Է
ԵՐԱՆԵԼՒՈՅՆ
ՍՐԲՈՅՆ
ԳՐԻԳՈՐԻ
ՀԱՅՈՑ
ԼՈՒՍԱՒՈՐՉԻ
ՎԱՍՆ
ՅԱՒՐԻՆՈՒԱԾՈՑ
ԱՐԱՐԱԾՈՑ
1
Յորժամ
բազմացաւ
իմաստութիւն
յաճումն
չափոց
հասակի
արարածոց,
եւ
եհաս
տղայութիւնն
յայր
կատարեալ,
զի
բաւականասցի
լսել
բանիցն
ճշմարտութեան,
որ
պիտոյ
եղեւ
քարոզութեան
մարգարէիցն
զանմոլար
գիտութիւնն
սփռել
ի
լսելիս
մարդկան.
զի
հաւատով
ընկալցին
զանմոլար
իմաստութեանն
զխրատսն,
եւ
գիտութեան
Արարչին
եւ
հաճոյիցն
տեղեակ
լիցին,
ի
ձեռն
ճշմարիտ
հոգեւոր
աւրինացն
եւ
պահպանութեամբ
պատուիրանացն
անվնաս
կալ
առ
դժնդակ
վարս,
եւ
հանդիսանալ
ի
բարի
վարս
եւ
պատճառ
աւգտից
լինել
հեռաւորաց
եւ
մերձաւորաց
ի
փրկութիւն։
2
Եւ
այս
ամենայն
յանհաս
իմաստութենէ
Արարչին
մատակարարի
յարարածս
ամենայն.
որ
լուսաւոր
ճառագայթիւքն
զիմանալիսն
լուսաւորէ.
զի
նորոգեսցէ
զզգայարանս
հոգեւոր
խրատուն.
զի
անկորուստ
պահպանեսցի
աստուածային
կամացն
հաճոյութիւն։
3
Եւ
արդարակշիռ
իրաւամբք
յառաջանալ
ի
հանդէսն
բարեաց.
վկայ
լինել
արդարութեան
եւ
ճշմարտութեան
աւանդիցն։
4
Եւ
այս
ամենայն
ի
շինութիւն
հոգեւոր
մասինն
ժառանգաւորաց
արքայութեանն
երկնից,
եւ
կարգաց
աշխարհիս
երեւելեաց
եւ
աներեւութից.
եւ
տեղեակ
լիեալ
ամենայն
լաւութեան
կարգաց,
եւ
բնութեան
արարածոց
հասու
լինել։
5
Զի
կարգեաց
Աստուած
զաշխարհս
որպէս
դպրոց.
զի
ուսցին
արարածք
զխնամս
Արարչին
յառնելն
եւ
ի
կազմելն,
եւ
միշտ
նախախնամութեամբ
նորա
դարմանեալք
որ
երեւին
եւ
որ
ոչն
երեւին։
6
Զի
յոչընչէ
անտի
սկիզբն
արար
միովն`
եւ
ած
մինչ
ի
հազարս
եւ
ի
բիւրս
զիւրաքանչիւրսն.
զի
լաւութեան
հանդիսիւք
առաքինասցեն։
7
Եւ
ի
գլուխ
ելեալ
ամենայն
վարքն
առաքինութեան,
ի
վախճանի
աշխարհիս
պարգեւէ
զանմահութեան
զպարգեւսն
յանփոփոխելի
եւ
յանհամեմատ
յաստուածեղէն
մշտնջենաւոր
արքայութեանն
երկնից
ի
Քրիստոս։
8
Զի
նախ
ի
սկզբան
զմտացն
խնդրէ
զուղղութիւնն
աւրինադիր
բանն.
եւ
ապա
ի
մշակութիւն
կացուցանէ
առնել
զաւգտակարսն,
եւ
ի
բաց
կալ
ի
վնասուց։
9
Նա
եւ
զքննութիւն
արարածոց
յաւրինեաց
որպէս
զգիր
դպրութեան
եւ
եդ
անուանս,
զի
անուանքն
զընտրութիւնն
տայցեն
զգրոյն
ի
միմեանց
զորոշումն.
եւ
գիրն
զբարս
անուանն
կարդասցէ։
10
Զի
երկուս
երկուս
յաւրինեաց,
զի
մին
միւսոյն
քարոզիչ
իցէ.
եւ
բնութեանցն
երկուց`
երկու
անուանք
պիտոյանան,
որ
որոշեն
զնոսա
ի
միմեանց.
եւ
անուանցն`
բնութիւնքն
պիտոյ
են,
որ
կային
ունէին
զանուանսն.
զի
Էր,
ասէ,
աներեւոյթ
եւ
անպատրաստ
երկիր
։
11
Եւ
սկիզբն
բանիւ
յաւրինել
զարարածս,
կոչեաց,
ասէ,
զլոյսն
տիւ,
որ
յայտնիչ
է
արարածոց
կազմածոց.
զի
զոր
բանն
յաւրինեսցէ,
լոյսն
զյաւրինուածսն
ցուցանիցէ.
զի
աներեւոյթն,
եւ
անկազմն
ծածկեալ
ունէր
որպէս
խաւար
զերկիր։
12
Որպէս
կոչեաց
զլոյսն
տիւ,
սկիզբն
արար
կարգելոյ
պատմութեանն,
զի
ի
թիւ
անկցին։
13
Եւ
եթէ
ոչ
էր
խաւար,
լոյս
ի՞ւ
անուանէր
տիւ,
եւ
կամ
խաւարն
գիշեր։
14
Դարձեալ
քաղցր
եւ
դառն
ասի`
որ
քմացն
ճանաչի.
եւ
յանուանէ
որոշի
քաղցրն
եւ
դառնն.
եւ
այս
ի
տեսչութենէ
արարողին
է
հաստեալ։
15
Եւ
լոյսն
զմարդիկ
յորդորէ
յամենայն
պէտս
աւգտի.
զի
ամենայն
գիւտք
աշխարհիս`
գործոց
կամ
`
իւր
աշխատութեանն
գինք
իցեն
աշխատութեամբ.
եթէ
դարբնութիւն,
եթէ
մշակութիւն,
եթէ
ճանապարհորդութիւն
եւ
եթէ
այլ
ինչ
պէսպէս
արուեստք
շահից,
զոր
ետ
Աստուած
ի
պատիւ
անձնիշխան
կամացն
որպէս
որդւոց
ի
խնամակալութիւն.
եւ
զգիշերն
ետ
ի
հանգիստ
քնոյ`
դարման
աշխատութեան,
զի
տկարութիւնն
զաւրասցի,
եւ
նորոգեալ
հանգստեամբն
անդրէն
ի
տիւն
դարձցի
ի
գործսն`
որ
աւգուտ
եւ
շահ
ստանայ։
16
Որպէս
քաղցրն
եւ
անուշն
եւ
դառն
եւ
կծուն
ի
պէտս
բժշկաց
տնաւրինին,
եւ
որ
այլն
եւս։
17
Որպէս
զհամեմոցն
է
գիտել
առ
զանազան
խորտիկսն
անուշել.
զի
սոքա
յարգեսցին
նոքաւք,
եւ
նոքա
սոքաւք։
18
Այլ
եւ
անուանս
ունին.
զի
որպէս
հանգիստ
եւ
աշխատութիւն
կարաւտ
են
միմեանց,
զի
աշխատութեամբ
շահիցն
ի
հանգստեանն
վայելեսցէ,
այսպէս
է
իմանալ
զամենայն
խառնուածս
արարածոց
ի
միասին։
19
Որպէս
ցուրտ
եւ
տաւթ,
որ
մինն
զովացուցանէ
եւ
միւսն .
երկաքանչիւրոցն
պիտոյացեալ
գեղեցիկ
խառնուածովք
ըստ
բարեաց
արարողին`
եւ
ոչ
ի
պատիժս
ինչ
շարժեալ
ի
սահմանէն.
զի
Սահման
եդ,
ասէ,
որ
ոչ
։
20
Զի
մարդ
հնարագէտ
է
ի
խնամակալութենէ
Արարչին
առ
ի
պէտս
իւրոյ
փրկութեանն
եւ
վայելելոյ
ի
բարութիւնսն
անձնիշխան
կամաւք։
21
Զի
որպէս
որդի
ի
հաւր
խնամս
վայելիցէ.
եւ
ոչ
որպէս
ծառայ
ընդ
հարկաւք,
որպէս
եւ
այլ
արարածք
իցեն։
22
Դարձեալ
աւդք`
են
որ
ցամաքեցուցանեն,
եւ
են
որ
խոնաւեցուցանեն
զերկիր
եւ
զբոյսս.
են
որ
յաւգուտ
մատակարարին,
եւ
են
որ
ի
վնաս,
ըստ
նախախնամութեանն
Աստուծոյ
ի
միմեանս
խառնեալ.
այլ
եւ
անուանս
ունին։
23
Սոյնպէս
եւ
առողջութիւն
եւ
ցաւք.
զի
առողջութիւն
ի
գործ
մշակութեան
առաքինութեանն
յորդորէ
եւ
յարուեստս
շահիցն.
եւ
ցաւք`
բժշկաց
կարաւտին
Աստուծոյ
եւ
մարդկան։
24
Այլ
եւ
համբերութեամբ
զթողութիւն
սխալանացն
գտցէ,
եւ
վարձս
եւս,
որպէս
եւ
Յովբ.
եւ
անուանս
եւս
ունին։
25
Սոյնպէս
տրտմութիւն
եւ
խնդութիւն
յորժամ
ըստ
իրաց
աշխարհիս
իցէ,
մահ
եւ
ապականութիւն
գործէ.
իսկ
ըստ
Աստուծոյ
լիեալ,
մխիթարութիւն
ընձեռէ,
եւ
յուսով
զխնդութիւն
ըստ
խոստացեալ
բարեացն.
եւ
անուանս
ունին։
26
Սոյնպէս
լիութիւն
եւ
կարաւտութիւն
միմեամբք .
զի
լիութիւն
կարաւտութեամբն
վայելէ,
եւ
կարաւտութիւնն
զհանդէս
ժուժկալութեանն
ցուցանէ,
եւ
ժրութիւն
մշակութեամբն
ամենարուեստ.
եւ
միաբանեալք
աւգուտս
ունին
եւ
անուանս
ըստ
երեւմանցն։
27
Սոյնպէս
երկիւղ
եւ
անհոգութիւն.
զի
երկիւղ
անհոգութեան
ցանկայ,
եւ
անհոգութիւն
երկեղի.
որ
զգուշացուցանէ
ի
կամս
Տեառն,
եւ
ոչ
թողու
յապիրատութիւն։
28
Եւ
ի
միմեանս
խառնեալ
ըստ
պատուիրանին`
զաւգտակարսն
ի
մեզ
ամբարեն
ըստ
անուանն
կոչման։
29
Սոյնպէս
փառաւորութիւն
եւ
անարգութիւն
միմեանց
տեղի
տալով`
ի
սահմանին
կան
մնան.
ապա
թէ
ելանեն
ըստ
չափսն,
վնաս
առնեն
ի
հոգեւորս
եւ
ի
մարմնաւորս.
որպէս
եւ
ամենեցուն
քաջայայտ
է
այս.
եւ
յանուանցն
ծանիցուք
զիրսն։
30
Սոյնպէս
եւ
բարիք
եւ
պատիժք
ոչ
են
մի,
եւ
երկոքին
պիտոյանան.
մին
յորդորէ
ի
բարի
գործս,
եւ
միւսն
զհամարձակեալն
ի
մեղս
արգելու.
եւ
խոշտանգանաւք
լուծցեն
զվարսն
եւ
դարձցին
ի
լաւն։
31
Եւ
բարեգործք
մի՛
մոռասցին
զԲարերարն
եւ
զերանելի
ժառանգութիւնսն
եւ
զաւետիսն
խոստացեալ,
որ
առաւելու
ի
բարիսն.
եւ
այնպէս
զանուանսն
առնուն։
32
Եւ
ազատութիւնքն
ազատ
են
ի
մէջ
մեղաց
եւ
փառաւորեալ
յամենայնի.
եւ
նկուն
մեղքն
ի
մէջ
արդարոց.
զի
ցանկացեալ
արդարութեան,
եւ
յիշեսցեն
զսպառնալիս
մեղաւորացն,
եւ
փութասցեն
յապաշխարութիւն
խոստովանութեան,
եւ
ապրեսցին
ի
բարկութենէն
որ
գալոցն
է
ի
վերայ
անաւրինաց
եւ
անհնազանդից,
անսրբոց
եւ
պղծոց.
եւ
լիեալ
յարդարութեան`
կեցցեն։
33
Իսկ
արդարքն
որ
ունին
զառհաւատչեայ
ազատութիւնն
որդէգրութեանն
ի
ճշմարտութենէ
անտի`
յաւելցեն
յարդարութիւնն,
զի
լիցին
կատարեալ
որպէս
եւ
Հայրն
երկնաւոր.
եւ
միմեամբք
զանուն
առին։
34
Եւ
տնանկութիւն
կարաւտ
է
մեծութեան,
որ
զեղու
ի
նոսա
զլիութիւն.
եւ
մեծութիւն`
կամաւոր
տնանկութեան,
որ
ամբծութեամբ
եւ
անարատութեամբ
հասցէ
անանց
մեծութեանն։
35
Այլ
եւ
արդարակորով
մեծութեամբն
ոչ
զրկի
ի
մշտնջենաւոր
մեծութենէն.
որ
միմեամբք
զանուանսն
առին
մեծութեան
եւ
տնանկութեան։
36
Եւ
տկարութիւն
եւ
զաւրութիւն
ձեռնտու
լիեալ
միմեանց`
գովելոյ
արժանի
են։
37
Զի
տկարութիւն
զխոնարհութիւն
եւ
ուսուցանէ,
եւ
յուսով
կալ
առ
իրաւունս
արդար
դատաւորին
Քրիստոսի։
38
Իսկ
զաւրաւորքն
ճշմարտեալք`
բերդ
ամուր
լիեալ
տկարացն,
եւ
աւգնական
եւ
տուիչ
բարեաց.
որք
ընդունելոց
են
զանեղծութիւն
եւ
զանանց
փառսն.
որք
միմեամբք
զանուանսն
առնուն
եւ
զհատուցումն
յարարչէն։
39
Եւ
յիմարութիւն
եւ
իմաստութիւն
պիտոյ
են
յերկրաւոր
վարս։
40
Յիմարն
զհաւանութիւն
եւ
զհնազանդութիւն
առ
իմաստունն
ունի,
գիտել
առ
ի
նմանէ
զլաւսն.
զի
իմաստութիւն
զառաջնորդական
միտս
ստացեալ
ունի,
որ
խրատէ
եւ
ուղղէ
յարդարութիւն,
որ
հաւանութեամբ
մտցէ
յարքայութիւնն.
զի
յիմարն
Աստուծոյ
իմաստնագոյն
է
քան
զիմաստունս
աշխարհիս։
41
Իսկ
Աստուծոյ
իմաստութիւնն
նախ
զի
սուրբ
է,
եւ
ապա
խաղաղարար.
լի
բարեաւք
եւ
արդար
պտղովք.
որ
ի
վերինսն
տանի
ի
փառսն,
եւ
ոչ
ըստ
աւձին
խորամանկեալ
եւ
պատժեալ.
այլ
ըստ
անուանցն
ծանուցեալք
յանմեղութիւն
իմաստիւք։
42
Յաջողութիւն
եւ
տխմարութիւն
առ
միմեանս
աւգուտս
գործեն.
միոյն
շահս ,
եւ
միւսոյն
կատարումն
պիտոյից
յոր
ինչ
ցանկութիւնն
է։
43
Եւ
երկոցունցն
հարկաւոր
է
հաւատարմութիւն
ըստ
գործոց
արուեստին
եւ
վարձուցն`
որ
ի
կամս
նախախնամողին
լիցի,
եւ
որ
զանուանսն
առցէ։
44
Եւ
կեանքն
կենդանի
են
յարդարութեան
կեցեալ.
եւ
մեռեալքն
մեղաւք
եւ
տարակուսանաւք
ի
մահ,
որոց
տանջանքն
մթերեալ
կան։
45
Եւ
կենդանիքն
որ
ի
սէրն
Աստուծոյ
եւ
ի
սրբութեան
եւ
ի
հաւատս
ճշմարտութեան
եւ
ի
յոյսն
հաստատեալ
կան
յառհաւատչեայ
կեանսն`
զնոցայն
ոչ
մահ,
այլ
կեանք
ի
գրոց
իմանալի
է.
եւ
քուն,
զոր
Քրիստոս
յարուցանէ
բանիւ
ի
ձեռն
հրեշտակապետացն
փողոց։
46
Որոց
զբարիսն
գործեալ
են`
փառք
եւ
անմահ
կեանք,
եւ
որոց
զչար
արարեալ`
տանջանք
եւ
անմահ
մահն
որ
յաւիտենից։
47
Եւ
այսր
ամենայնի
աշակերտ
արար
զմարդն,
զի
անձնիշխան
կամաւք
խնդրէ
զաւգտակարսն
եւ
որոշէ
ի
վնասակարացն,
եւ
ի
հարկի
կալ
առաքինութեանցն`
յուսով
որ
ի
Տէր։
48
Զի
առցեն
զանուն
եղբայրութեանն
որ
ի
Քրիստոս,
եւ
վայելեսցեն
ի
նորա
բարիսն,
եւ
զերկոսին
կողմանս
յաւգուտս
կազմեալ։
49
Զի
արդարակորովքն`
երանութեամբքն
պսակին
ըստ
առաքինութեանն.
որ
պարծանաւք
ըստ
համբերութեան
գովին
ի
Տեառնէ,
եւ
անվիշտ
ունին
յազատութեանն
զհամարձակութիւնն
յիրաւանց
արդարութեան.
եւ
վայելեն
ի
բարութիւնսն
ըստ
արժանաւորութեանն,
եւ
երանութեամբք
պսակին։
50
Արար
Աստուած
զերեւելի
արարածս
զգայականս
դարմանիչ
մարդկան
կենաց։
51
Որպէս
երկինք
ամբովք
եւ
ցաւղովք
եւ
լուսաւորաւք
խնամէ
եւ
հասուցանէ
զպտուղս
բուսոց
եւ
տնկոց։
52
Որ
եւ
հողմոց
պիտոյանան
ըստ
ժամանակի
հովուց
եւ
ջերմութեանց.
որ
սնուցանէ
եւ
անվնաս
պահէ.
եւ
ջրով
ոռոգանէ
զերկիրս
եւ
արբուցանէ
զմարդիկ
եւ
զանասունս,
զգազանս
եւ
զթռչունս
եւ
զամենայն
զեռունս
եւ
զսողունս
եւ
որ
ունին
շունչ
կենդանի։
53
Եւ
եթէ
դառնան
մարդիկ
ի
ստահակութիւն
կամակար
մտաւք,
նովին
դարմանաւքն
որով
խնամէր`
տանջէ
եւ
խրատէ
անբերութեամբ
եւ
բարկութեամբ
զանդարձսն։
54
Զի
նոյն
արարածք
որ
դարմանիչք
առնին
ըստ
իրաւանց
վայելել
ի
բարութիւնս,
յորժամ
յղփանայ
եւ
ելանէ
արտաքս
քան
զսահմանն,
աւրինադիրն
յայնժամ
զնոյն
դայեակ
զայրացուցանէ
եւ
նոքաւք
խրատէ.
զի
սովով
եւ
նուազութեամբ
ամենայնիւ
յողջախոհութիւն
ածէ։
55
Այլ
եւ
ցրտով
եւ
ջերմաւ
զտունկս
եւ
զբոյսս
ապականէ,
եւ
զանձրեւս
ի
կարկուտ
եւ
ի
ձիւն
դարձուցանէ,
եւ
զցաւղ
եղեմամբ
վնասակար,
եւ
զառողջութիւն
ի
ցաւս
զանազանս,
եւ
զխնդութիւն
ի
տրտմութիւն,
եւ
զփառս
յանփառութիւն։
56
Եւ
ամենայն
յաջողուած
բարեաց
ի
թշուառութիւն,
եւ
զաւգտակարսն
ի
վայելել
բարեաց`
ի
դժնդակս
եւ
ի
նեղութիւնս։
57
Եւ
զխաղաղութիւնն
եւ
զշինութիւնն
որ
պարսպեալ
ունին
խնդամտութեամբ,
ի
խռովութիւն
եւ
ի
տարակուսանս
դարձուցանէ
եւ
յանհնարին
չարիս.
խռովութիւնս
ընտանեաց
եւ
աւտարաց,
ծառայից
եւ
տերանց
եւ
ի
պէսպէս
չար
համբաւս.
զի
այսոքիւք
դարձցին
ի
զղջումն։
58
Ապա
եթէ
ի
նոյն
յամառեալ
կայցեն
ի
չարիսն,
եւ
ոչ
դառնան
խոստովանութեամբ
յապաշխարութիւն,
խրատէ
մեծամեծ
պատժաւք
արդար
դատաւորն։
59
Որք
պղծեն
զսրբութիւնս
անսուրբ
վարուք,
եւ
արհամարհեն
զաւրէնս
եւ
զիրաւունս
տնանկաց
եւ
զողորմութիւնս
կարաւտելոց,
եւ
զճշմարտութիւնն
անիրաւութեամբ
ունին,
եւ
անտես
առնեն
զարտասուս
նեղելոց,
եւ
ձայնի
զրկելոց
ոչ
լսեն,
եւ
որ
այլ
եւս
իցեն
չարիք։
60
Եւ
յաղագս
այսորիկ
մատնէ
արդար
դատաւորն
ի
սով
եւ
ի
սուր
եւ
ի
գերութիւն
եւ
ի
կորուստ։
61
Եւ
որպէս
ասաց
Տէր
ի
ձեռն
աւրինաց
եւ
մարգարէից
դառնալ
յամբարշտութենէ
եւ
ոչ
լուան,
եւ
աղաղակեցին
առ
Տէր
եւ
ոչ
լուաւ
ի
նեղութեան
իւրեանց.
որպէս
ասացաւ
ի
Գրոց
Սրբոց։
62
Զի
կամք
անձնիշխանականք
որ
ոչ
գոն
յիրաւունս
արդարութեան
եւ
ի
դարմանս
աղքատաց
եւ
տնանկաց`
պատժին։
63
Բայց
բարերարն
Աստուած
ըստ
բազում
սիրոյն
իւրոյ
որ
սիրեաց
զմարդիկ,
խրատելով
խրատէ
եւ
ի
մահ
ոչ
մատնէ,
եւ
ոչ
սատակէ
եւ
ոչ
բառնայ
զյիշատակս
ստահակաց
եւ
անզգամաց։
64
Այլ
զի
ոչ
գիտացին
գոհանալ
Աստուծոյ
եւ
հնազանդել
աւրինաց
նորա,
մատնէ
զփառս
նոցա
եւ
զյղփութիւն
ի
ձեռս
թշուառութեան`
ողբոց
եւ
արտասուաց
արժանաւորս։
65
Զի
խրատեսցին
եւ
ճշմարտեալք
սրբեսցին
եւ
մտցեն
ընդ
խնամաւք
Բարերարին,
գործել
միշտ
զբարիս
առաջի
նորա.
եւ
ի
բաց
կացցեն
ի
դժնդակ
եւ
յանառակ
վարուց,
եւ
մի՛
զերախտաւոր
կարգս
յապախտաւորս
փոփոխեսցեն,
եւ
զժամանակն
խաղաղութեան
եւ
անդորրութեանն
ի
դառնութիւնն
եւ
ի
հարուածս
չարաչար
ախտից։
66
Եթէ
փոխեն
զդժնդակ
վարսն
ի
լաւութիւն,
դառնայ
եւ
ժամանակն
ի
խաղաղութիւն.
զի
գործակից
եմք
տէրութեանն
խնամոց
եւ
համառաւտ
դատաւորութեանն։
67
Փառք
եւ
պատիւ
եւ
խաղաղութիւն
գործողացն
զբարին,
ասէ
առաքեալն
երանելի.
եւ
բարկութիւն
եւ
սրտմտութիւն
եւ
նեղութիւն,
ասէ,
ի
վերայ
ամենայնի`
որ
գործ
է
։
68
Արդ,
բարեգործքն
բարեկեցիկք
են
ի
բարութեան
նորա,
եւ
ժառանգիչք
դարմանոց
նորա
եւ
խնամոց
եւ
աւետեացն
որ
ի
Քրիստոս։
69
Զի
յերկրի
ի
խնամս
նորա
վայելեն,
եւ
յուսով
ըստ
անսուտ
խոստմանցն
ժառանգեն
զանսպառ
բարիսն
ըստ
արդարութեան։
70
Իսկ
անհնազանդքն
եւ
անառակքն
գործակից
են
սպառնալեացն
Տեառն.
որ
փոխեն
զքաղցր
ժամանակ
խնամոց
նորա
ի
դառն
հատուցումն
տուժից
եւ
տուգանաց
եւ
պէսպէս
հարուածոց։
71
Տես`
որչափ
իշխան
է
մարդն.
զի
եւ
զԱստուած
ի
կամս
իւր
ածէ
յառնելն
զբարին։
72
Զի
Ոչ
կամիմ,
ասէ
Տէր
մարգարէիւն,
զմահ
մեղաւորին.
որպէս
զդառնալ
նորա
ի
չար
ճանապարհէն
եւ
։
73
Զի
արդար
դատաւոր
է
եւ
ըստ
արժանեացն
դատի,
որ
ինչ
գործէ
մարդ
յաւուրս
իւր`
եթէ
բարի
եւ
եթէ
չար։
74
Եւ
իշխանութիւն
է
մեզ
փոխել
զժամանակն`
բարի
գործով
ի
բարիս։
75
Եւ
դարձեալ
ի
չար,
եթէ
մեղսասէրք
լիցուք։
76
Զի
մեզ
է
զխոշտանգանսն
ի
գգուանս
դարձուցանել.
եւ
դարձեալ
զնոյն
սէր
ի
բարկութիւն։
77
Զի
ոչ
ի
բաց
թողու
ի
ստահակելն.
այլ
ներէ,
զի
դարձեալ
զղջասցին
եւ
հնազանդեսցին
ընդ
ամենագութ
խնամոց
բարերարին
Աստուծոյ։
78
Զի
ասէ.
Ոչ
եկի
կոչել
զարդարս,
այլ
զմեղաւորս
յապաշխարութիւն.
եւ
ոչ
է
պիտոյ
բժիշկ
ողջոց,
այլ
։
79
Եւ
դարձեալ
մարգարէիւն
ասէ.
Արդարութիւն
արդարոյն
ի
վերայ
նորին
եղիցի
ի
կեանս.
եւ
անաւրէնութիւն
անաւրինին
ի
վերայ
նորին
եղիցի
ի
մահ,
եթէ
մնասցէ
ի
։
80
Եւ
եթէ
դարձցի
արդարն
ի
մեղս,
մահու
մեռցի.
եւ
մեղաւորն
յարդարութիւն,
կելով
կեցցէ։
81
Լսե՞ս
զարդար
դատաստան
արդարոց
եւ
մեղաւորաց
ի
Տեառնէ։
82
Որպէս
զիարդ
եւ
կամիմք,
կարեմք
փոխել
զաւետիսն
ի
սպառնալիս
եւ
ի
պատուհաս։
83
Կարող
եմք
եւ
զկեանսն
մեր
փոխել
ի
մահ,
եւ
զմահն
ի
կեանս.
եւ
զարկեալ
սահմանն
Աստուծոյ
որպէս
կամիմք`
շրջեմք
ի
բարի
եւ
ի
չար.
որ
Աստուծոյ
միայն
է
կարողութիւն։
84
Ըստ
մարգարէին
որ
ասէ.
Եթէ
ախորժեսջիք
եւ
լուիջիք
ինձ,
զբարութիւնս
երկրի
կերիջիք.
եւ
եթէ
ոչ
կամիցիք
լսել
ինձ,
սուր
կերիցէ
զձեզ.
զի
բերան
Տեառն
ամենակալի
խաւսեցաւ
։
85
Եւ
առաքեալ
ասէ.
Ամենայն
ինչ
վասն
ձեր
է.
եթէ
մահ,
եթէ
կեանք,
եթէ
աշխարհ,
եթէ
անաշխարհ,
եթէ
բարձրութիւն,
եթէ
խորութիւնք.
դուք
Քրիստոսի,
ասէ,
Քրիստոս
։
86
Այլ
զի
ասաց`
ամենայն
ինչ
ձեր
է,
որ
ի
կեանս
իւրեանց
նորա
կենդանի
սիրովն
եւ
կամաւք
յաշխարհի
վարին։
87
Զի
որպէս
բուրուառն
որ
անուշահոտ
խնկովք
ուրախ
առնէ
զմերձաւորս
զմեծամեծս
եւ
զփոքունս,
այսպէս
դաւանութեան
մերոյ
հոտ
եւ
մաքրութեան
բուրեսցի
առաջի
Քրիստոսի
հանապազ։
88
Եւ
զի
ասէ`
եթէ
մահ,
զի
մահն
մեր
որ
վասն
Քրիստոսի`
վկայ
լիցի
սիրոյն
նորա.
այնպիսի
մահուամբ
փոխեսցուք
յանմահական
կեանսն
անեղծութեանն,
որ
ի
Քրիստոս
Յիսուս։
89
Զի
ոչ
միայն
այնոցիկ
է
պատուական
մահ,
որ
զվկայութեանն
աստիճան
առին
ի
ժամանակի
հալածանաց
սրով
եւ
հրով
եւ
ջրով
եւ
կամ
ազգ
ինչ
չարիւ,
այլ
ամենիքեան
որ
ի
Քրիստոս
մկրտեցան
եւ
զՔրիստոս
զգեցան,
զհին
մարդն
մերկացան
գործովք
հանդերձ,
եւ
զգեցան
զնորն
նորոգեալ
որ
ըստ
պատկերի
Աստուծոյ
է
յարդարութեան
եւ
ի
սրբութեան
եւ
ի .
որք
մեռանն
մեղաց,
եւ
կենդանի
են
միշտ
արդարութեանն։
90
Զի
որպէս
յարեաւ
Քրիստոս
ի
մեռելոց
փառաւք
Հաւր,
նոյնպէս
եւ
մեք
ի
նորոգումն
կենաց
ասաց։
91
Զի
մեռանելն
մարմնով
եւ
մտաց
մարմնաւորաց
եւ
կեալ
սրբութեամբ
եւ
անարատ
ըստ
արդարութեան
աւրինաց
Աւետարանին
Քրիստոսի,
կարասցէ
ասել.
կենդանի
եմ
այսուհետեւ`
ոչ
ես,
այլ
կենդանի
է
յիս
։
92
Զի
եթէ
այս
աշխարհ`
որով
զհանդէս
առաքինութեանս
ցուցանեմք,
եւ
եթէ
հանդերձեալքն,
ամենայն
նովաւ
եւ
ի
նորա
խնամս
եւ
ի
փառս
կատարի,
որ
զամենայն
յամենայնի
ի
խորութեան
եւ
ի
բարձրութեան։
93
Դարձեալ
խորութիւն`
զտկարութիւն
մարմնոյն
է
իմանալ
յերկրի,
եւ
Քրիստոսիւ
վերանալ
ի
բարիսն։
94
Իսկ
բարձրութիւն`
զզաւրութիւն
հոգւոյ
ըստ
երկնայնոցն
եւ
անմահիցն
որ
ի
Քրիստոս։
95
Ամենայն
ինչ,
ասէ,
Քրիստոսի
ձեր
է.
եւ
դուք
նորա
ի
փառս
Հաւր
եւ
։
96
Յորժամ
զբանն
նորա
պահեսցուք
եւ
մնասցուք
ի
սէրն
նորա
եւ
յանարատ
վարս,
այնուհետեւ
ոչ
եւս
է
զմեզ
մարմնով
իմանալ,
այլ
հոգւով.
զի
որ
Հոգւովն
Աստուծոյ
վարին,
նոքա
են
որդիք
Աստուծոյ
եւ
ժառանգակիցք
Քրիստոսի։
97
Զի
եթէ
չարչարանացն
կցորդիմք
յերկրի,
եւ
փառացն
հաղորդ
լինելոց
եմք ,
որ
կան
եւ
մնան։
98
Զի
թէպէտ
եւ
գիտեմք
յաղագս
փրկութեան
եւ
կենաց,
այլ
արդ
ոչ
եւս
նոյնպէս
գիտեմք։
99
Այլ
Աստուած
ամենայն
յամենայնի
անճառելի,
որ
սիրովն
խնամէ
զարարածս
ամենայն,
եւ
խոստացեալ
է
տալ
զարքայութիւնն
եւ
զանսպառ
բարիսն`
որ
ի
Հայր
եւ
յՈրդի
եւ
ի
Հոգին
Սուրբ։
Որում
փառք
յաւիտեանս։
