Ի ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆՆ ԱՐԻՍՏՈՏԷԼԻ

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

1 [1] Ընդ այսոսիկ հանդերձ աստուծով եւ առաջիկայ պրակք

ՊՐԱԿՔ Ը

2 «Բայց սահման կոչեմ, յոր վերլուծանի նախադասութիւն»։ 3 Յետ սահմանի առաջարկութեան՝ սահմանէ եւ [2] զսահման՝ ասելով, եթէ Սահման կոչեմ, յոր վերլուծանի նախադասութիւն, ի ստորոգեալն եւ յենթակայն [3], եթէ ոմն է՝ յաղագս որոյ է բան [4], իսկ ոմն՝ յաղագս նորա ասացեալ, որք տիրապէս մասունք գոն առաջարկութեան։ 4 Իսկ այլքն ամենայն զշաղկապի տեղիսն ունին, որպէս էրն. եւ կամ զքանակն չափեն, որպէս առորոշմունքն. եւ կամ զորակն, որպէս եղանակն. եւ կամ զբացմունսն [5] ։

5 Եւ զի կարեւոր [6] մասունք առաջարկութեան այսք են, աստուստ է յայտ. վասն զի ամենայն առաջարկութիւն ի հարկէ ենթակայ ունի եւ ստորոգումն. եւ թարց երկուց [7] այսոցիկ ոչ երբէք լինի առաջարկութիւն. բայց թարց այլոց լինին առաջարկութիւնք [8]. թարց յեղանակի [9] եւ բացման եւ առստորոգման [10], առորոշման։ 6 Քանզի Սոկրատէս ճեմի, ոչ ինչ յայսպիսեաց ունի, իսկ յաւելեալ՝ եթէ առադրեցելոյ ումեք, կամ տրամատեցելոյ՝ զամենայն առաջարկութիւնս պարունակեաց, զոր Յաղագս մեկնութեան բացատրեաց։ 7 Քանզի երկուց ելոց հակադրութեանց, առադրութեան [11] եւ բացառութեան, տրամատութեան եւ շարադրութեան, զմին յիշելով յերկաքանչիւրոցն հակադրութեանց՝ եւ զայլն ստորակնարկէ [12]. ի ձեռն առադրութեան զբացառութիւնն յայտնելով, իսկ ի ձեռն տրամատութեան զշարադրութիւնն։ 8 Եւ իւրաքանչիւր ումեք [13] ի չորիցս յայսցանէ առադրիցելոց գոլոյ կամ ոչ գոլոյն, ութ լինին ընդ ամենայն. որգոն՝ առադրութեան գոլոյ՝ առադրութեան ոչ գոլոյ. բացառութեան գոլոյ՝ բացառութեան ոչ գոլոյ. տրամատութեան գոլոյ՝ տրամատութեան ոչ գոլոյ. շարադրութեան գոլոյ՝ շարադրութեան ոչ գոլոյ։ 9 Արդ զամենայն առաջարկութիւն պարունակեաց։

10 Որպէս ասացաք եւ ցուցաք [14], այս բայ է [15]. քանզի ընդհանուր առաջարկութիւնք, որպիսի ինչ եւ է, կամ զաւրութեամբ ունի զէն առ ստորոգելով, կամ ներգործութեամբ։ 11 Զաւրութեամբ, որպէս ամենայն մարդ [16] ենթակայցէ, եւ աստի [17] ստորոգելոյ։ 12 Քանզի թէպէտ եւ ոմանք ի դոցանէ ներգործութեամբ ունին զէն, որպէս Աստուած է, Սոկրատէս է, այլ գոյն [18] առ ստորոգելով զաւրութեամբ ունին, վասն զի ամենայն բայ յիւր ընդունելութիւն վերլուծանելով. որգոն՝ Սոկրատէս է [19], Սոկրատէս գոլով է. Աստուած է [20], Աստուած գոլով է։

13 Արդ այսք՝ որք զաւրութեամբ ունին զէն առկայացեալ, կամ ստորասականք են, կամ բացասականք։ 14 Եւ ստորասականք գոլով՝ ստորասութիւն [21] ունին գոլոյն. իսկ գոլդ է՝ պարտ է իմանալ որ ի բաց բառնայ ի նոցանէ. իսկ բացասականք գոլով՝ բացասութիւն ոչ գոլոյն ունին. քանզի ի բաց բառնայ [22] ի նոցանէ [23] ոչ գոլոյն։ 15 Իսկ որք ներգործութեամբ ունին զէն, կամ յեղանակաւ [24] են, կամ առանց յեղանակի. առանց յեղանակի՝ որպէս Սոկրատէս արդար է, Սոկրատէս արդար ոչ է։ 16 Արդ ստորասականք գոլով՝ առադրութիւն ունին գոլոյն, իսկ բացասականք գոլով առադրութիւն ունին ոչ գոլոյն. իսկ թէ յեղանակաւ են, կամ ստորասականք են, կամ բացասականք. եւ ըստ իւրաքանչիւրոցդ [25], կամ պարզք գոն եւ կամ ի գերադրութենէ [26] ։ 17 Արդ պարզ [27] գոլով ստորասութեան [28], եւ յեղանակ [29] [30] շարադրութեան ունի Սոկրատէս մարթաբար [31] ։

[1] C վերնագիր չիք, DE Ընդ այսոսիկ եւ առաջիկայ պրակք

[2] AD չիք եւ

[3] ACDE եւ ի նենթակայն

[4] CD որոյ բանն

[5] A բացմունքն

[6] E զկարեւոր փխ զի կարեւոր

[7] DE երկոցունց

[8] CF լինի առաջարկութիւն

[9] ADE սրացման երրորդի փխ եւ բացման եւ, C ուրացման փխ եւ բացման

[10] A առստորոգօղման

[11] CEF առգրութեան

[12] CE ըստ որակն արկէ

[13] A իւրաքանչիւրում

[14] AE ասացաքն եւ ցուցաքն

[15] A բաւ է, B այսբար է

[16] ADE արտ փխ մարդ

[17] A ասի

[18] EF դոյն

[19] A չիք Սոկրատէս է

[20] A չիք Աստուած է

[21] A բացասութիւն

[22] ABCDE բարձեալ

[23] ADE ոչ գոլն, ոչ եթէ փխ ոչ գոլոյն: Իսկ որք

[24] F յեղականաւ փխ յեղանակաւ

[25] A երկաքանչիւրոցդ

[26] BF ի գերադրութեան

[27] ACE պարզք

[28] ACDE ստորասութիւն

[29] AE յեղանակաւ, BD յեղանակով

[30] ABCDE շարադրութիւն գոլոյ ունի

[31] EF մարդաբար