Պանդխտութիւն Հարոլդայ ասպետի

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

ԱԶԴ 

Ոչ ընդ նշանաւորս միայն քերթողաց դարում, այլ եւ առաջին ի նոսին վկայեալ է ի յոլովից գիտնոց՝ ՊԱՅՐԸՆ Անգղիացի, զորոյ Ճաշակս քերթուածոց մատուցաք երբեմն մերազնեայցս ի ծաղկաքաղս ուրեք իսկ այժմ ընծայեմք զընտրելագոյն մասն համօրէն գրուածոց նորին, որ է յետին կամ Զորրորդ երգ անուանեալ քերդութեանն ՊԱՆԴԽՏՈՒԹԻՒՆ ՀԱՐՈԼԴԱՅ ԱՍՊԵՏԻ, Childe Harold's Pilgrimage. որում զԻտալիա նկարագրէ, թէ եւ ոչ բովանդակ, վասն այնորիկ եւ ԻՏԱԼԻԱ կոչեցաք զհրատարակեալս առ ի մէնջ զերգս զայս։ Հռչակ քերթողին եւ քերդուածոյն, նիւթ բանիցն՝ որ է անմահ յիշատակն Իտալիա, վեհագոյն ի գեղապատիւ աշխարհս նորոց դարուց, եւ ստէպ այցելութիւնք հոմազնեայց քերթողին ի դրուատեալսն առ ի նմանէ վայրս, եւ մանաւանդ ի նախակարգեալն ի գլուխ երգոյն՝ ի Վենետիկ, յորում եւ մեզ եհաս պանդխտել հոգւոյ կամօք եւ երկրորդ ստանալ հայրենիս, ի նմին իսկ է քաղաքի՝ յորում եւ մասն ինչ Երգոցս յօրինեալ է ի բանաստեղծէն, եւ գլխովին ի կղզւոջ մենաստանի՝ որում յաճախ նա յայց ելանէր՝ մինչդեռ Պանդուխտն իւր թափառէր տակաւին յաներեւույթ հրապարակս մտաց իւրոց: Այս ամենայն ոչ փոքր յորդոր էր ի ձեռնարկութիւն թարգմանութեանս, այլ ոչ համօրէն բաւական, եթէ ոչ հարկ ին ի վերայ դնէր մեզ մերս իսկ նժդեհութիւն ի հայրենիս անդր քերթողին, ուր առաւել քան զյօժարութիւն յամեալ զտաղտուկ օտարութեանս այսպիսեաւ իմն կամեցայ սփոփել կամ տանջել՝ ոչ դիւրաթափ թարգմանութեամբ. սոյնպիսի իմն հնարս հնարեալ եւ հեղինակին երբեմն՝ արկանէր զանձն իմ. փորձ եւ ի տոյժ՝ ուսանել զմերս հայերէն դժուարագիւտ բարբառ, ի մերում, իսկ դրան վանաց։ Բայց զի շատ հեռի Է թարգմանողս որպէս ի ճարտարութենէ հեղինակին նոյն եւ ի խորհրդոց եւ ի դիտմանց նորին, պարտս  անձին վարկանի ծանուցանել ընթերցանելեաց եւ դատասիրաց, զի որքան եւ սիրող եւ պատուող իցէ կամ էր ստեղծաբան եւ խորիմաց հանճարոյ քերթողին, այնքան եւ ատեցող թերայոյս եւ սակաւահաւատ ոգւոյն, զոր եւ ուրեք ուրեք նշանակէ՝ զեղչմամբ նորայոցն ասից կամ՝ ծանօթութեամբք եւ կամ լռութեամբ իսկ. զի ողջ-մտացն յայտ յանդիման կան մեղմեխանքն։ 

Իսկ վասն ոճոյ թարգմանութեանս ոչ ունիմ այլ ինչ ասել, բայց ի գիտողս երկաքանչիւր լեզուացն թողուլ զդատաստան, եւ յանձն առնուլ զպարտութիւն՝ եթէ ուրեք ոչ իցեմ քաջ ի վերայ հասեալ բանից քերթողին, որ չէ պարզախօս եւ դիւրափոխելի` որպէս զայս ի քերթողաց եւ զիւր իսկ համազգիս՝ հետեւողս նախնեացն եւ կտակարանաց ոճոյ։