1.
ՁԵՌԱԳՐԵՐԸ
Ղազար
Փարպեցու
Պատմութեան
բնագիրը
ներկայացուած
է
սակաւաթիւ
ձեռագրերով:
Գոյութիւն
ունի
հինգ
ամբողջական
ընդօրինակութիւն.
ա)
Երեւան,
Մատենադարան,
N
2634:
Պատմիչների
ժողովածոյ,
ընդօրինակուած
Բաղէշում
(Բիթլիս),
1672
թուականից
ոչ
շուտ.
բ)
Երեւան,
Մատենադարան,
N
1891:
Բովանդակում
է
միայն
Պատմութիւնը,
ընդօրինակուած
է
Էջմիածնում
1774
թ.
գ)
Վենետիկ,
Մխիթարեան
մատենադարան.
Սուրբ
Ղազար,
N
1088
(1781
թ.
),
ընդօրինակուած
դարձեալ
Էջմիածնում.
դ)
Վենետիկ,
Մխիթարեան
մատենադարան,
N
1206
(1782
թ.
).
ե)
Վենետիկ,
Մխիթարեան
մատենադարան,
N
129
(1784
թ.
):
Ըստ
Գ.
Տէր-Մկրտչեանի
(1891
եւ
1901)
ներածական
ուսումնասիրութեան
(1904
թ.
հրատ.
),
ինչպէս
նաեւ
հետագայ
հայագէտների
համոզմամբ
(Հ.
Գ.
Սարգսեան,
Պ.
Մուրադեան
եւ
Կ.
Իւզբաշեան,
Սանսպեոր)
թուարկուած
ձեռագրերի
մայր
օրինակը
1672
թ.
ընդօրինակութիւնն
է
(կարեւոր
է
նկատի
առնել
Բ.
Սարգսեանի
վերապահումները):
Սակայն
յայտնի
է,
որ
Փարպեցու
Պատմութեան
մէջ
ներկայացուած
Ս.
Սահակի
Տեսիլն
ու
նրա
մեկնութիւնը
մուծուել
են
ճառընտիրներ
եւ
շրջանառել
նաեւ
Պատմութիւնից
անկախ:
Այսպէս,
Ս.
Սահակի
Տեսիլը
ներկայացուած
է
ներքոյիշեալ
ընդօրինակութիւններով.
ա)
Երուսաղէմ,
Հայոց
պատրիարքարան,
Ճառընտիր
N
1
(1419
թ.
)
բ)
Երեւան,
Մատենադարան,
N
993
(1456թ.
),
ընդօրինակուած
է
Սիւնիքում.
գ)
Երեւան,
Մատենադարան,
N
4803
(ԺԵ
դար).
դ)
Նոր-Ջուղայ,
Առաջնորդարանի
գրադարան,
ձեռագիր
N
221
(1652
թ.
)
ընդօրինակուած
է
Սպահանի
մերձակայքի
Թուրասկանում.
ե)
Երեւան,
Մատենադարան,
N
8917
(ԺԷ
դար,
մինչեւ
1660
թ.
):
Ն.
Ակինեանի
լրացմամբ
Ս.
Սահակի
Տեսիլը
տարբերակեալ
խորագրումներով
ներկայացուած
է
նաեւ
Փարիզի
Ազգային
մատենադարանի
cod.
arm.
178,
Վենետիկի
Մխիթարեան
մատենադարանի
201,
207
ձեռագրերում:
Այն
մասամբ
ընդգրկուած
է
«Պատմութիւն
վարուց
սրբոյն
Սահակայ
հայրապետին»
երկի
բնագիր
եւ
այլն
(հանգամանօրէն
տե՛ս
Հ.
Ներսէս
Ակինեան,
Տեսիլ
Ս.
Սահակայ,
Վիեննա,
1948,
էջ
4-9):
Փարպեցու
Թուղթ
առ
Վահան
Մամիկոնեան
երկը
ներկայացուած
է
Պատմութեան
հետեւեալ
ձեռագրում.
Երեւանի
մատենադարան,
N
2639,
N
1891,
Վենետիկի՝
N
1088,
N
1206,
N
129: