշանագիրս հայերէն լեզուին։ Եւ անդէն վաղվաղակի նշանակեալ, անուանեալ եւ կարգեալ, յաւրինէր սիւղոբայիւք եւ կապովք եւ ձայնատուր նշանագրաւք։

27. Եւ ապա հրաժարեալ յեպիսկոպոսէն սրբոյ հանդերձ աւգնականաւք իւրովք, իջանէր ի քաղաքն Սամոստացւոց, յորում մեծապատիւ իսկ յեպիսկոպոսէն եւ յեկեղեցւոյն մեծարեալ լինէր։ Եւ անդէն ի նմին քաղաքի գրիչ ոմն հելլենական դպրութեան, Հռոփանոս անուն գտեալ, որով զամենայն ընտրութիւնս նշանագրացն՝ զնրբագոյնն եւ զլայնագոյնն, զկարճն եւ զերկայնն, զառանձինն եւ զկրկնաւորն միանգամայն յաւրինեալ եւ յանկուցեալ, ի թարգմանութիւն դառնայր հանդերձ արամբք երկուք աշակերտաւք իւրովք, որոց առաջնոյն Յովհան անուն կոչէին, յԵկեղեաց գաւառէն եւ երկրորդին Յովսէփ անուն, ի Պաղնական տանէն։ Եւ անդ եդեալ սկիզբն թարգմանելոյ զգիրս Առակացն Սողովմոնի, որ ի սկզբանն ծանաւթս իմաստութեանն ընծայեցուցանէ լինել ասելով՝ եթէ «Ճանաչել զիմաստութիւն եւ զխրատ, իմանալ զբանս հանճարոյե։ Որ եւ գրեցաւ ձեռամբ այնորիկ գրչի հանդերձ ուսուցանելով զմանկունս գրիչս նմին դպրութեան։