Թուղթ ընդհանրական

Եւ արդ՝ առաջին ընդ գերաշխարհիկսդ վարուք եւ քաղաքավարութեամբ խօսեսցուք, առ կրօնաւորսդ՝ որք ի վանորայս եւ ի մենաստանս բնակիք, որք սիւնք էք աշխարհի եւ պարիսպ ընդդէմ թշնամւոյն՝ աղօթիւք ձեր եւ բարի վարուք. հրեշտակք ի մարմնի, եւ աստեղք լուսատուք յերկրի, յորոց ի բարի եւ ի լուսաւոր վարուց փառաւորի միշտ Հայր ձեր՝ որ յերկինս է, որք թէպէտ եւ խրատեալ էք յԱստուածաշունչ գրոց՝ միշտ ի լսելիս ձեր հնչելով, եւ չունիք ինչ պէտս կարեաց՝ մերոց դուզնաքեայ բանից, այլ որպէս ծառայք՝ որք զհասարակականն կերակուր հրաման առնուն ի տէրանց բաշխել՝ ոչ միայն քաղցելոց, այլեւ յագեցելոցն շնորհեն: Նոյնպէս եւ մեք, զի ընդհանուր ծառայակցաց մերոց հրամայեցաք ի Տեառնէ տալ զբանին կերակուր, հասարակաբար պարտիմք մատակարարել փարթամաց գիտութեամբ եւ աղքատաց՝ ի գիտութենէ, զօրաւորաց՝ առաքինութեամբ եւ տկարագունիցն՝ յառաքինութենէ:

Վասն որոյ՝ աղաչեմ զամենեսեան մի նուազութեամբ իւղոյ ողորմութեան եւ սրբութեան աղօտացուցանէք զլոյս հաւատոյ լապտերաց ձերոց, այլ անշիջանելի պահեցէք զճառագայթս աստուածութեան մշտավառ առաքինութեամբ յանձինս ձեր:

Մի՛ վասն սիրոյ նիւթականիս ի հրոյ սիրոյն Քրիստոսի, զոր արկ յերկիր եւ կամի զբորբոքելն վաղվաղակի, ցրտացուցանէք զոգիս:

Մի՛ տայք տեղի օտար հրոյ ցանկութեան ի սիրտս ձեր եւ այնու խնկարկել Աստուծոյ զաղօթս եւ զխորհուրդ աստուածայնոյ պատարագին, որպէս որդիքն Ահարօնի՝ Նաբատ եւ Աբիուդ, այլ նախ մաքրեսցի իւրաքանչիւր ոք խոստովանութեամբ յանմաքուր խորհրդոց եւ գործոց եւ պատարագ կենդանի զինքն մատուսցէ կենդանւոյն Աստուծոյ՝ առաքինութեամբ եւ ապա ի մաքուրն մերձեսցի եւ սրբութեան սրբոցն սպասաւորեսցէ, զի մի, ըստ նմանութեան նոցա, տանջողական հրովն այրեսցի ներքին մարդն, աստ խղճիւ մտաց եւ անդ բոցովն անշիջանելեաւ: Մի՛ լիցի ումեք ի ձէնջ յարձան աղի մածնուլ, որպէս կինն Ղովտայ, յաղագս յետս դառնալոյ յաշխարհական իրս՝ ի հեշտութիւնս ախտից կամ ի ցանկութիւնս հիւթանիւթից:

Քանզի, զորօրինակ, նա յետ պատուհասին ոչ եղեւ համեմիչ կերակրոց իբրեւ զաղ, քանզի քար էր եւ ոչ ի շինուած ինչ պիտանացաւ եդաւ որպէս զքար, վասն զի աղ էր: Ըստ այսմ նմանութեան եւ ամենայն ոք, որ ելանէ յաշխարհէ, որպէս Ղովտ ի Սոդոմայ, եւ բարձրանայ ի կարգ կրօնաւորութեան, որ է հրեշտակական, որպէս նոքա ճանապարհորդեալք ընդ հրեշտակացն ի լերինն, եւ դառնայ անդրէն ի սէր աշխարհիս եւ յախտս թաւալի մեղաց, որպէս եւ կինն այն՝ զի դառնայր դիմօք ի Սոդոմ. ոչ Աստուծոյ է պիտանացու այնպիսին՝ իբրեւ զկրօնաւոր, եւ ոչ աշխարհի օրինաց՝ որպէս զաշխարհական, այլ է անարգ եւ անպիտան, կոխան եղեալ ի մարդկանէ՝ որպէս զաղ անհամեալ. բայց ձեր, որ անփոփոխ էք յաստուածայինսդ, ամենայն ինչ ըստ առաքելոյն խրատու՝ բարեձեւութեամբ եւ ըստ կարգի եղիցի: Որ եւ դարձեալ ասէ՝ «Իմաստութեամբ գնասջիք առ արտաքինսն, գնոյ առեալ զժամանակսե [Կող. Դ 5]. եւ թէ՝ «Զվարս ձեր առաջի հեթանոսաց պարկեշտ ունիցիքե [Ա Պետ. Բ 12]:

Եւ արդ՝ մի ոք ի ձէնջ զվատթարս խոսելով լեզուաւ, կամ իրս ինչ անպատշաճ գործելով անձամբ առաջի արտաքնոցն՝ պատճառ լինիցի բանալոյ զանդուռն բերան նոցա ի հայհոյութիւն սուրբ հաւատոյս եւ կարգիս, որովք կրկին դատաստանս տալոց են այնպիսիքն առաջի Աստուծոյ, առաջին՝ ընդ մեղանացն, զոր խօսին կամ գործեն. երկրորդ եւ մեծ՝ ընդ գայթակղութեան լինելոյն պատճառ:

Մի ոք զընկերակից կրօնաւորաց թողլով զկենակցութիւն՝ առանձինն բնակիցէ, ոչ յաղագս ճգնողական վարուց՝ որպէս միայնակեացք, այլ վասն ագահութեան ախտի, զի զանձին իւրոյ աշխատութիւնն ոչ հասարակաց եկեղեցւոյն, այլ իւր միայնոյ ամբարիցէ, յորմէ վնասք բազում՝ հոգւոց, եւ ի միաբանութենէն՝ օգտութիւնք յոլովագոյնք, որպէս աստուածախօս վարդապետացն ցուցանեն բանք, զի առ բազումս քան զերկիւղն Աստուծոյ առաւել զօրէ ընկերակցացն ամօթոյ երկիւղ, յետս դարձուցանելով զյոժարութիւն մտացն ի չար ցանկութեանց մեղացն կատարմանէ: Եւ եւս՝ բազմապատիկք են շահիցն հոյլք՝ ի միասին եղբարցն բնակութենէ, զոր աւելորդ վարկանիմք գիտողացդ երկրորդել:

Են ոմանք դարձեալ յաշխարհասէր եւ ի մեղկ կրօնաւորաց, զի ոչ միայն սրտիւք ըստ հնոյն Իսրայէլի դառնան յեգիպտական գործս խաւարինս, այլեւ անձամբ իսկ ընդ աշխարհական բնակեն ի գիւղս եւ ի քաղաքս, եւ ի բանից բերանոյ զարղութիւնս եւ ի գործս վատթարութեան, եւ յորովայնամոլութիւնս անպատկառս եւ յարբեցութիւնս անառակս եւ յամենայն անկարգութեանց բերմունս՝ առաւելուն քան զնոսա:

Պարտ եւ արժան էր, զի թէ պատահէր կրօնաւորաց ըստ հարկաւոր ինչ պատճառի բնակել յաշխարհի, իբրեւ զլուսատու լինել աստուածային եւ ուղիղ վարուքն ի մէջ նոցա՝ ի փառաց պատճառս անուանն Աստուծոյ եւ ոչ ի հայհոյութեան: Զայնպիսիսն մանաւանդ յորդորեմք ի նոյն, քան թէ արգելումք, զի օրինակաւ բարեաց՝ բազումք լինին բարիք, որպէս եւ ի նախանձուէ չարացն վարուք՝ չարք յոլովագոյնք:

Արդ՝ հրամանաւն Աստուծոյ եւ մեր, այս եղիցի կանոնական օրէնք ի վերայ այնպիսեացն, փոխել այսուհետեւ զբնակութիւնս իւրեանց ի վանս եւ զվարս իւրեանց ըստ ձեւոյն եւ ըստ կարգին՝ յապաշխարութիւն եւ ի պարկեշտութիւն մինչեւ ի վախճան: Իսկ եթէ ոք ի նոցանէ ոչ լուիցէ աստուածային օրինացս՝ զոր գրեցաք, եւ ոչ ելցէ յաշխարհէ, այլ կացցէ յամառեալ մինչեւ ի մահ իւր՝ ի նոյն, անպարտ եմք մեք ի խղճէ կորստեան նորա ինքն եղիցի արեան իւրոյ պարտական առաջի Աստուծոյ:

Այլ քահանայից պատուէր տամք, զի թէ մինչ յաշխարհի իցէ այնպիսին, եւ վախճան մարմնոյ ընդ հոգւոյն մեռելութեան հասանէ նմա, ո՛չ հաղորդութեան եւ ո՛չ օրինաւոր թաղման արժանի առնել զնա, մանաւանդ զայնոսիկ, որ միշտ յանզղջութեան լինիցին մինչ ի մահ: Իսկ եթէ ոք յայնպիսեացն մերձ եղեալ ի մահ՝ զղջասցի եւ հայցէ արտասուօք զհաղորդութիւն եւ զթաղումն, եւ խոստովանութեան նորա գիտողք վկայեսցեն, եթէ հաստատեալ էր ի միտս՝ ելանել յաշխարհէ, եթէ օրհաս մահուն ոչ էր կանխեալ, այնպիսւոյն վասն ողորմութեանն Աստուծոյ տացի թօշակն վերջին, եւ օրինաւոր թաղումն՝ ոչ որպէս քահանայի, կամ կրօնաւորի, այլ իբրեւ զմիոյ աշխարհականաց:

Բայց մի ոք անընտրողաբար զամենայն, որ յաշխարհի մեռանիցին կրօնաւորք, հաւասար համարեսցի. զի են բազումք, որ հիւրութեամբ եկեալք յաշխարհ, պատահէ նոցա վախճան, եւ այլք, որ ծեր եւ տկար գոլով մարմնով եւ վասն ոչ գտանելոյ խնամս ի վանորայս՝ բնակին յաշխարհի ուղիղ եւ ոչ բամբասելի վարուք, այսոքիկ եւ սոյնպիսիքս պատուով թաղեսցին, յորժամ հասանէ վախճան՝ որպէս զծառայս աստուծոյ:

Դարձեալ՝ զգուշացուցանեմք զճշմարտագունիցդ երամս՝ յաղագս նոր եղելոյ սովորութեանդ ի վանորայս ի մերում ժամանակի, այգեգործ իւրաքանչիւր ոք լինելով ի կրօնաւորաց, որպէս ի գեօղս, որ անվայելուչ է կրօնաւորական կարգի, եւ արտաքոյ առաջին սրբոց հարցն պատուիրանաց: Զի նոքա եւ զորս յաշխարհի ունէին ժառանգութիւնս եւ ստացուածս՝ թողին, եւ թողուլ օրինադրեցին, եւ զխաչ առաքինութեան բարձին եւ զկնի գնացին Քրիստոսի, որպէս եւ Ինքն հրամայէր մեծատանն, թէ՝ «Երթ վաճառեա, զոր ինչ ունիս, եւ տուր աղքատաց, եւ դու առ զխաչ քո եւ զկնի իմ, եւ ունիցիս գանձս բազումս յերկինսե [Մարկ. Ժ 21]: Եւ դարձեալ թէ՝ «Որ կամիցի զկնի իմ գալ եւ ոչ ուրասցի զամենայն, զոր ունիցի յաշխարհի, եւ առցէ զխաչ իւր հանապազ, ոչ կարէ իմ աշակերտ լինելե [Ղուկ. ԺԴ 26-27]: Եւ այլ եւս՝ որ այսպիսիք են աւետարանական պատուիրանք աշակերտելոց անձանց, որ էք դուք: Յորոց բազումք են ի ժամանակիս կրօնաւորաց, որ յաշխարհի առանց ժառանգութեան էին եւ հարկատուք իշխանաց եւ աղքատք ի գոյից եւ կարօտք հարկաւորացն, եւ յորժամ զձեւ կրօնաւորութեան ընկալան՝ տեարք եղեն ի վանորայս բազում ժառանգութեան եւ փարթամացն ստացուածովք, եւ ոչ միայն հարկաւոր պիտոյիցն եղեն անկարօտ, այլեւ աւելորդօքն լցան՝ եւ յաշխարհի հոգովք եւ երկօք տաժանեալք եւ աստ անհոգութեամբ եւ հեշտութեամբ ստուարացեալք: Եւ զիա՞րդ կարիցէ այնպիսին յաշակերտութեան լինել կարգի, եւ ասել ընդ Պետրոսի, «Տէ՛ր, ահա մեք թողաք զամենայնն՝ եւ եկաք զկնի քո, արդ՝ զի՞նչ լինիցի մեզե [Մատթ. ԺԹ 27]: Յայտ է, զի ոչ եթող ինչ վասն Քրիստոսի, այլ մանաւանդ, զոր ոչ ունէր յաշխարհի, ստացաւ հակառակ Քրիստոսի:

Եւ արդ՝ քանզի աստուածային պատուիրանք ըստ զօրութեան ընդունողացն եդան յիւրաքանչիւր ժամանակի՝ տկարագունիցն թեթեւագոյնք, զի տանել կարիցեն, եւ զօրաւորացն՝ ծանուք, զի յօժարութեամբ բառնան: Ըստ այսմ օրինակի եւ մեք, վասն զի տեսանեմք զբազումս ցամաքեալս յաստուածային սիրոյն, եւ ոչ մի քան զմի նախանձու բարեաց շարժեալք՝ ի բարձրագոյն առաքինութիւնս ձեռնարկելով, որպէս առաջին հարքն, այլ մերոյս նախանձ ի հակառակսն վերաբերի նոցա, այսինքն թէ՝ ո՞վ քան զընկերս յընդարձակագոյն տեղւոջ եւ ի պարարտ երկրի տնկիցէ այգի, եւ թէ՝ զիա՞րդ սնուցանիցէ իմաստութեամբ զնորագոյն տունկսն: Եւ փոխանակ զարուեստս առաքինութեան ուսանելոյ ի միմեանց, յայգեգործութեան հնարս վարժին անհմուտք ի հմտագունիցն: Արժան է, ասեն, այսքան եւ այսպիսի օրինակաւ վաստակել եղամբք եւ բրել ձեռամբ, փայտատօք եւ բահիւք, եւ հակառակ տնկոցն՝ զարմատս եւ զբոյսս արմատաքի խլել, զոր պարտ էր նախ զբարեաց հակառակ բոյսն, որ ի վարս մեր եւ ի բարս, ի բաց հանել ի մէնջ եւ ապա արտաքնոցն ունել փոյթ: Այլեւ հատանելոյն օրինակ զանազանեալ է իւրաքանչիւր տնկոցն սեռից առ իմաստունսն յայնոսիկ, զի զոմանս հուպ յարմատսն եւ զայլսն ի բացեայ հատանեն, յոմանս՝ սակաւ զուռսն, եւ ի կէսս՝ յոլովագոյնս թողուն, եւ այս ամենայն՝ որպէս զի յաճախագոյնս պտղաբերեսցեն եւ յոլովս զգինւոյն չափոյ աճեցուսցեն զթիւս: Թողից ասել զպատուաստելոյն հնարս, մի քան զմի առաւելեալ ի հանճար եւ զգործելոյն եռանդն ջերմութեան, զի ոչ զտիւն ոմանք բաւական համարին ժամանակ գործելոյ, այլեւ զգիշերն եւս խառնեն ընդ տունջեանն: Զոր արժան էր յայգի պատուիրանացն Աստուծոյ զայնքան ունել փոյթ եւ յօժարութիւն գործոյ, յորում հրաւիրեցաք ի քարոզչացն, եւ մտաք ի գործ հաւատովք եւ կրօնիւք ընդ դահեկանին վարձու մեզ յԱստուծոյ, յերեկոյանալ կենցաղոյս ժամանակի նման լինելով նմա, ըստ խոստացելոյ:

Դարձեալ՝ յորժամ պատահին միմեանց տեարք այգեաց, կրօնաւորք յայլ եւ յայլ տեղեաց, յետ ողջունին ոչ զողջութենէ հոգւոց հարցանեն եւ զհիւանդութեանց ախտից, եւ ոչ զպատերազմաց դիւաց եւ զխաղաղութեանց, եւ ոչ թէ՝ զիա՞րդ ստասցուք շնորհս արտասուաց՝ ի ժամ աղօթելոյն, այլ թէ՝ յայսմ ամի, ո՛վ եղբայր, զիա՞րդ է պտղաբերութիւն քոյին տնկոցն, առաւե՞լ է, թէ՞ նուազ: Եւ նա թախծեալ սրտիւ պատասխանէ՝ զինչ ասացից, ասէ, զաղէտսն, որ պատահեցան, զի ոմանք ի ճճեաց վնասեցան, եւ յոմանց ծաղիկքն թօթափեցան, եւ այլքն արեւակէզ եղեալ՝ ողկուզաց չորացան, եւ կէսք՝ նեխութեամբ ապականեցան. եւ թէ զի՞նչ արարից՝ անգիտանամ զելս վտանգիս եղելոյ: Եւ ընկերն թելադիր եղեալ նմին՝ խրատ տայ, զոմանս պատուաստել ի տնկոցն, որք պտղակորոյսք լինին, եւ զայլսն զանազան փորձեալ հնարիւք՝ բժշկել ի պատահելոց կրիցն:

Եւ քանզի՝ ի նիւթականացս ցանկութիւն զբազումս ի կրօնաւորաց ժամանակիս տեսանեմք ըմբռնեալս, որք զթեթեւանալն յայսպիսի ծանրութեան հոգոց՝ դժուարինս վարկանին, եւ գնալ զհետ խրատուն Քրիստոսի, որ հրամայէ՝ ո՛չ հոգովք պաշարել զանձն յաղագս հարկաւորացն կերակրոց եւ զգեստուց, թող թէ՝ վասն աւելորդացն: Վասն այնորիկ եւ մեք ոչ դնեմք օրէնս՝ այսպիսի կրօնաւորաց ամենեւին ի բաց կալ ի տնկագործութենէ եւ յամենայն գոյից ստանալոյ, որպէս վայել է աշակերտաց Քրիստոսի, զի մի ի լսելն դարձուսցեն զդէմսն յարեւմուտս եւ խոժոռեալ ընդ լուր խրատական մեր բանի՝ ի բաց գնասցեն, որպէս եւ մեծատունն այն, այլ զերկրորդն գտեալ, զոր յայսոսիկ հաճոյս իմանամք կամացն Աստուծոյ, եւ զայն դիցուք ձեզ օրէնս: Եւ դուք թէեւ ընդ առաջինն՝ դժուարանայք զամենայնն տալ Աստուծոյ եւ մերկանալ աշխարհի՝ կամաւ, նախ քան զմերկ դնիլն ի գերեզմանի ակամայ, զերկրորդ օրինադրութիւնս ընկալարուք ախորժելի կամօք, զոր թէ յօժարական սրտիւ առնիցէք, հաւատամք ողորմութեանն Աստուծոյ, զի որպէս զառաջինն ընկալցի, եւ ի ձեռն երկրորդիս կատարման՝ առաջինն առաջնորդեսցէ ձեզ վերանալ յօժարութեամբ եւ ոչ բռնութեամբ. եւ այս է՝ զոր ասելոցս եմք:

Յամենայնէ, զոր ստանայք՝ եթէ տունկս եւ եթէ այլ ինչ, զախտ ագահութեան ի բաց մերժեցէք ի նոցանէ, որպէս զբոյս վնասակար ի բարի սերմանց, եւ զաշխատութիւն ձեր, որ ի նոսա, մի վասն յոլովելոյ յինչսն առնիցէք, այլ վասն կամացն Աստուծոյ եւ յերկինս գանձելոյ զերկրաւորս, եւ ի մարմնոցդ աշխատութենէ՝ հոգւոցդ ամբարել գանձ:

Եւ զոր ասեմքս՝ այսպէս եղիցի, որով լինիցին ստացուածք ձեր ի հաճոյս Աստուծոյ:

Ի պտղոցն ժամանակի՝ զպտղաբերացն ձերոց մասն տուք Աստուծոյ ի ձեռս աղքատաց եւ կարօտելոց, եւ մի դատարկ եւ ունայն զխնդրողսն պտղոյն դարձուցանիցէք, զի մի զձեզ Աստուած ի յիւր տնկեալ դրախտէն ունայն դարձուսցէ:

Եւ եթէ տայցէք, մի խոժոռ դիմօք եւ զայրացեալ սրտիւ եւ դժկամակ բանիւք՝ իբրեւ զզոհն Կայենի, որ ոչ է հաճոյ աստուծոյ, այլ եւ պատճառ զայրացման, այլ զուարթառատ կամօք, որպէս սիրէ եւ խնդրէ Աստուած:

Եւ ի գինւոյն ժամանակի՝ ի գինւոյ անտի մասնաւորեցէք զբաժինն Աստուծոյ: Եւ յորժամ առաւելուցու քան զպէտս ձեր, եւ հարկ լինի վաճառել, ի գնոց անտի արծաթոյ առաւել պտղաբերեցէք Քրիստոսի՝ տալով տառապելոց եւ գերելոց, եւ մի ամբարիցէք յերկրի եւ յուսայք յետ մահու այլոց ձեռամբ զձերն տալ Աստուծոյ վասն ձեր, զի փոքր է յոյսն այն, չասեմ թէ՝ ամենեւին ընդունայն. եւ երկրորդ բարի, եւ ոչ առաջին. ի յայլոց ձեռն յուսալ առատագոյն լինել յինչս իւր եւ զիւրն կարկամեցուցանել, մինչ իշխան է գոյիցն եւ տէր: Եւ երկբայելի է այր այնպիսի գտանել, որ երկիւղիւն Աստուծոյ մատակարարիցէ զինչսն, ըստ հրամանի գնացելոյն: Զի բազմաց աներկիւղից պատճառ կորստեանն լինի հոգւոյ ստացուածք մեռելոցն, յորժամ ժառանգէ, անառակ եւ անկարգ գնացիւք վատնելով զամենայնն, որ վնասու պատճառ, փոխանակ փրկութեան, լինիցին ինչքն այն ստացողին իւրում:

Դարձեալ, զի թէեւ երկիւղած ոք հանդիպիցի եւ զամենայն գոյս մեռելոյն ըստ կամացն Աստուծոյ տնօրինէ՝ վասն հոգւոյ նորա թողութեան մեղաց, նուազ է ի բարեաց եւ ոչ կատարեալ բարի: Եւ զի այս ճշմարիտ է, ի բանից իմաստնոյն ուսանիմք այն, զի ասէ, թէ՝ «Որ ողորմի աղքատին, փոխ տայ Աստուծոյե [Առակ. ԾԹ 17]: Եւ գիտէ զայս ամենայն ոք, զի զվճար փոխոյն ոչ օտարի ուրուք, այլ փոխատուին տայ փոխառուն:

Վասն որոյ աղաչեմ, մի յայլ ոք վստահանայք, այլ դուք տուք զփոխն ձեռամբ ձերով ի ձեռս Աստուծոյ, զի թէ զձեզ ճանաչիցէ փոխատուս՝ խնդրօղ փոխոյն Աստուած յաւուր պայմանի հատուցման իւրոյ, զոր եդ, ի ձեռս տայցէ զվճար փոխոյն:

Իսկ եթէ ձերոց գոյիցն այլ ոք լինիցի տուօղ փոխոյ, նոյն ընկալցի եւ զփոխարէնսն յԱստուծոյ, եւ ձեզ մասն ինչ թերեւս հատուսցի ողորմութեան՝ միջնորդութեամբ տուողին զձերն:

Այլեւ տէրունական հրամանն՝ զոր ի հրապարակախօս ատենի անդ ասելոց է առ աջակողմեանսն, զնոյն նշանակէ, քանզի ոչ ասէ թէ՝ քաղցեալ, եւ այլք վասն ձեր ետուն ինձ ուտել, կամ թէ՝ «Մերկ էի, եւ այլք վասն ձեր զգեցուցին զիս. այլ թէ՝ դուք ետուք ինձ ուտել, եւ դուք զգեցուցէք զիսե [Մատթ. ԻԵ 35]:

Եւ արդ՝ թէպէտ եւ առաջին կամք Քրիստոսի եւ հրամանք այն է, զի ոչ բնաւ ստանայցէ կրօնաւորն ստացուածս, որպէս վերագոյն ասացաք, զի մի յաղագս նիւթականիս հոգալոյ՝ յաստուածային առաքինութեանց աննիւթական հոգոցն խափանեսցի եւ բազում վնասուց՝ հոգոց եւ ծանրութեանց զանձն ի ներքոյ արկանիցէ, այլ ունել ի միաբանական կենացն կերակուր եւ հանդերձ ըստ հրամանին առաքելոյ, եւ այնու շատանալ: Բայց, վասն զի այս ոչ ամենեցուն է, այլ որք վասն սիրոյն Աստուծոյ ատեցին զաշխարհ եւ ելին յաշխարհէ, եւ ոչ յաղագս այլ ինչ պատճառի:

Վասն որոյ եւ մեք՝ այնոցիկ կրօնաւորաց, որք երկակենցաղ կենդանեաց նմանեալք են, զի են ցամաքայինք վասն ձեւոյն եւ են ծովայինք՝ յաղագս ի ծովու աշխարհիս զբաղանաց, զաշխարհայնոցն դիցուք օրէնս, եւ ոչ զգերաշխարհիցն, զի մեծ է աղքատանալն վասն Քրիստոսի, քան ստանալ ինչս եւ տալ աղքատաց յաղագս հրամանին Քրիստոսի. որքան մեծ է Քրիստոս քան զայն, որ ողորմի աղքատին՝ ի դէմս Քրիստոսի:

Քանզի կամաւոր աղքատն, որ յաղագս Աստուծոյ նմանօղ Քրիստոսի է, վասն մեր աղքատացաւ, ասացաւ ի գիրս՝ իսկ ողորմածն աղքատին՝ բարեկամ Քրիստոսի կոչի, այլ ոչ նոյն ինքն Քրիստոս:

Եւ արդ, զի բոլորովին լինել Քրիստոս՝ մերկանալովն կամաւորութեամբ զամենայն ինչ վասն Քրիստոսի դժուարին է ամենեցուն, ոչ ասեմ թէ անհնարին, զի որք կամին կարօղ են, զոր յայտ առնէ բազմացն կատարումն յամենայն ժամանակի: Դուք այսուհետեւ, որ ստացեալ էք ինչս, զբարեկամացն Քրիստոսի ընկալարուք զաստիճան՝ ողորմելովն աղքատաց, որպէս եւ ինքն իսկ հրամայեաց տէրն, թէ՝ «Տուք ողորմութիւն, եւ ամենայն ինչ ձեր սուրբ էե [Ղուկ. ԺԱ 41], այսինքն թէ՝ յորժամ ի ձերոց ստացեալ գոյիցն տայցէք մասն ողորմութեան աղքատաց՝ յօժարական եւ առատամիտ կամօք, մնացեալն ամենայն սրբին եւ անվնաս լինին ձեզ: Եւ ոչ դատիք իբրեւ զագահս յաղագս ստանալոյն, այլ ողորմութեան արժանաւորիք յԱստուծոյ որպէս զողորմածս ըստ ասելոյն Տեառն մերոյ՝ երանի ողորմածոց, զի նոքա ողորմութիւն գտցեն:

Նաեւ զայս եւս ասեմք, թէ օրէնք, որ եդան կրօնաւորաց անինչս եւ անստացուածս լինել, թէպէտ եւ յաղագս անզբաղ լինելոյ է յաշխարհական իրաց, եւ միայն հոգեւորացն պարապել, այլ կատարեալ պատճառն՝ յաղագս կարօտ լինելոյ կրօնաւորին, ոչ միայն յաւելորդացն կերակրոց եւ ըմպելեաց եւ զգեստուց, այլեւ ի հարկաւորացն եւս, որպէս զի՝ կարօղ լինիցի պատերազմի ցանկութեան, որ զինուորին ընդդէմ մաքուր կուսութեան, յաղթօղ լինել. զի որք անխտիր տան զանձինս որկորստութեան եւ արբեցութեան, թէեւ դեւք պոռնկութեան գրգռիչս ոչ ունէին ախտից, բաւական է բոցոյ ցանկութեան՝ զառաւելութիւն նիւթոյ որովայնամոլութեամբն տալ, ձգել զնոսա ի կատարումն մեղաց:

Վասն որոյ աղաչեմ, զի թէպէտ եւ յոլովս ունիցիք զնիւթ կերակրոյ եւ ըմպելւոյ առ ձեռն եւ առտնին, այլ յոգիս ձեր խնայելով մի ագահութեամբ եւ որկորստութեամբ յայնոսիկ վարիցիք, այլ պարկեշտութեամբ եւ օրինաւոր, ըստ կարգի կրօնաւորաց: Եւ զոր ի ձէնջ պակասեցուցանէք վասն պատուիրանին Աստուծոյ՝ ի սէր կարօտեալ եւ չքաւոր եղբարց եւ ծերագունից եւ տկարաց, զայնոսիկ ի կիր արկանիցէք, յորոց կրկին ամբարէք ի յոգիս ձեր զբարին՝ զպարկեշտութիւն անձանց ձերոց եւ զսիրով ողորմութիւն կարօտելոց:

Մի՛ ոք գտցի ի միջի ձերում, որ զձեւ կրօնաւորութեան զգեցեալ է եւ յառաւելութիւն գինւոյ տուեալ զանձն իւր՝ զբամբասանս արբեցողաց ընկալցի ի կարգն սուրբ, զի միոյն անկարգութեամբ՝ ամենայն կարգակիցք նորա անգոսնեսցին յաշխարհականաց եւ յայլազգեաց: Եւ թէեւ այլով ամենայնիւ հնար էր անբամբասելի լինել այնպիսւոյն, արբեցութեամբն արտաքս ելցէ յարքայութենէն՝ ըստ բանին առաքելոյ, քանզի ասէ՝ «Մի՛ խաբիք, ո՛չ սպանօղ, ո՛չ շնացօղք, ո՛չ արուագէտք, ո՛չ արբեցօղքե եւ զայլն, որ ըստ կարգի թուէ, «Ոչ ժառանգեսցեն զարքայութիւն Քրիստոսի եւ Աստուծոյե [Ա Կոր. Զ 9]:

Զի, որք օրինակ լինել բարեաց պարտական են ամենայն տեսողաց, եւ նոքա զայն ինչ գործեն, զոր արգելուն գիրք սուրբք ի յաշխարհականաց, զի՞նչ յոյս աշխարհականին կայցէ, եւ կամ՝ ո՞վ համարձակեսցէ առ նոսա յաղագս վատթար ինչ գործոց յանդիմանութեան ինչ խօսել բան, որք եւ ընդդիմաբանեն զկարգաւորաց ոմանց զանազան անկարգութիւնս: Ոչ զամենեցուն ասեմք, զի բազումք ի ձէնջ եւ ոչ հացիւ եւ ջրով յագին վասն սիրոյն Աստուծոյ, թող թէ՝ աւելորդ կերակրովք եւ գինեաւ:

Այլ յաղագս անխրատիցն եւ ծուլից, զորս եւ դուք, որ կատարեալքդ էք, խրատեցէք զնոսա, որ ստահակսն գնայցեն, զի ուղղեսցին: Իսկ որք յամառեալք, ի նոյն բերին հանապազ ի լոյծ եւ ի մեղկ կեանս, յետ բազում անգամ խրատելոյն եւ ոչ անսալոյն՝ ի բաց հատէք զանբժշկելի անդամսն ի մարմնոյ եկեղեցւոյ, զի մի՛ փոքր մի խմորն զամենայն զանգուածն ապականիցէ, չարն՝ չարեաց լինելով օրինակ:

Իսկ եթէ ոք յեղբարցն ջատագով է այնպիսումն վասն մարմնաւոր ընտանութեան կամ սիրելութեան, որպէս զի ախտացեալ անդամն ի կարգ առողջիցն պահեսցի՝ լրբաբար գործելով զանպատշաճսն, եւ մերձակայիցն պատճառ լինելով հիւանդութեան՝ զիւրն հոգւոյ ախտ ի նոսա փոփոխելով, որպէս զբոր կորստեան հոգւոյ նորին եւ այլոցն՝ որ նովաւ, օգնականն նորա տացէ պատասխանի առաջի Քրիստոսի, եթէ առաջնորդն իցէ եւ թէ այլ ոք յընկերակցացն: Զի թէ Տէրն զաջ ակնն հրամայէ խլել, եւ զձեռն աջոյ եւ զոտն հատանել, զի՞նչ լինիցին, որք զգայթակղեցուցիչսն առ գայթակղեալսըն պնդեալ պահեն՝ ի վնաս երկաքանչիւրոցն ոգւոց, հիւանդացն՝ աներկիւղ գործելով զվատթարս, եւ առողջիցն՝ գայթագկղելովն եւ բամբասելով:

Իսկ եթէ յետ ի բաց գնալոյն եւ զղջացեալ դարձցի յուղղութիւն այնպիսին շնորհօքն Աստուծոյ եւ ողջասցի ապաշխարութեամբ՝ ճշմարտութեամբ եւ ոչ կեղծաւորութեամբ, ընկալցի վերստին յառողջ անդամոցն Քրիստոսի միաւորութիւնն:

Դարձեալ եւ զայս պատուիրեմք. զի թէ հնար է փոփոխել ձեզ ի փոփոխական բարուց՝ վանաց ի վանս շրջելով, զի վասն դոյզն պատճառի թողուլ զառաջնորդն իւր եւ զկենակից եղբարսն, անհաստատութեան բարուց է նշանակ: Վասն զի բաց ի հոգւոց վնասուէ, որ հրամայեալ է ի գիրս, թողուլ եւ գնալ յաղագս մարմնաւոր ինչ պատճառի, ոչ թողացուցանեն զփոփոխումն ի տեղւոջէն: Եւ յայսմ պատճառէ յազգի մերոյ կրօնաւորաց զբազումս տեսանեմք անհրահանգս եւ անխրատս եւ անհնազանդս աւագագունից. եւ գրեթե զբովանդակն, բաց ի սակաւուց: Զի յորժամ յանպատշաճսն, կամ ի գործս, կամ ի խօսս, որ անվայելուչ է կրօնաւորաց, տեսանիցեն զոք եղեալ՝ առաջնորդն կամ վարդապետն կամ ոք ի ծերագունիցն, եւ յանդիմանօղ բանիւ սաստիցէ, վաղվաղակի գիշերագնաց եղեալ իբրեւ ծառայ փախուցեալ ի տեառնէ, փախչի զայրացեալ սրտիւ յաստուածային խրատտուէ անտի:

Եւ զի առաջնորդն երկնչի մի գուցէ ի գնալ եղբարց յաղագս այսպիսի պատճառի՝ գործոյ եկեղեցւոյն պակասումն լինիցի, ներօղ լինի ամենայն ստահակ եղբօր, կալ մնալ անբժշկելի ի բարս եւ ի գործս ստահակութեան. եւ այսու աղագաւ՝ անխրատս եւ անհրահանգս մնան այնպիսիքն մինչ ի վախճան:

Նաեւ՝ եւս ծանրագոյն յիմարութեան բանք, զոր պատասխանեն նոքա խրատտուաց իւրեանց մի լինել հետաշրջօղս, ասեն՝ Աստուած ազատ արար զմեզ եւ ինքնիշխանս, զիա՞րդ զազատութիւնս մեր ի ծառայութիւն դիցուք մարդկան: Եւ երանի թէ զազատութիւնն, զոր ետ Աստուած բնութեանս, բարւոք ի կիր արկանէին, այսինքն՝ ի յախտից լինել ազատս:

Վատթար ծառայութիւն եւ վնասարար՝ մեղաց ծառայութիւն է, որպէս Քրիստոս՝ թէ «Որ առնէ զմեղս, ծառայ է մեղացե [Յովհ. Ը 34]: Իսկ Աստուծոյ ծառայութիւնն եւ վասն Աստուծոյ՝ եկեղեցւոյն, եւ վասն եկեղեցւոյն՝ առաջնորդին, արդարութիւն է եւ ոչ մեղք. զոր եւ առաքեալն օրինադրէ թէ՝ «Ծառայեցէք միմեանց երկիւղիւն Քրիստոսիե [Եփես. Ե 21]. եւ ինքն Քրիստոս հրամայէ թէ՝ «Որ կամիցի մեծ լինել, եղիցի ամենեցուն ծառայե [Մատթ. ԻԳ 11]. գրէ եւ սուրբն Բարսեղ ի կրօնաւորաց սահմանն, թէ՝ «Ամենայն ժուժկալութիւն եւ առաքինութիւն այնմ, որ զհնազանդութիւն առաջնորդին ոչ ունիցի, անօգուտք են եւ յոչ ինչ պէտս համարեալե:

Մի ոք յեղբարց տրտնջօղ լինիցի զառաջնորդէ իւրմէ յինչ եւ իցէ պատճառս տրտնջման, թէեւ արդար գտանիցի ի տրտնջելն, զի մի զվարձսն, որ յԱստուծոյ, կորուսանիցէ, եւ ընդ այգւոյն մշակացն առաջնոց դատեսցի, վասն տրտնջելոյն զտեառնէն անիրաւաբար: Զի թէ մարմնաւոր ծառայից հրամայէ առաքեալն՝ հնազանդ լինել ըստ մարմնոյ տերանց, ոչ առ ականէ ծառայելով, այլ միամտութեամբ սրտիւ որպէս Աստուծոյ, «զի ի Տեառնէ, ասէ, ընդունիցիք զվարձսնե [Կող. Գ 22-24]. քանի՞ եւս պահանջէ Աստուած ի հոգեւորացդ, առաւել քան զնոցայն ցուցանել հնազանդութիւն եւ համբերութիւն եւ միամտութիւն՝ եկեղեցւոյ հոգեւոր առաջնորդաց: Զի ոչ միայն ընդ պահոցն եւ աղօթից եւ որ նման սոցին մասանց առաքինութեանց տայ Աստուած զվարձս վաստակոց՝ գործողաց ի յայգի պատուիրանի նորա, այլ առաւել ընդ հաւատարիմ լինելն եկեղեցւոյ՝ ի գործս եւ յաշխատութիւնս եւ յամենայն իրս:

Իսկ զգողսն եւ զկծծիսն եւ զհատուսն, քան զարտաքինսն ի սոյն յանցանս գտեալս, առաւելապէս դատի Աստուած, որպէս զդիտօղ կամաց տեառն ծառայ, քան զայն՝ որ ոչն գիտէ: Զի, զորօրինակ, զսուրբ կերակուրս եւ զըմպելիս՝ պիղծ կայտառք անկեալք ի նոսա եւ հեղձեալք ապականեն, սոյնպէս եւ յարդար վաստակս, յորժամ ձեռն գողոց մերձենան ի կծծութիւն, ինքեանց բարեգործութիւնն հեղձնուն ի հոգիս իւրեանց՝ որպէս զմկունս, եւ զմնացեալ ստացուածսն պղծեն անիրաւութեամբն: Յորմէ զգուշանալ աղաչեմ եւ սուրբ պահել զձեռս ի վնասակար եւ յանիծաբեր անձին ախտիցս, քանզի անէծք ցաւագինք վասն այլ մեղաց ոչ եւս շարժին ի մէջ եկեղեցւոյ, քան յաղագս գողութեան:

Եւ մի ոք փոքր համարեսցի զսա ի կարգ մեղաց, զի ի քարեղէն տախտակսն ի գրեալ օրէնսն մատամբն Աստուծոյ՝ երրորդն է սա կարգեալ, յետ սպանութեանն եւ շնութեանն: Եւ մի ոք կարծիցէ, թէ մեծագոյն իրաց յափշտակութիւնն է ի գողութեան համարի, եւ փոքրն ոչ. ծանիցէ այնպիսին, զի թէպէտ եւ ի տուգանսն զանազանութիւն է, քանզի չորեքպատիկ հատուցանել՝ յօրէնսն հրամայեցաւ զգողութեան վճարումն, եւ տասն դահեկանի չափոյն՝ չորեքպատիկն, կամ հարիւրին կամ հազարին՝ առաւել է քան զմիոյն կամ զերկուցն: Սակայն, անունն մի եւ նոյն է մեծին եւ փոքուն՝ բազմին եւ սակաւուն, զի ոչ թէ որ զմեծագոյն իրս կամ զբազումս գողանայ՝ նա միայն կոչի գող, եւ որ զփոքունս եւ զսակաւս՝ յայլ ինչ անուն վերաձայնի, այլ՝ համանունաբար ի վերայ ամենայն գողոց է գողութեան անուն եւ պատիժ, որ զբազումսն գողանայ եւ որ զսակաւսն:

Եւ սահման, որ ընդ գողութեան անուամբ եւ բամբասանօք արկանէ զմարդ՝ այսչափ է, ամենայն ոք, որ զձեռս իւր ձգէ յառնուլ զինչ եւ իցէ իրս եւ աչօքն այսր եւ անդր նայեսցի, զի մի տեսցէ կա՛մ տէր գոյին եւ ըմբռնեսցէ զնա, կա՛մ օտար ոք՝ եւ հայհոյեսցէ, գող է այնպիսին, եւ գողութիւն է զոր առնուն:

Եւ մի ոք ինքն ինքեան իրաւունս առնիցէ, կամ աշխատութեան իւրոյ վարձ՝ զգողացեալն ասելով, եւ կամ այլ ինչ ցուրտ պատճառս յօդելով, անպատիժ համարի լինել զինքն ի դատաստանէն Աստուծոյ. ի նախնի եղեալ օրինակէն զգաստացի այնպիսին. Անանիայ եւ Սափիրայ՝ միթէ անձի՞ն աշխատութիւն էր գողացեալն յիրաց այլոց՝ որպէս եւ քոյդ. ո՛չ, այլ ի սեպհական իւրեանց գեղջն գնոց եւ ի հայրենի ժառանգութենէ, զոր վաճառեալ արծաթոյ եւ սակաւ ինչ խորեալ յաղագս առանձնական իւրեանց պիտոյից, եւ զբազումսն առ ոտսն եդեալ Պետրոսի. տե՛ս զիա՞րդ մահու եղեն պարտականք ի վիմին հաւատոյ արդար իրաւանցն պատուհասեալք. ո՛չ վասն արծաթոյն ինչ կարեաց, զորմէ ոչ ինչ փոյթ էր Պետրոսի, այլ վասն ստութեանն, որպէս եւ ասէր՝ «Ոչ ստեցեր դու մարդոյ, այլ՝ Աստուծոյե [Գործ. Ե 3]:

Իսկ առ մերովքս տեսանեմք ոչ միայն գողութիւն, այլեւ ստութիւն վասն գողութեանն, ոչ լոկ բանիւ, այլեւ մեծամեծ երդմամբ ուրացութիւն, որոյ մեղաց չիք թողութիւն. զի եւ ոչ զղջումն՝ խոստովանութիւն առ այն, յորմէ գողացաւն, զի թողութեան իշխանութիւն գողոյն՝ յաղագս գողացելոյ իրին, որ տէրն է գողացեալ գոյին՝ ունի, եւ ոչ օտար ոք խոստովանահայր: Վասնորոյ, զի ոչ խոստովանի նմա եւ ոչ հատուցանէ, զոր գողացաւն ի նմանէ եւ զրկեաց, ոչ ասեմ չորեքկին, ըստ մաքսաւորին Զաքէի, այլեւ ոչ զոր էառն, ոչ ընդունի թողութիւն յաւիտեան:

Են դարձեալ ոմանք ի պակասամիտ կրօնաւորաց, որք թէպէտ եւ ոչ զարտաքին իրս, այլ զանձին իւրեանց զօրութիւն եւ զյաջողութիւն գողանան յեկեղեցւոյն, ի յիւրեանց առանձնական գործս արի եւ արթուն լինելով, եւ ի հասարակացն՝ հեղգ եւ պղերգ, ոչ անպատիժս ի դատաստանէ Աստուծոյ մնան այնպիսիքն ընդ թերահաւատութեանն՝ առաւել քան ընդ պղերգութեանն, զի ոչ հաւատան զաշխատութեանն վարձ ի Տեառնէ ընդունել, այլ զմարդկայինն միայն համարին հատուցումն, որոց յորժամ ըստ կամաց զպէտսն տայ առաջնորդն՝ արիանան ի վաստակսն, իսկ յորժամ փոքր մի նուաղանալ հանդիպի ընդ հեղգութեան գործոյն զտրտունջն եւս յաւելուն:

Ընդ այսոսիկ՝ որ գործոց գրեցան պատուիրանք յԱստուածաշունչ գրոց, եւ շրթանց եւ լեզուոյ դնել դրունս, աղաչեմք եւ դռնապանս, որպէս զի զօգտակարն ի բանից եւ զբարին թողացուսցեն ելանել, իսկ զչարս եւ զվնասակարս եւ զանօգուտս ի սրտին, որպէս ի բանտի, արգելցեն՝ ոչ թոյլ տալով մտացն ծնանել զչար մանկունսն, այլ մանաւանդ հեղձուցանել յինքեան զսերմանեալ յղութիւնն ի սատանայք:

Եւ արդ՝ մի՛ ոք դատեսցի զընկեր իւր, զի մի եւ ինքն դատեսցի յարդարադատէն Աստուծոյ՝ որպէս եւ ասաց տէրն՝ «Մի դատէք, եւ ոչ դատիցիքե [Մատթ. Է 1]:

Մի՛ ոք ի բամբասանս յօժարեսցի, թէեւ ուղիղ իցէ, թող թէ՝ զրահետ վարեալ, զի զի՞նչ օգտեցուցանես զեղբայրն՝ բամբասելովն զնա առ այլս. զքեզ վնասեցեր ի բամբասելն, եւ նա ոչ ինչ օգտեցաւ: Եթէ կամիս օգտեցուցանել զնա եւ զքեզ, տէրունականաւն վարեսջիր խրատով, յանդիմանեա զնա սիրով, որպէս զհիւանդացեալ անդամ՝ սպեղանեօք, նախ՝ առանձնաբար, եթէ ոչ անսայցէ՝ առաջի երկուց եւ երից վկայից. եթէ եւ ի նոցանէ ոչ պատկառեսցի դառնալ յուղղութիւն՝ ասասջիր յեկեղեցւոջն, եւ թէ՝ եւ յեկեղեցւոյն ի հրապարականախատ լինելոյն ոչ զղջասցի, յայնժամ համարեսցի քեզ եւ բամբասեսցի իրաւապէս՝ իբրեւ զհեթանոս եւ զմաքսաւոր:

Եւ արդ՝ մի՛ ոք սովորեցուսցէ ի կրօնաւորաց զլեզու իւր, կամ չարախօսել ի զուր զումեքէ, կամ անիծանել վայրապար, կամ հակառակել ընդդէմ բանից հակառակողաց յանօգուտ կռիւս եւ ի վնասակար վիճաբանութիւնս, կամ ի վիճելն՝ թշնամանաց եւ անարգանաց բանս բարբառել, որպէս զաշխարհականս, որ ոչ վայելէ սրբոց: Զի թէ ընդ դատարկ բանից համարս պահանջէ Քրիստոս, որպէս եւ հրամայեաց, զի՞նչ լինիցին, որք գարշելի եւ վատթար բանիւք վարին անխտրաբար, մանաւանդ, որք ի խեղկատակութիւն սովորեցուսցեն զլեզուս եւ ի ծիծաղական բանս՝ նման լինելով խաղալկացն եւ հացկատակաց, եւ որք ի ծիծաղելն այլայլեն զդէմս եւ կարկաչեն անմտաբար:

Վասն որոյ, աղաչեմ, զի բանք ձեր ոչ լիցին անհամ եւ անաղ, որպէս զռամկաց անմտաց, այլ որպէս աղիւ համեմեալ, ըստ խրատուն առաքելոյ, ի շահ եւ ի շնորհս տալ լսողաց, եւ ոչ ի գայթագղութիւն եւ ի զազրութիւն լինել լսելեաց:

Այլեւ՝ նոյն ինքն շահաւէտ եւ օգտակար բանքն մի յաճախութեամբ եւ առանց դիպօղ ժամու եղիցին խօսեցեալ յայնմանէ, որ խօսելն գիտիցէ իմաստութեամբ, զի մի ձանձրացեալ՝ նողկտայցեն լսօղք, եւ դսրովանս դիցեն ատեցօղք բարե բանից, այլ՝ սակաւք եղիցին, եւ այն՝ հեզութեամբ եւ հանդարտութեամբ:

Եւ գլխաւորելով զբանս, որ առ մաքրագունիցդ երամք, ասեմք զայս, եթէ խորհուրդք եւ բանք եւ գործք ձեր եւ ամենայն շարժումն հոգւոյ եւ մարմնոյ այնպէս եղիցին պարկեշտք եւ աստուածավայելուչք, որպէս զի՝ անուանն Աստուծոյ եւ ձեւոյ կրօնաւորութեանդ մի հայհոյութեան եւ պարսաւանաց, այլ գովութեան եւ փառաւորելոյ լինիցին պատճառք ի տեսողաց եւ ի լսողաց: Զի մի լիցի ումեք ի ձէնջ, ըստ հնոյն Իսրայէլի, լսել յԱստուծոյ մարգարէիւն, թէ՝ «Անուն իմ վասն ձեր հայհոյի ի մէջ հեթանոսացե [Ես. ԾԲ 5], այլ, մանաւանդ, տէրունական բանին, որ առ աշակերտսն, արժանաւոր առնիցէք զանձինս պայծառ առաքինութեամբ, թէ՝ «Այսպէս լուսաւորեսցի լոյս ձեր առաջի մարդկան, որպէս զի՝ տեսցեն զգործս ձեր բարիս եւ փառաւորեսցեն զհայրն ձեր, որ յերկինս էե [Մատթ. Ե 10]:

Եւ այս ինչ սակաւուք՝ առ աշակերտեալ եղբարսդ ասացեալ ի մէնջ՝ ի փառս Աստուծոյ, աւարտեսցին: