Նախ
քան
զամենայն
խնդրեսցուք
եղեալքս
զԷն
()
եւ
ապա
զ՚ի
նմանէ
եղեալս,
զի
թէպէտ
արարածքս
պատճառ
լինին
գիտութեան
արարչին,
զի
յարարածոցս
ճանաչի
արարիչն
ըստ
Պաւղոսի
թէ
«Աներեւոյթք
նորա
ի
սկզբանէ
արարածովքս
իմացեալ
ճանաչիե,
եւ
ըստ
Դաւթի
թէ
«Երկինք
պատմեն
զփառս
Աստուծոյ»,
այլ
առանց
գիտութեան
արարչին
անօգուտ
է
գիտութիւն
սոցա,
այլ
թէ
վասն
Աստուծոյ
գիտութեան
լինի
գիտութիւն
սոցա,
զի
արարածովքս
ճանաչեն
զարարիչն,
յայնժամ
կարի
գեղեցիկ
է
քննութիւն
գոյիցս:
Արդ
ինքն
Աստուած
անպատճառ
է
եւ
ինքն
է
բնութեամբ
բարի
եւ
միայն
իմաստուն.
Հայր
եւ
Որդի
եւ
սուրբ
Հոգի.
Հայր`
ծնօղ,
Որդի`
ծնունդ
ի
Հօրէ
յառաջ
քան
զյաւիտեանս
եւ
սուրբ
Հոգին`
բղխումն
ի
Հօրէ
անսկզբնաբար:
Մի
բնութիւն
է
երից
անձանցն,
անձամբ
եւ
անուամբ
յատկացեալ
են
եւ
էութեամբ
միացեալ,
զուգափառ
եւ
համապատիւ,
մի
աստուածութիւն
եւ
մի
կամք
(ԱԲԳԴԵՁԹԺԻՂՃ)
եւ
մի
թագաւորութիւն:
Ոչ
կամեցաւ
ինքն
միայն
վայելել
զիւր
առատ
բարին,
այլ
շարժեալ
սիրով
յիւր
բարի
կամացն,
եւ
գոյացոյց
զարարածս
զիմանալիսն
եւ
զգալիս,
եւ
է
ինքն
միայն
անեղ,
եւ
յետ
նորա
ամենայն
եղականք
են:
Նախ
խորանն
անմատոյց,
ուր
կայ
աթոռ
աստուածութեանն,
որ
ի
վեր
է
քան
զամենայն
էութիւն,
եւ
ոչ
ոք
կարէ
յեղական
արարածոցս
մատչել
կամ
մտանել
ի
խորանն
այն.
այլ
ինքն
միայն
կայ
սուրբ
Երրորդութիւնն
բնակեալ
ի
լոյս
անմատոյց:
Եւ
յետ
նորա
հրեշտակաց
կայանքն:
Նախ
Աթոռոց
դասուն
եւ
Սերովբէիցն
եւ
Քերովբէիցն,
որ
հանապազ
կան
ի
փառաբանութիւն
Աստուծոյ,
զի
տեսանեն
հանապազ
զփառս
աստուածութեանն
եւ
կապեալ
կան
ի
սէր
Նորա
եւ
ոչ
կամին
զհեռանալն
ի
նմանէ,
ոչ
տեղական
հաստումն,
այլ
կալմամբ
եւ
սիրով.
զի
անմարմին
բնութեան
տեղի
ոչ
ասի,
այլ
է
տեղիք
նոցա
կամքն
եւ
սէրն,
զի
ուր
եւ
կամին
անդ
լինին:
Եւ
այս
Գ.
դասս
տեղեաւ
եւ
փառօք
մի
են:
Եւ
յետ
նոցա
Տէրութեանց,
Զօրութեանց
եւ
Իշխանութեանց
դասքն
միջին
քահանայապետութիւնք,
եւ
յետ
սոցա
Պետաց,
Հրեշտակապետաց
եւ
Հրեշտակաց
դասքն
վերջին
քահանայապետութիւնք:
Այս
Զ.
դասքս
զանազանին
տեղեաւ
եւ
փառօք
եւ
ոչ
բնութեամբ,
զի
բնութիւն
մի
է
ամենեցուն,
այլ
փառօք
զանազանին,
որպէս
մարդիկ
ամենեքեան
մի
են
բնութեամբ,
այլ
փառօք
զանազանին.
զի
ոմն
թագաւոր
է
եւ
ոմն
իշխան
եւ
ոմն
քաղաքապետ
եւ
այլն
ըստ
կարգի:
Եւ
է
կայանք
նոցա
լուսեղէն
երկինքն,
որ
հաստատուն
կայ
եւ
անշարժ:
Եւ
ապա
ջրեղէն
կամարն
հաստատեալ
բանիւ
արարչին:
Եւ
նա
շարժի
անդադար
ըստ
նմանութեան
անուի
եւ
կոչի
սա
առաջին
շարժուն:
Եւ
յետ
սորա
հաստատութեան
երկինքն,
որ
ունի
անթիւ
աստեղս,
որ
գնդաձեւ
շարժի
որպէս
զքար
ձիթաղացին,
եւ
ի
վերայ
Բ.
բեւեռաստեղացն,
եւ
ի
ԻԴ.
ժամն
մի
անգամ
շրջի,
ոչ
նման
ջրեղէն
կամարին:
Եւ
յետ
սոցա
Է.
մոլորականաց
գօտին,
որ
իւրաքանչիւր
ոք
ի
նոցանէ
ունի
մի
մոլորական:
Եւ,
վերինն
է
Երեւակն,
Լուսնթագն
Հրատն,
Արեգակն,
Լուսաբերն,
որ
է
Արուեսեակն,
Փայլածուն
եւ
Լուսինն
ի
ներքոյ
ամենայնի,
զոր
Պարսիկք
կոչեն
անուն
սոցա
Զոհալ,
Մուշթարի,
Շամս,
Զօհրա,
Մառեխ,
Աւտարիտ
եւ
Ղամար:
Եւ
ապա
յետ
սոցա
Դ.
տարերքն,
որ
գնդաձեւ
պատեալ
են
զմիմեանս:
Առաջին
բոլորակութիւն
հրոյն,
որ
պատեալ
ունի
զամենայն
տարերս,
ապա
օդն,
եւ
ապա
ջուրն,
եւ
ապա
երկիրս
ի
ներքոյ
ամենայնի
եւ
ի
մէջ
ամենեցուն:
Եւ
զերկիր,
զի
անշարժ
կայ,
այլայլական
արար
Աստուած,
զի
մի'
աստուծութեան
կարծես
տացէ
վասն
պիտոյիցն
որ
ի
նմանէ
բղխէ:
Եւ
երկինքն,
զի
անապական
է,
շարժական
արար
Աստուած,
զի
մի'
վասն
անապականութեան
Աստուած
համարեսցին,
այլ
ի
շարժականէն
զշարժօղն
իմասցին,
որ
անշարժ
գոլով
շարժէ
զարարածս
ի
կեանս
եւ
ի
փրկութիւն.
զի
զգալի
բնութիւն
ոչ
շարժի
յինքենէ
որպէս
զքար
ջրաղացին,
այլ
յայլմէ
ինքնաշարժ
բնութենէ: