Վիպասանութիւն

Աստանօ`ր ակզբնաւորեալ,
Բանիս զԲանն սկիզբն եդեալ,
Այն, որ ընդ Հօրն է էացեալ, Անեղապէս գոլով ծնեալ:
Ո՛չ ժամանակ անդր մտեալ,
Ո՛չ ի ծոցոյն իւր բաժանեալ,
Ո՛չ նախնական գոյիւ ստեղծեալ,
Ո՛չ պատուակցաց գերազանցեալ,
Այլ միածին Որդի ծնեալ,
Լոյս ի լուսոյ Հօրէ ծագեալ,
Յորմէ եւ կեանքն աղբերացեալ:
Ի նոյն Հօրէ Հոգին բղխեալ,
Երրորդութիւն անձնաւորեալ,
Յաստուածութիւն մի հաւաքեալ,
Ըստ երեսաց տարորշեալ,
Բնութեամբ անքակ յոյժ միացեալ:
Ո՛չ արարած գոյ անդ թուեալ,
Եւ ո՛չ կրտսեր ոք ծառայեալ,
Ո՛չ բարձրութեամբ քո մեծացեալ,
Ո՛չ ելեւէջս աստիճանեալ:
Ո՛չ յիրեաց ոք արարեալ,
Ո՛չ ի փոքունց յառաջացեալ,
Ո՛չ ի միմեանց աննկատեալ,
Այլ հաւասար հասումն եղեալ:
Առ ի յՈրդւոյ Հայր ծանուցեալ,
ԶՈրդի միայն Հայր գիտացեալ
Եւ ի Հոգւոյն նոքին քննեալ,
Եւ նոյնք զնա հետազօտեալ:
Բայց արտաքնոց ամպով ծածկեալ,
Եւ գիտութեան դրունք փակեալ.
Ի սրովբէից չէ իմացեալ,
Ի քրովնէից ներհուն չեղեալ,
Ի հրեշտակաց անհմտացեալ,
Ի ստորնայնոց անհաս եղեալ:
Աստուածախօսն վկայեալ,
Որ ի վերուստ որոտացեալ,
Թէ յաստուած չիք ոք նայեցեալ
Եւ ըստ բնութեան զնա տեսեալ,
Բայց միածին մեզ պատմեալ,
Այն, որ ի ծոց Հօր բնակեալ.
Որով երկինքն գոյացեալ,
Եւ աշխարհի սիւն հաստատեալ.
Յորմէ երկրոդ լոյս արարեալ,
Ի յառաջնոյն աղբերացեալ,
Որք են հոգիք հարկաւորեալ
Եւ ի սպսու միշտ առաքեալ.
Որով երրորդ լոյսն ստեղծեալ,
Քառից տարերցն բաղկացեալ,
Զոր խորհրդեամբն պատկերեալ
Եւ իւր ինքեան կերպարանեալ,
Յանմահական դրախտին եդեալ,
Ի յԱդենի, զոր էր տնկեալ,
Իշխանական կամաւ պատուեալ
Եւ պատուիրան զտունկն տուեալ:
Իսկ Արուսեակն առաւօտեալ,
Որ յամբառնալն խաւարեալ,
Ընդ պարգեւին մեր մախացեալ,
Զոր յարարչէն էր ընկալեալ,
Հաւանական բան ընծայեալ,
Ի ձեռն օձին զկինն խաբեալ,
Աստուածական փառօք պատրեալ,
Զբանալ աչացն խոստացեալ,
Զոր դառնութեամբն ճաշակեալ,
Յանմահական կենացն անկեալ:
Նախ թզենեաւն այնու սփածեալ,
Ապա զմաշկեակն եղեն զգեցեալ,
Յարփիափայլ վայրէն ելեալ,
Եւ ի յերկիր մահու ածեալ:

Յոր աճեցեալ եւ յոռացեալ,
Որդի զհայր փոխանակեալ.
Երկիր ծննդեամբ մարդկան լցեալ
Եւ յընդհանուրս ծաւալեալ:
Որոց ի դէպ էր զղջանալ,
Զյանցանս հօրն ապաշխարեալ
Եւ թողութեան մեղաց հասեալ
Եւ ի յԱդին դառնալ դարձեալ:
Բայց ցանկական ախտիւ զեղխեալ
Եւ ի մարմին զոգիս փոխեալ,
Մինչեւ եղեն ջուրք հեղհեղեալ
Եւ զահանաց երկնից բացեալ,
Զաշխարհ ամէն խորսուզեալ
Եւ զամբարիշտս սատակեալ:

Այլ տապանին ապրեցուցեալ՝
Զորս ի յինքեան էր ամփոփեալ,
ԶՆոյ որդւովքն իւրովք փրկեալ,
Որք ոչ զոգիսն մեռուցեալ:
Որոց ելեալ եւ տարածեալ
Եւ վերստին աշխարհ շինեալ,
Ազգ ըստ ազգի գոլ բաժանեալ
Յորդւոցն իւրոց, զոր էր ծնեալ:
Ի Սեմալ Եբեր սերեալ,
Եբրայեցիք են անուանեալ,
Ուստի փրկիչն մեր ծնեալ,
ՅԱբրահամեան տոհմէն յայտնեալ:
Եւ ի Քամայ Քանան ելեալ
Եւ զանիծից մասն ընկալեալ,
Յորմէ ծնունդքն խաւարեալ
Առ ի լուսոյն յերկնից ծագեալ:
Իսկ Յաբեթի զմեզ վիճակեալ.
Նախ զԳոմեր եղեւ ծնեալ,
Եւ ի սմանէ գոլով յայտնեալ
Այն, որ Թիրասն կոչեցեալ:
Ծննդեամբ անդուստ իսկ յառաջեալ
Եւ Թորգոմայ սա հայր եղեալ,
Յորում Մովսէս ազգաբանեալ,
Եւ աստանօր զմերսն թողեալ:
Այլ Թորգոմայ զՀայկ ծնեալ,
Յորմէ եւ Հայք մեք անուանեալ:
Յաշտարակին մին սա եղեալ
Եւթանասնիցն, որ զնա շինեալ:
Ի տրոհական լեզուացն լեալ,
Հայք ի սորա մասին հասեալ,
Որոյ յաշխարհս մեր եկեալ
Եւ ծննդովք զստ լցեալ:
Արամանեակ անդրանկացեալ,
Որով Արմէնք մեք կոչեցեալ,
Քանզի յաղթող ազգաց եղեալ
Եւ քաջութեան անուն առեալ:
Եւ ի սմանէ Կադմոս ծնեալ,
Այն, որ զԲելայն գալ զեկուցեալ,
Զոր եւ Հայկինն ծանուցեալ,
Արիաբար զդիմի հարեալ,
Զլայնալիճն լի քարշեալ
Եւշեշտ կրծիցն զթափ անցեալ:
Այս գովեստի արժանացեալ
Նահապետին նախնի գործեալ:
Արմանեկայ որդի եղեալ,
Որ Արմայիս էր անուանեալ,
ՅԱրմայիսայ գոլով յայտնեալ
Ամասիայն անուանադրեալ:
ՅԱմասիայն եղեւ ծնեալ
Այն, որ Գեղամն կոչեցեալ:
Ի Գեղամայ Հարմա եղեալ,
Եւ ի Հարմայ Արամ ծնեալ:
Եւ այլ բազում գոն համարեալ,
Որ ի սոսա են յարմարեալ,
Զոր աւելորդ թուի վարկեալ,
Ծուլագունից լուր ծանրացեալ:
Բայց այս նոցա յանգէտ չեղեալ,
Որ զՔերթողին տառ վերծանեալ:
Քանզի պատմէ թագաւորեալ
Զանուն Պարոյր նախադասեալ
Եւ զՏիգրան ի վերջ յանգեալ,
Զյոքունս ի մէջ սոցա կարգեալ,
ԶԱրայն բնութեամբ գեղեցկացեալ
Եւ զՀրաչեայն դիմօք վառեալ:
Եւ զայլ բազումս շարագրեալ,
ՅԱրշակունիսն հասուցեալ:
ՅԱբրահամէ ազգաբանեալ,
Յորմէ Քետուրն եղեւ ծնեալ,
Որ զաւետիսն հաստատեալ,
Յիւրմէ ազգաց թագաւորեալ:
Արդ, ի սորին զարմէ սկսեալ
Պարթեւական տոհմ անուանեալ,
Ուստի Արշակ թագաւորեալ,
Արշակունի ազգն ցեղեալ
Եւ զքաղաքն Բահլ առեալ,
Պահլաւունիք անդ կոչեցեալ:
Մի՛ ազգ միապետեալ,
Արեւելեան կողմանց տիրեալ,
Զաղեքսանդրեանսն փախուցեալ,
Ի Դարեհի գահուն նստեալ:
Եւ սորա այսպէս քաջացեալ,
Եւ գերագոյն յոքունց եղեալ,
Զարքայական թագն ստացեալ,
Արտաշեսի որդւոյ թողեալ:
Որոյ փոխան գոլով նստեալ
Այն, որ Արշակ Մեծ անուանեալ,
Զպատերազմ ազանց վանեալ,
Զընդդիմամարտս յաղթահարեալ:
Նաեւ եղբօր ձիր պարգեւեալ,
Որ Վաղարշակն էր անուանեալ,
ԶՀայաստանեայց աշխարհ տուեալ
Եւաստանօր թագաւորեալ:
Որոյ զօրօք բազմօք եկեալ,
Մակեդոնեանց յաղթող գտեալ,
Զարքայական գահ յօրինեալ
Եւ նախարարս հաստատեալ:
Քաղաքական օրէնս եղեալ
Եւ բարիոք կարգաւորեալ
Եւ յետ ամաց ինչ վախճանեալ,
Մերն Արշակայ թագաւորեալ:
Այն, որ զՊոնտոս գոլով գերեալ
Եւ յաղթութեան նշան թողեալ.
Զի անարի արձան առեալ,
Յեզր ծովուն մեծի կանգնեալ
Եւ զեռնական արեամբ մխեալ,
Տիգաւն զթափ իմն անցուցեալ:
Զոր եւ Յունացն զայն տեսեալ,
Իբր սատուծոյ երկրպագեալ,
Որք այժմ զմեզ գոն աղարտեալ,
Զանթագաւորքս պարսաւեալ:
Բայց մեր ի յայս ոչ պանծացեալ,
Զի ըստ մարմնոյ գոյ ներգործեալ:
Այլ այս քաջի վախճան հասեալ,
Արտաշեսի մերոյ նստեալ
Եւ յերկրորդին գահ չհաւանեալ,
Զնախնականն յափշտակեալ:
Սա զօրս անթիւս ժողովեալ,
Ըստ քարադէզն կարկառեալ
Եւ յարեւմուտս խաղացեալ,
ԶԼիւդացւոց արքայն կալեալ:
Զընդհանուր ծով հնազանդեալ
Եւ զցամաքս նուաճեալ:
Քան զԱղեքսանդր վեհ եղեալ,
Պոլիկրատեայ գովաբանեալ:
Որ նետաձիգ զօրացն եղեալ
Եւ զմիջօրեայն մթացուցեալ.
Եւ այլ յոքունս արիացեալ
Եւ զԿրիւոսն տապակեալ,
Յիւրոց զօրաց գոլով խոցեալ,
Յորմէ վախճան մահու առեալ:
Ապա Տիգրան թագաւորեալ,
Այն, որ Միջինն կոչեցեալ:
Զյունական զօրսն հարեալ,
Ի Պաղեստին նա արշաւեալ,
ԶԳաբիանն փախուցեալ
Եւ զՄիհրդատ յինքն կալեալ,
Հռոմայեցւոց զօրացն յաղթեալ
Եւ զԿրասոս մահացուցեալ:
Ի Պաղեստին զօրս առաքեալ
Եւ զՀիւրկանոս գերի ածեալ.
Զհռոմայեցիս պարտէ դարձեալ
Եւ իւրովի նա վախճանեալ:
Յորմէ որդին զթագն առեալ,
Որ Արտաւազդ էր անուանեալ,
որ քաջութեան անուն չառեալ
Այլ զորովայնն մեծարեալ,
Մինչ ի վախճան խենեշացեալ,
Եւ նախատնեացն եղեալ:
Զսա Արջամ փոխանակեալ,
Որ եւ Արշամն կոչեցեալ.
Արտաշեսի որդի եղեալ,
Եւ Աբգարու հայր անուանեալ,
Որոյ ամաց քանեաց կեցեալ,
Խաղաղական կեանս ստացեալ
Եւ բարիոք վախճան առեալ:
Զկնի Աբգար թագաւորեալ:
Յայսմ վայրի իմ նորոգեալ,
Եւ փրկութիւն ինձ երեւալ,
Զի աստուծոյ Որդին ծնեալ
Եւ յանիծիցն զիս դնեալ:
Բայց Աբգարու զԵդես շինեալ
Եւ անդ զաթոռ իւր հաստատեալ:
Ընդ Հերովդէս խազմ արարեալ,
Զեղբօրորդին իւր սատակեալ:
Զփրկչական լուրն լուեալ
Եւ ըղձական նամակ գրեալ՝
Ի փոքրագոյն քաղաք իւր գալ
Եւ բժշկել զինքն ախտացեալ:
Այլ եւ Աստուած խոստովանեալ
Եւ անդրանիկ Հօր դաւանեալ,
Որում զերթալն ոչ յանձն առեալ
Բայց անդրադարձ թղթին յղեալ.
Երանի` այնմիկ, ասացեալ,
Որ հաւատայն յիս՝ տեսեալ:
Քանզի զինէն գոյ ասացեալ,
Մարգարէիցն վկայեալ՝
Ի տեսողաց զիս անարգեալ
Եւ յանտեսից երկրպագեալ:
Աստ հրճուիմ ես ցնծացեալ,
Թագաւորաւս իմ պանծացեալ,
ԶԻ քան զԹովմաս յառաջացեալ,
Զերանութիւն մարդկան բերեալ:
Բայց նախարարարքն անդրէն դարձեալ
Եւ զնամանակն առ նա տարեալ.
Զառհաւատչեայ յայս խոստացեալ,
զաշակերտին գալն ասացեալ:
Իսկ տէրն մեր զիւրսն լցեալ
Եւ զհայրական կամս արարեալ,
յԵբրայեցւոցն չարչարեալ
Եւ ի խաչին վասն իմ մեռեալ,
Երեքօրեայ նա յարուցեալ
Եւ ուստի էջ՝ անդրէն ելեալ:
Եւ զաւետիս Հօրն. առաքեալ
Առաքելոցն հոգիացեալ,
Որք զԹադէ առ նա յղեալ,
Ըստ որում ինքն էր խոստացեալ:
Որոյ յուռհա քաղաքն եկեալ,
ԶԱբգար յախտից ցաւոց բուժեալ
Եւ ի հաւաս հաստատեալ,
Յառաջագոյնն դաւանեալ:
Զթագաւորն մկրտեալ,
Զամենեսին լուսաւորեալ,
Յարեւելեայսն անդուստ ելեալ
Եւ անդանօր գոյ կատարեալ:
Այլ աբգարու նամակ գրեալ
Եւ առ Տիբեր կայսր առաքեալ,
Զխաչաանուացն ամբաստանեալ
Եւ զհաւատալն իւր ծանուցեալ,
Որ եւ զնա իսկ հրաւիրեալ,
Խաչելոյն հաւատացեալ:
Ի Բաբելոն թուղթ առաքեալ
Եւ առ Ներսեհ զնոյն գրեալ,
Ի յԱրտաշէս զնոյն յղեալ,
Որ էր Պարսից թագաւորեալ,
Պատասխանի ոչ ընկալեալ,
Օհրասական փութացեալ,
Զոր աշխարեմ ոչ յերկարեալ,
Զի կանխագոյն էաք դարձեալ:

Այլ ի յաթոռ նորին նստեալ
Իւր Անանուն որդին եղեալ,
Որ բարի հօրն ոչ հետեւեալ,
Եւ բարիոք ժառանգ չեղեալ,
Այլ զտաճար դիցն բացեալ,
Զհաւատացեալսն չարչարեալ,
Ում բարկութիւն տեառն հասեալ,
Եւ չարաչար նա սատակեալ:
Եւ Սանատրուկ թագաւորեալ՝
Քեռ Աբգարու որդիծնեալ,
Որ զառաքեալն խողխողեալ
Եւ զօրիորդն զիւր սպանեալ,
Ըստ արժանի նա վճարեալ:
Լինի Երուանդ արքայ նստեալ,
Որ ի կնօջէ հերատուսեալ՝
ՅԱրշակունւոյ զարմէ սերեալ:
Ական չարի ունակացեալ,
Որ եւ զարձանս պատառեալ,
Գործս յոքունս կատարեալ
Եւ ձեռակերտս յօրինեալ:
ՅԱրտաշեսէ գոլով սպանեալ,
Ուստի նորա թագաւորեալ:
Սա նախնական իր յօրինեալ,
ԶԱրտաշատին շէն հաստատեալ
Եւ զԱլանացն զօր հարեալ,
Զարքայորդին ձերբակալեալ:
Զչքնաղագեղն կոյս առեալ՝
ԶՍաթենիկն դիւցազնեալ,
Զհարազատն իւր արձակեալ
Եւ անկապուտ ուխտ հաստատեալ:
Սա այլ բազում ճակատ մղեալ
Եւ արհեստից գիւտի հասեալ
Եւ ըստ բախտին վախճան առեալ,
Արտաւազդայ փոխանակեալ:

Ստ որում եւ սա սակաւ կեցեալ,
Ի խորափիտ ինչ ընդվզեալ,
Զոր յառասպելս ոմանց առեալ
Եւ այլանդակս բարբառեալ.
քաջաց, ասեն, զնա կալեալ,
ՅԱզատ Մասեաց լերին տարեալ
Եւ շղթայիւք պարաւանդեալ,
Միշտ հանպազ գոլով կրծեալ:
Զոր դարբնաց աւանդ առեալ,
Նաւասարդոջ զսալ հարեալ,
ԶԻ մի՛ զկապանս, ասէ, խզեալ
Եւ աշխարհի վախճան ածել:

Զսա Տիրան փոխանորդեալ,
Որ իւր եղբայր հարազատեալ
Եւ յաղթական գործ կատարեալ,
հանդարտութեամբ թագաւորեալ,
Զկենցաղական կեանս հատեալ,
Ի ձեան հիւսոյ վախճան առեալ:
Զորոյ եղբայր զթագն առեալ,
Այն, որ Տիգան Վերջին եղեալ,
Արիութեանց ոչ հետեւեալ,
Յիշատակի չարժանացեալ,
Սակայն ամաց յոքունց կեցեալ,
Խաղաղական մահ ընկալեալ:
Եւ ընդսորա Վաղարշ նստեալ,
Որ էր որդի իւր սիրեցեալ:
Զբասլայինն զօր հարեալ
Եւ քաջապէս անդ վախճանեալ:
Ուստի Խոսրով թագաւորեալ
Եւ զվրէժ հօրն պահանջեալ,
Զօրսն բազումս գումարեալ,
Զհիւսիսականս նուաճեալ:
Սա եւ Պարսից յաղթող գտեալ,
Ամ ըստ ամէ ասպատակեալ
Եւ զԱրտաշիրն անձկացուցաեալ,
Մինչ ի Հնդիկս արիւն խնդրեալ,
Զոր Սասանեանն էր սպանեալ:
Որոյ տոկալ ոչ կարացեալ
Եւ նեղութեանցն չհանդուրժեալ,
Զնախարարաս իւր ժողովեալ,
Զպարթեւազունսն հաւաքեալ,
Յոլովակի ձիր խոստացեալ
Եւ գերագոյն գահ ասացեալ
Զերկրորդականն բարձ տուեալ,
Նայն լոկ անուամբ արքայացեալ,
Եթէ դաւեալ ոք մարթացեալ
Եւ ելս իրաց այնմ արարեալ:
Իսկ անդանօր յառաջ կացեալ
Պարթեւազինն Անկան կոչեալ,
Զնենգական դաւն ընկալեալ
Եւ զհրամանսն յանձն առեալ,
Ի հատուածի պատճառս ելեալ
Եւ առ Խոսրով արքայ եկեալ,
Որ ընդ սիրով ելեալ,
Իբր ազգային ողջագուրեալ,
Փառօք մեծաւ պատուասիրեալ,
Յերկրորդական գահ նստուցեալ:
Բայց սխրալի իմն իր գործեալ,
Ի ճանապարհ ասի դիպեալ.
Յառաքելոյն շիրիմ հասեալ,
Հուպ առ հանգիստ սրբոյն օթեալ,
Ուստի Գրիգորն անդ ընծայեալ,
Լուսաւորիչ Հայոց փայլեալ:
Որ եւ շնարհօք Նորին լցեալ,
Որպէս անդուստ գոլով ծնեալ,
Զի զհակառակսն ներգործեալ,
Ի յազդմանէ չարին եղեալ,
Որ ի բարին զայն փոփոխեալ,
Ի խաւարէ մեզ լոյս ծագեալ:
Արդ մինչ արքայն զուարճացեալ,
Ընդ Անակայ խորհուրդ առեալ
Եւ զօրս անթիւս գումարեալ,
Զվրէժ արեանն պահանջեալ,
Զպայման նենգող ուխտին յիշեալ
Եւ զթագաւորն խողխողեալ.
Եւ ինքն եւ իւրքն ամէն մեռեալ:
Պատանեկաց եկուց զերծեալ:

Գրիգորիոս միում լեալ:
Որ ի Կեսարն եղեւ տարեալ,
Աստուածապաշտ առն դիպեալ,
Զոր քրիստոսնեայ կրօնիւք վարժեալ:
Որոյ ամաց ինչ անդ կացեալ,
Ըստ աշխարհի ամուսնացեալ
Եւ յետ երկուց որդւոց ծնեալ
Եւ յերկոցունց կամաց մեկնեալ,
մարիմամայ զկրտսերն առեալ
Եւ յանպատս հետեւեալ,
Իսկ անդրանկանն անդրէն մնացեալ,
Կանցաղական վարս ստացեալ:
Բայց Գրիգոր յուղի անկեալ
Եւ առ Տրդատն հետեւեալ,
Զոր Արտաւազդ ոմն էր առեալ
Եւ ի կայսեր դուռն հասեալ:
Նա Խոսրովու որդի եղեալ,
Առ ի քաջաց քաջ երեւեալ,
Եւ յաղթանդամ հսկայացեալ,
Ուժեղ, կարող, անյաղթ գտեալ:
Արդ, նորա անդր ժամանեալ
Եւ զհայրական պարտ վճարեալ,
Ի միասին պանդխտացեալ,
Յօտարութեան նշդեհացեալ:
Մինչ դեռ Տրդատն զօրացեալ
Եւ նոր Հերակլ անդ անուանեալ,
Քանզի զցլուց երկուց կալեալ,
Միով ձեռամբ զեղջերս թափեալ:
Քան զՀռոդացին մեծ երեւեալ,
Ով զվզէ եւեթ կալեալ,
Եւ քան զԿրասոսն արիացեալ,
Որ զկճղակ եզին կորզեալ:
Ի կրկիսին մեծի դարձեալ,
Ձիընթացիկ կառավարեալ.
Իսկ ներհակին անդ հմտացեալ,
Եւ Տրդատայ յերկիր անկեալ,
Արիաբար անդուստ վազեալ,
Զքաջընթաց կառքն կալեալ
Եւ զքառիցն երիվարց
Զընթացս արգել՝ յետ նահանջեալ:
Այլ ի Պռոբայն պատերազմեալ,
Որ յիւրական զօրաց մեռեալ,
Անդ Տրդատայ ընդդիմացեալ,
ԶԼիկիանէսն ապրեցուցեալ:
Իսկ ի մեծի մարտիբ դարձեալ,
Որ Եփրատայ յայն կոյս եղեալ,
Ընդ փախստեայս չաճապարեալ,
Երիվարին վիրաւորեալ,
Այլ զիւրականն զէն առեալ
Եւ զձիոյն կազմած ստանձնեալ
Եւ զանարին զայն գետ հատեալ
Եւ ողջանդամ լայն կոյս անցեալ:
Մինչ բարբարոս խուժանն եկեալ,
Յաշխարհ Յունացն բանակեալ,
Դիոկղիտեայ հրաման տուեալ.
Հռոմայեցւոց զօրացն հասեալ
Ընդ յոքնական խմբից դասուց,
Առ որ Տրդատ եղեւ եկեալ,
Բացեալ դրանցն ոչ ժամանեալ,
Առ պատուարօքն օթագայեալ:
Եւ զի չգոյր դարման գտեալ
Երիվարիցն, որ կերակրեալ,
Դէտակն ի վեր նոցին կալեալ,
Տեսին անդ խոտ յարաբարդեալ:
Յորում Տրդատն յառեցեալ,
Ի բարձրաբերձ բարձրացեալ
Եւ դէզադէզ զխոտն հոսեալ,
Զիշեանն զկնի ի զօրսն արկեալ:
Իսկ բարբարոսն պանծացեալ,
Մենամարտել յարքայն յղեալ,
զոր նա լուեալ եւ զարհուրեալ,
Բուաքատակ արքայն բեկեալ:
Եւ զայս նորա հրատարակեալ,
Յամենեցուն յունկն հնչեալ:
«Կայսերակերպ, ասէ, պճնեալ,
Որ ներհակին դէմ մարտուցեալ, –
Լիկիանէսն այն մատուցեալ,
Առ որ Տրդատ պանդխտացեալ. –
Անհոգանալ արքայի լեալ
Ի յայնմ իրէ, –նա ասացեալ. –
Դիւցազանական մանկան սերեալ,
Զգործդ այդ դիւրաւ նա վճարեալ,
Որպէս հողմոյ զխռիւ հոսեալե:
Զերեկոյեանն գործ պատմեալ,
Զոր առ նոսին հրաշագործեալ,
Եւ զնախկինսն արիացեալ,
Զոր իւր ինքեան յատուկ տեսեալ:
Ապա հրաման նմին հասեալ,
Յարքայակերպ զարդ պաճուճեալ,
Սպաս զինու զիւրեաւ արկեալ,
Յարքունական ձրոջ հեծեալ,
Հանդէպ միմեանց առճակատեալ,
Մտրակ ի կուծտ աշտանակեալ:
Կայսերակերպն զօրացեալ,
Բարբարոսաց պետին յաղթեալ,
Զոր քաջապէս ձերբակալեալ
Եւ վերամբարձ զնա առեալ
Եւ առաջի կայսերն ածեալ,
Խոստացելումն ժամանեալ:
Արքայական թագիւ պճնեալ,
Հռոմայեցւոց զօրս տուեալ,
Նոքօք ի մեծն Հայք ելեալ
Եւ զՊարսիկսն հալածեալ:
Այն ինչ նորա ահա եկեալ,
Ըծայաբեր բագնացն եղեալ,
Անահտակն դից մատուցեալ
Զդաբնայինն սաղարթեալ:
Յայսմ վայրի սկզբնաւորեալ,
Որ փրկութեանն մեզ առթեալ:
Քանզի զԳրիգոր յայս ստիպեալ
Դից ոսկեմօրն ոստ նուիրեալ,
Զոր եւ յանձին զայս ոչ առեալ
Եւ հրամանցն ոչ հնազանդեալ:
Ուստի ի հարցփորձ մատուցեալ
Եւ տանջանաց սկիզբն արարեալ:
Գայլ ի բերանն յայն եդեալ,
Որով Յիսուս խոստովանեալ,
Աղեայ, հանդերձ վերամբարձեալ:
Նախատանաց ջրով տանջեալ,
Ընդ վայրարկուն փողով հոսեալ,
Զգարշապարսն հեղուսեալ
Եւ ընդ երկիր յածեցուցեալ:
Նորին կարթիցն գել արկեալ,
Նաեւ զծունկս յօշոտեալ
Եւ եղընգամբք կողքն քերեալ
Եւ արտասուացն անօթ բախեալ:
Ընդ քաղցր օդոյ՝ աճին ծծեալ,
Փոխան ջրոյ՝ քացախ արբեալ:
Ի տատասկաց վերայ պարզեալ,
Որակութեամբ արեան ներկեալ:
Դարձեալ կապար եռացուցեալ
Եւ ընդ հագագն ստորարկեալ:
Եւ այսոքիւք ոչ շատացեալ,
Այլ եւ զոտին միոյ կախեալ:
Երկոտասան կրիւք տանջեալ,
Ապա եւ խոր վիրապն արկեալ.
«Զի չէ, ասեն, պարտ դմայ կեալ,
Մահապարտի որդի եղեալե:
Սաղմոսին երգ աստ կատարեալ,
Որ վասն տեառն էր ասացեալ.
Ի գուբ մահու զիս իջուցեալ,
Ի խաւարի նսեմացեալ:
Արդ յայնպիսի տեղ նա տեւեալ,
Հնգետասան ամ համբերեալ,
յաստուածական խնամոց պահեալ,
Զիժից քարբից գլուխ կոխեալ,
Զի հրեշտակաց իւր պատուիրեալ
Բառնալ ձեռամբ վերամբարձեալ,
Մինչեւ եղեւ լրումն եկեալ,
Խաւար մեղացն փարատեալ:
Յարեւմտից լոյսն ծագեալ
Եւ զարեւելս լուսաւերոալ,
Օրիորդացն հետեւեալ,
Փեսաւերին թիկունս հասեալ:
Հռիփսիմէն գեղեցկացեալ,
Որ Քրիստոսի էր հարսանացեալ,
Ձայն առ արկեալն ի գուբն արկեալ,
Սիրոյ տարփմամբ զայս ասացեալ.
«Զպատերազմն, ասէ, վանեալ,
Զիշխանն առիթ մահու ընկճեալ,
Զերկիրս քո խոպանացեալ
Իմ կուսական ճգամբ հերկեալ:
Ի Պետրոսեանց եմք առաքեալ,
Քարոզակցիդ փրկեանք ելեալ,
Զբանն լուսոյ ընդ քեզ առեալ,
Ի յանդաստան քո սերմանեալ,
Որ անապա էր ծարաւեալ,
Յոր շուշանց, վարդից բուսեալ,
Ցօղով արեամբ մեր ոռոգեալ,
Յորու զհօտ քո արածեալ,
Անուշահոտ ծաղկօք բուեալ,
Ի դակարւոջ վայրի բնակեալ
Եւ առ կենացն ջուր սնեալե:
Արդ մինչ նոցա վախչան առեալ
Յետ յաղթութեան մարտին եղեալ,
Ի բարկութեանց տեառն հարեալ,
Տրդատայ ի խոզ յեղփախեալ:
Ըստ Բաբելայն արային լեալ,
Անասնաբար խայտառակեալ:
Յեղեգնաշամբ վայրի երթեալ,
Ընդ համացեղսն օթագայեալ:
Նայեւ յոքունց դիւաբախեալ
Նախարարացն յիմարեալ,
քարամբք զանձինս կոշկոճեալ
Եւ ատամամբքն պատառեալ:
Ոստի զթած Հայրն ոչ տեւեալ,
Միշտ բարկութեամբ զմեզ խրատեալ,
Ոչ յաւիտեան ոխս պահեալ,
Եւ ո՛չ ի սպառ բարկոցեալ,
Այլ արքային քեռ երեւեալ,
Խոսրովիդուխտ կոյս անուանեալ.
Ելք աղետից այնմ ասացեալ
Զայն, որ ի խոր վիրապն արկեալ:
Որոց տեսլեմանբն զարհուրեալ
Եւ զնախարարան Օտայ յղեալ
Որ յԱրտաշատ քաղաքն երթեալ,
ԶԳրիգոր ի խոր գբէն հանեալ:
Եւ մինչ գալուստ սրբոյն եղեալ,
Գան ընդ առաջ դիւաբախեալ՝
Թագաւորն խոզացեալ
Եւ նախարարաքն անզգայեալ:
Սրբոյն զաղէտն զայն տեսեալ
Եւ արտասուաց վտակ հոսեալ
Եւ ի յերկինս նայեցեալ,
Գալ ի յիմաստ նոցին խնդրեալ:
Եւ ի հնձանս օթագայեալ,
Զմարմինս սրբոցն անդ ամփոփեալ:
Զբանն կենաց վարդապետեալ,
Կաթն տղայոցն ոգւով ջամբեալ:
Անդ եւ տեսիլ աստուածարեալ
Ետես յերկնից լուսածագեալ,
Զապագայիցն ծանուցեալ
Եւ ներկայիս իմաստ առեալ:
Այլ եւ ազրքայն անասնացեալ
Ի մարդային բնութիւն փոխեալ,
Նոր Դանիէլ հրաշագործեալ,
Որ յառիւծուց գրէն ապրեալ:
Խորհուրդ կենաց ի կիր արկեալ,
Յաստուածայնոցն մեծարեալ,
Զի հօպտապետհօտիցն օծեալ
Զայն, որ հօտին փրկանք եղեալ:
Այլ նորձեւ հովոին առեալ
Զիւր նորակերտ հօտն եւ զընտրեալ,
Ի յԵփրատայն ափն հասեալ
Եւ զանարաին գետ դարձուցեալ.
Կարկաջասահ շրջան առեալ,
Լայնատարած դաշտ ծաւալեալ,
Զնորագոյն հօտն անդր ածեալ,
Զօծման Հոգւոյն եւղն հեղեալ:
Յերկնից լուսոյ սիւն երեւեալ,
Արեգական գերազանցեալ:
Նոր Յորդանան Եփրատ եղեալ,
Ձայն հայրական աստ վկայեալ,
Յորդեգրութիւն վերակոչեալ
Զորդիս մարդկան յԵդեմ դարձեալ:
Զամենեսեան լուսազարդեալ,
Կենաց հացիւն կերակրեալ:
Զմեհեանս դիցն կործանեալ,
Խորանս լուսոյ անթիւ կանգնեալ,
Սեղանս գառինն յօրինեալ,
Ի քաւութիւն պատարագեալ:
ԶԿոստանդեալ դարձն լուեալ,
Որ էր Հռոմայ թագաւորեալ,
Յայն ճանապարհ զօրօք ելեալ
Եւթանասուն հազար ընտրեալ:
Յառաքելոցն աթոռ հասեալ,
Սուրբ ոսկերացն երկրպագեալ:
Ի յարքայէն պատուասիրեալ,
Հայրապետին սիրով պատուեալ,
ԶԳրիգորիոս վկայ եղեալ,
Խոստովանող վերընկալեալ:
Եւ զՏրդատ փառաւորեալ,
Որպէս հրաշիւք փոխակերպեալ,
Քրիստոսական կրօնիւք խրատեալ,
Եւ ի հաւատս հաստատեալ:
Ի յուխտ դաշանց միբանեալ
Թագաւորացն երկուց եդեալ:
Յոսկիապատ կառս ամբարձեալ,
Արքունատուր ձրիւք լցեալ,
Ի Մեծն Հայք անդուստ եկեալ,
Ուրախալիր սրտիւ բերկրեալ:
Ի Նիկիայ ժողով դարձեալ
ԶԳրիգորիոսն կոչեցեալ,
Որում երթալ ոչ անսացեալ՝
Մի՝ առաւել գոլով պատուեալ.
ԶԱրիստակէս փոխան յղեալ,
Որ էր որդի համանմանեալ:
Զբան հաւատոյ անդուստ առեալ,
Տանս Հայոց պարգեւ բերեալ:
Յորոս հիման մեք հաստատեալ,
Անշարժապէս գոլ տրամադրեալ.
Արիոսի չեմք հաւանեալ,
Որ զմի բնուէիւնն յերիս հատեալ.
Եւ Սաբելի չեմք հնազանդեալ,
Որ չարաչարն ժողովեալ.
Ո՝չ Նեստորի յարկած մտեալ,
Որ մարդածին զկոյսն ասացեալ.
Ո՝չ Եւտիքէս տեղի գտեալ,
Որ ոչ ասաց մարմին առեալ:
Այլ մեք ի Հայր հաւատացեալ,
Եւ միածնին երկրապագեալ
Եւ զՀոգին խոստովանեալ,
Յէութենէ Հօրն բղխեալ.
Յերից անձանց մին խոնարհեալ
Եւ զադամեան մարմին առեալ,
Ընդ իւր ինքեան միացուցեալ
Եւ ի կուսէն սրբոյ ծնեալ,
Նովին մարմնով կամաւ խաչեալ
Եւ վասն մեր եղեւ մեռեալ.
Երեքօրեայ նա յարուցեալ
Եւ ուստի էջն՝ վերացեալ.
Գալ միւսանգամ է խոստացեալ,
Եւ անվախճան թագաւորեալ.
Բարեգործաց բարիս տուեալ,
Ջարաց տանջանս հատուցեալ:
Արդ, յայսպիսի սեան խարսխեալ,
Գրիգորիոս զհօտն իւր թողեալ,
ԶԱրիստակէս փոխան եդեալ,
Ինքն ի Մանեայ այրսն ծածկեալ:
Սմա Տրդատ յոյժ բաղձացեալ,
Լուսաւորչին իւր հետեւեալ,
Զծիրանիսն մերկացեալ
Եւ զերկրաւոր թագն ընկեցեալ:
Հովուապետին անյայտ եղեալ,
Լուսոյն մերոյ լոյս ամփոփեալ,
Ի հովուական դասուց թողեալ,
Թափառական այր կարծեցեալ,
Զի որք փրկչին սպասաւորեալ,
Նոքա զծառայն դիապատեալ:
Որպէս Մովսէսն անքոյթ եղեալ,
Զի մի՝ պաշտօն զնա առեալ:
Արիստակէս սուղ ինչ կեցեալ
Եւ շաւղաց հօրն հետեւեալ,
Ի յանբարւոյ առնէ սպանեալ,
Ի Թիլն աւան իւրում թաղեալ:
Վրթանիսի փոխանակեալ,
Ի հայրենին աթոռ նստեալ,
Ի նոյն շաւիղ ուղեւորեալ,
Իւրում հօտին առաջնորդեալ:
Այլ զմերասեր ազին եղեալ
Զչարիսն ասեմ, որ գործեցեալ:
Զկնի որոյ էագաւորեալ
Խոսրով որդի իւր անուանեալ,
Հօրն բարւոյ ոչ նմանեալ,
Ամենայնիւ գոլով յետնեալ:
Արիութեանցն ոչ հետեւեալ
Եւ հասակաւ յոյժ յոռացեալ,
Վատ եւ յետին այնպէս կացեալ,
Յետ սակաւու ինչ վճարեալ:
Բայց մինչ Տրդատն վախճանեալ,
Նուաճելոցն ապստամբեալ,
Որպէս Աղուանքն արեւելեան,
Ուր Գրիգորիսն առաջնորդեալ.
Լուսոյ բանին ոչ հանդուրժեալ
Ջար բարբարոսքն խաւարեալ,
Այլ շիջուցին զջահն վառեալ,
Ի շամշական ձի ընթադրեալ:
Ամենայնիւ հարց նմանեալ
Եւ կուսութեամբն առաւելեալ,
Ի Վրթանայ որդի ծնեալ,
Համբակատիպ քաւչապետեալ:
Յետ Խոսրովու Տիրան եղեալ,
Յաթոռն հօր իւրոյ նստեալ.
Արիութեանց ոչ հետեւեալ,
Այլ վատութեամբն համբաւեալ:
Բայց Վրթանայ զերկիր լքեալ
Եւ յերկնայինս վերափոխեալ,
Ի յիւրականն աթոռ եդեալ
ԶՅուսիկ որդին իւր կոչեցեալ:
Որ բարիոք վարուք կեցեալ,
Յանդիմանիչ չարեաց գտեալ,
Ի Տիրանայ գանիւ մեռեալ
Ընդ պատկերին, զոր խորտակեալ:
Սուրբ ծերունւոյն Դանիէլի
Հեղձմամբ մահու վճիռ տուեալ,
Ինքն ի յաչացն խաւարեալ,
Սաւուղաբար յիւրմէ մեռեալ:
Յետ այսր Արշակ թագաւորեալ,
Ի Տիրանայ որդին ծնեալ:
Որ ի սորին աւուրս եղեալ
Ներսէս Հայոց հովիւ նստեալ,
Լուսաւորչին շաւիղ ծագեալ,
Առ ի նմանէ չորրորդ սերեալ:
Վարուքն սուրբ, հոգւով մաքրեալ
Եւ հանճարով իմաստնացեալ,
Առաքելոց հաւասարեալ,
Մարգարէից շնորհօգ լցեալ,
Յաստուածային Հոգւոյն օծեալ,
Իբր աղաւնի հովանացեալ:
Որ զչարեացն արմատ խլեալ,
Եւ բարիոք կարգս տնկեալ,
Զողորմութիւնն հաստատեալ,
Զտմարդութիւնն հալածեալ,
Ըննդէմ չարաց սուսեր սրեալ,
Եւ առ բարիսն հեզացեալ:
Որպէս զԱրշակն ամբարշտեալ
Սաստող բանիւն կշտամբեալ՝
Յարեան Գնէլի անպարտ հեղեալ,
ՅԱրշակաւան քաղաք շինեալ,
Զորոյ զբնակիչս ախտացուցեալ
Եւ աղօթիւքն տապալեալ:
Մինչ ի կղզին յայն աքսորեալ,
Աստուածաբար հրաշագործեալ,
Ձուկն ի յալեաց վերաբերեալ,
Ջուր ի կղզին աղբերացեալ:
Ի յարքայէն վերադարձեալ,
Որ Թէոդոս Մեծ կոչեցեալ,
Ի սուրբ ժողովն, որ գումարեալ,
Յերից լիսնից մին սա եղեալ:
Բայց ի Շապհոյ Արշակ կալեալ
Եւ իւրովի զինքն սպանեալ,
Եւ փոխանակ թագաւորեալ
Որդի նորին Պապ անուանեալ,
Որ ընդ Շապուհ խազմ արարեալ,
Ընդ հօրն արեանն, զոր հեղեալ:
Որոյ յաշխարհս մեր եկեալ,
Անթիւ զօրօքն բանակեալ,
Յորժամ հանդէպ միմեանց կացեալ,
Թագաւորանց ռազմ եդեալ:
Սուրբն ի Նպատ լերինն եղեալ,
Որպէս Մովսէսն պաղատեալ.
Որքան զձեռսն տարածեալ,
Հայոց զօրացն զօրացեալ,
Եւ մինչ ի վայր կոյս խոնարհեալ,
Պարսկականացն ընդդիմացեալ:
Բայց Պապ զազիր վարուք կացեալ
Եւ ի սրբոյն յանդիմանեալ,
Որում մահու դեղ արբուցեալ
Եւ ի կենաց աստի հանեալ:
Այլ նա հոգւոյն ակամբ յառեալ,
Մինչ ի վախճանն հուպ եղեալ,
Զապագայիցն իր հանդերձեալ
Մերձակայիցն ծանուցեալ.
«ՅԱրշակունեաց զարմէ սերեալ
Թագն փառաց, ասէ, բարձեալ,
Եւ ի յազգէն լուսաւորեալ
Հովիւ, բայց մի, այլ ոչ նստեալ:
Հայք ի հիմանցն տապալեալ,
Ազգաց բազմաց կոխան եղեալ,
Եկեղեցիքն խաւարեալ,
Մանկունք նորա յազգս գերեալ:
Ծառայական ազգին ծնեալ
Հայոց ազատքն ծառայեալ,
Եւ Քանանու զարմ անիծեալ
Օրհնեալ զարմին Հայոց տիրեալ:
Իսկ Նեռին պղծոյն մերձեալ,
Արիական զօրացն ելեալ,
Իսմայելին տոհմին յաղթեալ,
ԶԵրուսաղէմ քաղաքն առեալ:
Ամս բազումս մարտ եդեալ,
Հանդէպ միմեանց պատերազմեալ,
Հռոմայեցւոցն նուաղեալ՝
Ի նետողացն յաղթահարեալ,
Յետ այնորիկ յոյժ զօրացեալ
Եւ զանհաւատսն հալածեալ:
Եկեղեցիք լուսաւորեալ,
Աշխարհ ամէն խաղաղացեալ,
Մինչեւ լրումն երկրի եկեալ,
Դատաստանին օր մերձեցեալ,
Ապստամբաց յերկրէ բարձեալ,
Եւ արդարոց թագաւորեալ:
Մինչ զայսպիսիս հոգւով խօսեալ,
Հրաժարական երգ յօրինեալ,
Ամենեցուն ողջեյն տուեալ,
Ի սրբութեանցն հրաժարեալ,
Զհոգին մաքուր սուրբ աւանդեալ,
Ի հրեշտակաց վերընկալեալ:
Զոր յամբառնալն ծանուցեալ՝
Որք ի լերինս միայնացեալ:
Իսկ զմարմինն ողբովք առեալ,
Ի Թիլն աւան զնա տարեալ,
Յերգ հոգեւոր պարաւորեալ,
Ընդ նախնի հարցն հանգուցեալ:
Սակայն Պապայ պարտաւորեալ
Վասն այս չարեացս, որ գործեցեալ,
Թէոդոսի զնա սպանեալ,
Զվրէժ արեան սրբոյն խնդրեալ:
Վարազդատայ փոխանակեալ,
ՅԱրշակունի զարմէ ցեղեալ,
Ի քաջութիւն գովաբանեալ
Մինչ Տրդատայ համանմանեալ:
Զի մինչեւ մանուկ յԵլլադա լեալ,
Առիւծս յոքունս կոտորեալ,
Այլ եւ զհինգ այր քաջացեալ
Ի յիրեանց վերայ սպանեալ:
Եւ այլ բազումս արիացեալ,
Ապա արքյ Հայոց նստեալ,
Որ ընդ Եփրատ անդրաքայլեալ
Եւ զաւազակսն սատակեալ:
Նոր Աքիլեւս աստ երեւեալ,
Ընդ Սկամանդրոս գետն վազեալ
Եւ զՔիոնեաւ գերազանցեալ,
Երկու եւ քսան կանգուն քայլեալ:
Բայց մանկաբար անմտացեալ,
Թէոդոսէ ստահակեալ,
Ուստի նորա զնա ըմբռնեալ
Եւ ի մահու պատիժ արկեալ:
Յորում եկուց թագաւորեալ,
Որք ի Պապայ որդիս ծնեալ,
Մի ոմն Արշակ վերակոչեալ,
Եւ Վաղարշակ միւսն անուանեալ,
Մինն Յունաց հարկատու լեալ,
Միւսն Պարսից հպատակեալ:
Յայսմ վայրի եղեւ յայտնեալ
Այն, որ Մեսրոպն կոչեցեալ,
Որ տեսական ուսմամբ վարժեալ,
գործնականաւ գերազանցեալ,
Ճգնողական վարս ընկալեալ
Եւ յանապտս հետեալ,
Օր ըստ օրէ զմահ յանձն առեալ,
Ընդ Քրիստոսի չարչարակցեալ,
Բարեաց պատճառ Հայոց եղեալ,
Զիմաստութեան գանձն խնդրեալ,
Զոր աղօթից մասամբ գտեալ,
Հոգւոյն մատամբ տպաւորեալ,
Ըստ Մովսեսի արժանացեալ,
զաստուածագիծ տառս ընկալեալ՝
Երիւք տասամբք վեցիւք յանգեալ,
Արեգական ելիւք չափեալ:
Այսմ շնորհի, սովաւ տուեալ,
սուրբն Սահակ օժանդակեալ,
Որ Ներսեսի որդի ծնեալ,
համանման նախնեացն եղեալ:
Արդ, երկոքին սոքա ընտրեալ,
Եկեղեցւոյ ամոլք լծեալ
Զբանին ակօսն պատառեալ,
Զիմաստութիւնն սերմանեալ:
մանկունս ու շեղս ժողովեալ,
Նոր դպրութեամբ այնու վարժեալ,
Որք թարգմանիչ Հոգւովն եղեալ,
Ըստ Պտղոմեայ ի նոյն շարժեալ,
ՅԱթենացւոց քաղաքն երթեալ,
Զիմաստութեան ծաղկիս առեալ,
Որպէս մեղու թեւօք բարձեալ՝
Յեկեղեցիս Հայոց բերեալ:
Այս է Մովսէս Դաւիթ եղեալ
Եւ Մամբրէիւ այլք հետեւեալ,
Այնքան շնորհօք վերին լցեալ,
Մինչ զի Յունաց գերազանցեալ:
Բայց Մեսրոպայ շրջագայեալ,
զամենեսին լուսաւորեալ,
Վրաց, Աղուանից գիր ստեղծեալ,
Հոգւոյն շնորհօք առատացեալ:
Զեկեղեցոյ կարգ յօրինեալ
Եւ սքանչելեօք վախճան առեալ,
Լոյս ի յերկնից վերածագեալ,
Ի ձեւ խաչի մարմնոյն խաչեալ:

Բայց ի սոցին աւուրսն լեալ
Խոսրով անուն արքայ նստեալ,
Զոր եւ Պարսից զնա կալեալ,
ԶՎռամշապուհ փոխան եդեալ:
Եւ յետ սոցա Հայոց տիրեալ
Պարսից Շապուհ կոչեցեալ:
Ապա վերջինն վերջացեալ,
Որ Արտաշէսն էր անուանեալ,
Ուր նախարարքն ոչ հանդուրժեալ՝
Ի յաղտեղի գործոցն եղեալ.
Թագաւորին Պարսից մատնեալ,
Փոխան նորա պարսիկ առեալ
Եւ զՍահակ սուրբն մերժեալ,
Որ այսմ իրի ոչ հաղորդեալ,
Որում փոխան Սուրմակ նստեալ,
Եւ Բրքիշոյ զնա յաջորդեալ:
Այլ նախարարքն զղջացեալ,
Առ հովուապետն քաղցր եկեալ,
Աղերսական բանիւ մաղթեալ՝
Լինել տեսուչ նոցին դարձեալ:
Սակայն սրբոյն ոչ յանձն առեալ,
Այլ զհրաշալին տեսիլ պատմեալ,
Որք տրտմութեամբ մեծաւ լցեալ,
Զկորուստ անձանց իւրեանց լացեալ:

Իսկ նա յաւուր, յորում ծնեալ,
Ի նոյն աւուր մահուամբ լուծեալ.
Մահկանացու յաշխարհ մտեալ,
Անմահ յիշումն ինքեան թողեալ:
Տեսիլ սրբոյն աստ կատարեալ.
Թագ եւ հովիւ բարձեալ,
Զոր նափորտամբն եցոյց ծալեալ
Եւ գունդն ոսկի կտաւով ծածկեալ:

Սակայն սակաւ ամաց անցեալ
Թոռն սորին յառաջացեալ,
Այն, որ Վարդան վերձայնեալ,
Աստուածային Հոգւով լցեալ,
Մամիկոնեան զարմէ սերեալ
Եւ սպարապետ Հայոց եղեալ,
Զեկեղեցւոյ սիւն հաստատեալ,
Վասն նորա նահատակեալ:
Սմա բազումք նիզակակցեալ,
Սուրբ նախարարք հանդիսացեալ,
Որք վարդագոյն արեամբ գնեալ
Զարքայութիւնն խոստացեալ:
Զոր թէ կամի ոք հաւաստեալ,
ԶԵղիշային տառ վերծանեալ,
Որ ցուցանէ զայս գործեցեալ,
Ի Յազկերտի աւուրս եղեալ:
Զգլուխն ոտիւքն ի բաց բարձեալ,
Զմեծն փոքումբա տարամերժեալ,
Զհօտն հովուօք սրոյ տուեալ,
Զգառինս գայլոցն յափշտակեալ,
Զերիտասարդ խողխողեալ,
Ի մարց գրկաց տղայք գերեալ,
Զկուսանսն ոչ ոք սգացեալ:
Ծերք յաթոռոյ պատուոյ անկեալ,
զքահանայսն ի սուր մատնեալ,
զայրիս նոցա ոչ ոք լացեալ.
Որպէս Ղեւոնդ ալեօք ծաղկեալ,
Իմաստութեամբ պայծառացեալ.
Հեզն սահակ պատարագեալ,
Ոչ խոյ փոխան, այլ ինք զենեալ.
Սուրբն Յովսէփ հոգւով մաքրեալ
Եւ ոյք նոցին աշակերտեալ:
Որք զերկնային լոյսն տեսեալ
Եւ պսակացն արժանացեալ,
Ստեփանոսի համանմանեալ,
Որպէս եւ ձայնն վկայեալ:
հարցն մերոց նախասացեալ,
Զբարկութիւնն անտի սկսեալ
Եւ մինչ առ մեց ոչ կատարեալ:
Քանզի Պարսից յայնժամ տիրեալ,
Տանս Հայոց թագաւորեալ,
Սակաւ իշխանք ինչ ամրացեալ,
Յամուր տեղիսն բռնացեալ*
Եկեղեցիք հրձիգ եղեալ,
մանկունք նորա ողբովք ցրուեալ,
Պայծառ զարդուցն խրթնացեալ,
Կտաւն թուխ նշանակեալ:

Իսկ յետ ամաց այն ինչ անցեալ,
Ժամանակացն յերկարեալ,
Փոքր ինչ չարին աղօտացեալ,
Հայոց ոգի եւ շունչ առեալ,
Բագրատունեաց թագաւորեալ
Եւ մասնաւոր հայոց տիրեալ,
Եկեղեցիք լուսաւորեալ,
Նախարարաց գահ նորոգեալ:
Դարձեալ մեղաց մեր զարթուցեալ,
Զհարաւային ազգն շարժեալ,
Որոց Մահմետն մոլորեալ
կոյր եւ կուրաց առաջնորդեալ:
Նախ զՊարսից աթոռն առեալ,
Արեւելից տիրապետեալ,
Ապա ի մեզ հուրն այն վառեալ
Եւ զընդհանուրս ճարակեալ:
Այս ի վաթսուն թվականն եղեալ,
Ամք չորք յիսուն զեկիր մանրեալ:

Եւ յետ այլ ազգ ելեալ,
Յանապատէ ինչ հեռացեալ,
Կրօնից նորին հաւատացեալ:
Մոլորելոյն զհետ երթեալ,
Համայն ազգին թուրք անուանեալ,
Ի քսան եւ չորս ցեղ որոշեալ,
Որոց եւ չափն էր ոչ չափեալ,
Բնութեան թուոց թիւն յաղթեալ:
Արիւնաբուք գազանացեալ,
Զազիր գործովք անասնացեալ,
Զիշխանութիւն Տաճկաց առեալ,
Թէ եւ կրօնիւք հաւասարեալ,
Եւ ընդ աշխարհս տարածեալ,
Ծավու յայս կոյս հանուրց տիրեալ:
Զոսկերս մեր զչորացեալ,
Զոր էր նախկի ազգաց ծծեալ,
Վիշապօրէն սոցա կլեալ
Եւ առիւծուց նման մանրեալ:
Զի ի համար թիւ ոչ անկեալ,
Անպարտ արեանցն, զոր հեղեալ,
Կամ ծառայիցն անգին գերեալ
Եւ կամ յայտնին, որ վաճառեալ,
Կամ զգոյիցն յափշտակեալ,
Որք ընդ ձեռամբ նոցին անկեալ,
Որոց այնքան աղքատացեալ,
Որպէս յերկաթ գոլով կապեալ:
Թողից զչարն մեծ ասել՝
Զհոգւոց կորուստն գործեցեալ,
Ի հաւատոցն ուրացուցեալ
Կամ չար գործովքն ապականեալ:

Արդ, այսպիսի ազգօք տանջեալ,
Վասն մեղաց մեր դառնացեալ
Ի Սահակայ սրբոյ սկսեալ
Մինչեւ առ մեզ ոչ վճարեալ:
Ի յաշխարհէ ծննդեան ելեալ,
Ի հայրենեաց տարամերժեալ,
Յերկիր օտար պանդխտացեալ,
Մինչ զի զմերն մոռացեալ:
Զաշխարհն մեր օտարք կերեալ,
Մար առաջի աչաց տեսեալ,
Անմիտ ազգաւ ակծեցուցեալ,
Բայց ի մեղաց ոք ոչ դարձեալ:
նախնին աթոռ, յոր լոյս ծագեալ,
Այն ի միգի կա խաւարեալ,
Աթոռակայքն հեռացեալ,
Տարաշխարհիկ շրջագայեալ:
Տոհմ, որ թագիւ փառաւորեալ,
Անարժանից ստրուկ եղեալ,
Որք աշխարհաց բազմաց տիրեալ՝
Ի քաղցելոց հաց մուրացեալ:
Որ Պահլաւիկն կոչեցեալ,
Թէ եւ թաքուն իմն ամփոփեալ,
Յռամիկ ազանց միջի ծածկեալ,
Միայն ինքեանց ներհուն եղեալ,
Որ յայնմ ազգէ գոլով սերեալ.
Որդի զհայր փոխանակեալ
Մինչեւ առ մեզս հասուցեալ:
Ի նախնական հօրէ սկսեալ՝
Ի Պարթեւէն լուսաւորեալ,
Մինչ ի Վասակ քաջն հասեալ,
Այն, որ արեամբ նահատակեալ,
Յորմէ Գրիգոր որդի ծնեալ,
Մագիստրնոս վերապատուեալ.
Աստուածային շնորհօք լցեալ,
Իամստութեամբ պայծառացեալ,
Հօրն մերոյ նա հայր եղեալ,
Ըստ մայրականն միջնորդեալ:
Ի յարքայէն Յունաց պատուեալ
Եւ նահանգաց յոքունց տիրեալ.
Տեսականաւն ճոխացեալ,
Եւ երկիւղիւն զարդարեալ:
Ըստ Հոմերի տաղաչափեալ,
Ըստ Պղատոնի պերճաբանեալ,
Յունականին ներհուն եղեալ,
Յոքնիմաստիցն մակացեալ:
Զաստուածաշունչ տառ վերծանեալ,
Օր ըստ օրէ ի նոյն կրթեալ,
Եկեղեցիս վայելչացեալ
Ի Հայաստան աշխարհ շինեալ:
Զկրօնաստանս յարդարեալ,
Զվանականս յանձանձեալ,
Զարդիւնական անձն ընկալեալ,
Զվարդապետաց հոյլ ժողովեալ:
Հայր ըստ Յոբայ որբոց եղեալ,
Այրեաց զարանց խնամ ախեալ,
Զնիւթական գանձն ստացեալ
Տնանկաց յանձինս սերմանեալ,
ԶԻ մինչ գարուն հոգւոցն հասեալ,
բազմաբեղուն վարուք կացեալ,
Ըստ Աստուծոյ ուղեւորեալ,
Ժամանակաց ինչ յառաջեալ
Եւ առ նախնիսն յաւելեալ:

Ժառանգ կենաց յետ իւր թողեալ,
Այս է՝ զորդին բարեմասնեալ,
Պահլաւունին յիւրմէ սերեալ,
Ի Գրիգորեանց շառաւեղեալ,
Որոյ Վահրամ անուանադրեալ,
Յառաջագոյնն կոչեցեալ:
Մինչ դեռ զօրաց իշխող եղեալ,
Ի հայրենին աթոռ նստեալ,
Մինչ յաշխարհի օրէնս կապեալ,
Եւ ի խանիցին արտակացեալ,
Քանզի Հոգւոյն էր նուիրեալ
Եւ ի նորա մասին հասեալ:
Իսկ յորժամ զայսոսիկ լուծեալ,
Զառ ի ստորեւս արհամարհեալ,
Ըստ ամենայն իր փոփոխեալ,
Մինչեւ անոեւանն փոխադրեալ.
Որպէս Սօղոս վայրենացեալ,
Զկնի Պօղոս ընտաեցեալ,
Նոյնեւ Վահրամ նախասացեալ
Գրիգորիոս վերձայնեալ:
Քանզի ինչ իրքն կամեցեալ,
Թէ առ նովաւ զուարճացեալ,
Նա զՅիսուս բանն յիշեցեալ
Եւ այնոքիւք զինքնխրատեալ,
Թէ՝ Որ ո ոչ զանձն ատեցեալ
Եի զկնի իմ զխաչն բարձեալ,
Նա աշակերտ իմ ոչ եղեալ,
Անճառ փառացն ոչ հաղորդեալ.
Զայս ոչ աբնիւ լոկ ասացեալ
Կամի ի սրտին խորհրդածեալ,
Այլ եւ գործովք կատարեալ
Եւ յրկնային ուղին սկսեալ:
Զաշխարհական ձեւ մերկացեալ,
Զիշախնական կամար լուծեալ,
Զհեզութեանն կերպ առեալ,
Զխոնարհութեան լուծն ստանձնեալ:
Ի յիւրայնոցն հրաժարեալ
Եւ յանապատս հետեւեալ.
համակրօնից հաւասարեալ,
Առաքինի վարուք կրթեալ:
Յօրէնս տեառն ի տուէ խորհեալ,
Ի գիշերի ի նոյն տքնեալ,
Զվկայութիւն տեառն քննեալ
Եւ բոլրով սրտիւ խնդրեալ:
Ընդ ճանապարհն անբիծ գնացեալ,
Երանութեանց արժանացեալ,
Յանապատի առանձնացեալ,
Ըստ Յովհաննու պահովք սնեալ:

Բայց չէր արժան լուսոյն թաքչեալ,
Կամ քաղաքին անտես եղեալ,
Այլ յաշտարակ բարձրացեալ
Եւ ընդ հանուր լոյս ծաւալեալ:
Զի հովուապետ Հայոց դարձեալ
Նստցի յաթոռն ունայնացեալ:
Որոյ ըղձից այսր հասեալ
Եւ մատանեաւ ոսկի կնքեալ
Մինչ զվեհին հրաման առեալ,
Զհարս Հայոց անդ ժողովեալ
Եւ միաբան խորհրդածեալ,
Զարժանաւոր խնդրոյն գտեալ,
ի վերնական խնամոց յայտնեալ
Յագարակի գանձն ծածկեալ,
Այն, որ ղօղեալ եւ թաքուցեալ
Յանապատի լոյսն ամփոփեալ:
Ընդ որ հանուրց կամաց հաճեալ,
Առ ի խնդիրն յորդորեալ,
ԶԳրիգորիոս յառաջ ածեալ,
Որ եւ Վահրամ նախաձայնեալ:
Ուստի նորա զյան ծանուցեալ
Եւ ի պատուոյն յետ նահանջեալ,
Զինքն անարժան այնմ ասացեալ,
Ընդ Աստուծոյ միջնորդ եղեալ:
Բայց յամենից բռնադատեալ
Եւ ակամայ հարկաւորեալ.
Օծմամբ Հոգւոյն զնա օծեալ,
Յաթոռ նախնոյն վերանստեալ:
Նոր Ահարոն խոյրիւ պճնեալ,
Եւ Սամուէլ տեառն ընծայեալ,
Եկեղեցւոյ վէմ հիմն եդեալ,
Վարուստ կոչմամբ անօթ ընտրեալ,
Որ եւ սոցունց համեմատեալ
Զեկեղեցիս լուսաւերոալ:
Երկրորդ Մեսրոպ մեզ երեւեալ,
Զգիրս բազումս թարգմանեալ,
Առ ի Յունացն եւ ասորւոց
Ճառս սրբոց վերաբերեալ:
Տօն յիշատակ նոցին կարգեալ,
Ընթերցուածովքն զարդարեալ,
Զորս ոչ միայն լոկ վերծանեալ,
Այլ եւ վարուցն նախանձեալ,
՚Ստ որում անուն իսկ ընկալեալ,
Վկայասէր վերձայնեալ:

Ժառանգութիւն ոչ ստացեալ,
Ոչ միում վայրի բնակեալ,
Պանդխտաբար յերկրի շրջեալ,
Զքաղցեալ հոգիսն կերակրեալ:
ՅԵրուսաղէմ քաղաքն երթեալ,
Ուր փրկութիւնն մեր ծագեալ,
Եւ ի սրբոց դիրս հասեալ,
Յոր վայր նոցա նահատակեալ:
Յարեւմտականսն ժամանեալ,
Ուր հայոց բազում իջեալ,
Անդ զնոսին լուսաւորեալ
Եւ ի հաւատս հաստատեալ:
Անդուստ ընդ ծովն մեծ անցեալ,
Յեգիպտականսն փոփոխեալ,
Յայլասեռիցն մեծարեալ
Եւ յարքայէն նոցուն պատուեալ:
Ընդ սուրբս, որ անդ շրջագայեալ
Առ կենդանեօքն եւ հանգուցեալ,
Յորոց ծաղիկս հաւաքեալ,
Քաղցր վարուցն նիւթ առեալ:

Անդ ի յաթոռն սուրբ եդեալ
Զառ ի քեռէն որդի ծնեալ՝
ԶԳրիգորոս համանուանեալ,
Զհօրն մերոյ եղբայր եղեալ,
Զայն, որ շնորհօք Հոգւոյն լցեալ,
Անբիծ վարուք, սրտիւ մաքրեալ,
Զայն, որ լուսոյ հանգոյն ծագեալ,
Գոոց նման առատացեալ,
Որ Յովսեփայ Մեծի նմանեալ,
Զհմազգիս զկնի ձգեալ,
Զարի եղբարս իւր աջացեալ,
Ըստ Յեսուայ զօրապետեալ.
Որոյ Վահրամ վերձայնեալ,
Միւսոյն վասակ անուանադրեալ,
Որք վեհագոյն փառս ընկալեալ
Եւ մեծարգի պատուոյ հասեալ:
Զպատերազմ ազանց վանեալ,
Հակառակաց յաղթող գտեալ,
Վասն այսորիկ շքեղացեալ
Եւ աշխարհի նոցունց տիրեալ:

Ուստի մեծի հովուին դարձեալ
Գալ յարեւելս խորհեցեալ:
Զիւր սիրեցեալն որդիացեալ
Եւ զհոմանունն անդ հաստատեալ՝
ինքն ի նոյեան լաստին ելեալ,
Յերկիր ուղիղ առաջնորդեալ:
Զօթեվանօք զանց արարեալ,
Մինչ ի Տաւրոս լեառն հասեալ,
Անդ, ուր սրբոցն բնակք եղեալ,
Եւ ի մարմնի հրեշտակացեալ,
Մշտամռունչ ձառաբանեալ
Զերրորդութիւնն ամէնօրհնեալ:
Ի վայելուչ լայն վայր եկեալ
Հովուապետին զգօնացեալ,
Ի Սեաւ՝ Մթին լեառն անուանեալ,
Ուր են հոգիք լուսաւորեալ:
Զյոգնավրդով կեանս թողեալ,
Զոր եւ երազ էր ծանուցեալ,
Յաստուածային վարս ճգնեալ
Եւ զանմարմնոց կիրս ընկալեալ:
Զբանի սիրողսն հաւաքեալ
եւ առ ինքեան բնակեցուցեալ,
Զգիրս Հոգւոյն միշտ ընթերցեալ
Եւ ընդ նոսին յար խօսակցեալ:

Ի Մէջերկրեայս անդուստ փոխեալ,
Որ Եփրատայ մերձ առկայեալ
Քաղաք Քեսոն իմն անուանեալ,
Յոր հուպ է վարք կարմիր կոչեալ:
Անդ յիշխանէ պատուասիրեալ,
Աստուածասէր անձն երեւեալ,
Որոյ Վասիլ անուն ձայնեալ,
նախ Ելուզակ մականուանեալ,
Այն, որ յաւուրսն այլ ոչ եղեալ
Նման նմա գովաբանել.
Նմին հանգոյն գերազանցեալ
Եւ ամուսնոյն բարեմասնեալ:
Նոցա զհովիւն իւրեանց բերեալ,
Որպէս զհայր սուրբ յանձանձեալ,
Զոր սփոփմամբ ծերատածեալ,
Յաշխատութեանցն հանգուցեալ:

Փոքր ինչ նորք անդ յապաղեալ,
Բնաւորականն ախտի շարժեալ,
Թէ երկրային է՝ ծանուցեալ
Եւ ընդ բնութեամբ մահու կապեալ,
Որով մարմնոյն կապից հատեալ
Հոգին արագ յերկին թռուցեալ,
Եւ որոգայթ որսոյն փշրեալ,
Որպէս ճնճղուկ հոգին ապրեալ:
Պատկերն, յերկրի զնիւթն թողեալ,
Առ սկզբնատիպխն ինքեան փոխեալ,
Զգանձն տուողին ի մէնջ բարձեալ,
Խացին անօթ ունայն մնացեալ:
Զոր սաղմոսիւք օրհնաբանեալ
Քաանայից դասուցն առեալ
Եւ ի շիրիմ մահու եդեալ
Հուպ ի խորանն, որ անդ շինեալ:
Ոչ ի նախնեաց դիրս թաղեալ,
Այլ զօտարաց պանդխտացեալ.
Աբրահամու այս նմանեալ.
Գնոց արծաթոյ շիրիմ ստացեալ:

Այլ ի յաթոռ իւր հաստատեալ
Բասիլիոս անուանադրեալ՝
Արեանառուն հարազատեալ,
Օծմամբ Հոգւոյն նախ ձեռնադրեալ.
Յարեւելեան կողմանցն ելեալ,
Յայլասեռիցն հալածեալ,
Զսեփականն աթոռ թողեալ
Ի Շիրականն Անի շինեալ
Եւ աստանօր եկաւորեալ
Առ իշխանին նախասացեալ,
Ի յանապատ իմն բնակեալ
Ի մէջ լերացն Շուղր անուանեալ:
Բայց նախ քան զայս բարեգործեալ
Սուրբ հայրապետս այս յաջողեալ,
Զոր չէ ի դէպ անտես առնել,
Զեկեղեցւոյ փրկանքն եղեալ:
Քանզի յորժամ ազգ դառնացեալ
Քիստոնէից եղեն տիրեալ,
Չարաց ոմանց տեղի գտեալ՝
Սուրբ աթոռոյս հակառակեալ.
Զեկեղեցի սուրբ ազատեալ
Եւ միածնին արեամբ գնեալ՝
Ծառայ նոցին զայն արարեալ,
Կապալատու հարկաւորեալ,
Եւ զպտուղ տեառն ընծայեալ,
Որ աստուծոյ էր նուիրեալ,
Յանօրինաց մասին հանեալ
Եւ պոռնկաց վարձանք տուեալ:
Արդ զայսպիսի աղէտ տեսեալ
Այն, որ Հոգւովն էր զօրացեալ,
Զերկիւղ մարդկան ի աց մերժեալ,
Առ վեհագոյն ազգին երթալ,
Այն, որ բոլոր ազանց տիրեալ,
Ոյք են ծովու յայս կոյս բնակեալ,
Որ Մելեքշահ անուանադրեալ,
Բարեբարոյն գովաբանեալ:
Զոր եւ սիրով իսկ ընկալեալ
Եւ մեծարգի փառօք պատուեալ,
Զկամս սրտի նորին լցեալ
Եւ զխնդիրսն կատարեալ:
Որ եւ հրաման անդուստ առեալ,
Հրահոսանօք այսէր դարձեալ,
Զհակառակաց հոյլս հերքեալ,
Որք զհաւատս պառակտեալ:
Զեկեղեցի սուրբ ազատեալ
Եւ վերստին միաւորեալ,
Թէ եւ յետոյ նոքին դարձեալ
Զհուր չարեացն այն բորբոքեալ:

Այլ աստանօր վիպասանեալ
Զհարազատէն իմոյ ընտրեալ,
Որ ի ստենէ գոլով հատեալ՝
Առ համանուն հօրն վարժեալ:
Իբրեւ նորա վախչան առեալ,
Հօրն երկրորդի աւանդ տուեալ,
Զոր սիրաբար յինքն ընկալեալ,
Յիմաստ այնու յառաջացեալ,
Եւ հասակին մարմնոյ աճեալ,
Ի սուրբ կոչումն հրաւիրեալ.
Եւ քահանայ զնա օծեալ:

Արդ մինչ կային զուարճացեալ
Եւ առ միմեանս խչախացեալ,
Յաստուածային վարս բերկրեալ
Եւ ի հոգին ուրախացեալ,
Լուր դառնութեան եղեւ հնչեալ,
Եւ ձայն գուժի Հռամա հասեալ
քանզի գթած հայրն խռովեալ
Զմեր ըստ մարմնոյ հայրն բարձեալ՝
ԶՊահլաւունին ազգաւ սերեալ,
Զհարազատ տերանցն եղեալ,
Աստուածային շնորհօք լցեալ
Եւ երկիւցիւն զարդարեալ,
Գեղապաճոյճ անձն երեւեալ,
Իշխանութեամբ շքեղացեալ,
Զնախնական անուն առեալ,
Որ Ապիրատն էր յորջորջեալ,
Թոռն մեծի Գրիգորի լեալ,
Որ մագիստրոս մականուանեալ,
Զայս տունկ բարի արմատացեալ
Իսմայելեան հողմոյն խլեալ,
Որք ըստ մեղց մերոց շարժեալ,
Արմատախիլ զՀայք արարեալ:
Յարեւելեան կողմանց սկսեալ
Մինչ յարեւմուտս ժամանեալ,
Որոյ առ մեզ եկեալ հասեալ
Եւ զամրականն պաշարեալ:
Վահանաւորքն կուռ վառեալ,
Նիզակաւորքն պատրաստեալ:
Մեքենայիւք պատնէշ կանգնեալ,
Ռմբաքարս անդուստ հոսեալ:
Որում ստնանել ոչ կարացեալ
Քաջազնէին անդ բնակեալ,
Այն որ եւ մերն հայր եղեալ,
Զոր վերագոյն նախասացեալ:
Բայց մինչ վախճան մարտին առեալ,
Եւ թշնամեացն հալածեալ,
Անդ շինական այր պաահեալ
Եւ չար յաղթումն գործեալ.
Յայլասեռից զոմն հարեալ
Եւ յաղթութեան բան բարբառեալ:
Զվեհն ի հանդէս իւր առձայնեալ,
Որ վահանաւն էր պարփակեալ,
Յոր եւ նայել իսկ կամեցեալ,
Զի զնահատակն խրախուսեալ:
Նայ թաքնաբար անդ դարանեալ
Հագարացի ոմն նստեալ,
Զլայնալիճն լի քարշեալ,
Թէ երբ նայի՝ գէտակն առեալ:
Յորժամ ետես ունայնացեալ
Ի վահանէն, որով ծածկեալ,
Երեքթեւեանն եռաթունեալ
Յանկարծակի զնա հարեալ:
Որ ի Ծովին յայն պատահեալ
Ի տեսարանն իւր ծովացեալ,
Յաշտարակէն, յոր վեր ելեալ,
Ի բախմանէն ստորակայեալ:
Զկնի արձան մեծ թաւալեալ
Եւ զյաղթանդամն ջախջախեալ,
Յորմէ այլովքն վերամբարձեալ,
Ի պատուական գահոյսն եդեալ.
Խոցմամբ վիրացն տագնապեալ
Եւ յետ փոքու վերափոխեալ:
Ընդ նահատակս համակարգեալ
Եւ ընդ վկայսն պսակեալ,
Զի ընդ նոսին զարիւն հեղեալ
Եւ ընդ նոսա դասաւորեալ:
Զոր սաղմոսիւք երգաբանեալ
Քահանայիցն ակումբ առեալ,
Զօրէն կոծոյն անդ կատարեալ
Եւ ի շիրիմ հարցն ամփոփեալ: