Թարգմանութիւններ

ԱԼՊՈՒԽԱՐԱ
(Գեղօն)

Մաւրիտանացիներուն երկիրները արդէն աւերակ են. շղթայի մէջ է իրենց ժողովուրդը. Կռանատի միջնաբերդը տակաւին կը դիմադրեն, բայց ժանտախտը ճարակած է Կռանատի մէջ:

Ալպուխարայի աշտարակներուն կատարէն, բուռ մը ռազմիկներու հետ, Ալմանզոր դեռ ինքզինքը կը պաշտպանէ: Քաղաքին առջեւ, Սպանիացին իր դրօշները տնկեց. Վաղը յարձակում պիտի տայ:

Արեւածագին՝ պղինձը կը գոռայ, պատուարները կը թաւալին, կը կործանի պարիսպը. արդէն իսկ մինարէներուն ծայրը խաչերը կը փողփողին. Սպանիացիները առին բերդը:

Մէն մինակ, Ալմանզոր, տեսնելով իր ջոկատները խորտակուած հա­կա­ռակ իրենց կատաղի ոգորման, ճամբայ կը բանայ սուրերուն եւ նիզակներուն ընդմէջէն. կը փախչի, եւ խոյս կու տայ հետապնդում­ներէն:

Բերդին աւերակներուն վրայ, որոնք կը մխան, փլատակներուն եւ դիակներուն մէջտեղ, Սպանիացիները կը կանգնին խրախճանքի սեղան մը. գինին յորդակոհակ կը հոսի. գերիներն եւ կողոպուտը մէջերնին կը բաժնեն:

Յանկարծ պահակը զեկոյց կու տայ պետերուն՝ թէ օտար երկրի ասպետ մը դէմառդէմ ունկնդրութիւն մը կը հայցէ, կ'ըսէ թէ ծանրակշիռ լուրեր ունի:

Ալմանզորն է, Իսլամներուն արքան. իր ապահով պատսպարանը թողած՝ իր անձը Սպանիացիներուն ձեռքը կը յանձնի, եւ իր կեանքէն զատ բան մը չի խնդրեր:

–«Սպանիացինե՛ր, – կը գոչէ, – կու գամ խոնարհիլ ճակատս ձեր շեմին վրայ, կու գամ ձեր Աստուծոյն սպասարկել եւ հաւատալ ձեր մար­գա­րէներուն:

Թող համբաւը հռչակէ ամբողջ աշխարհի՝ որ Արաբ մը, յաղթուած թագաւոր մը, եղբայր կ'ուզէ ըլլալ իր յաղթողներուն, հպատակ՝ օտար թագի մը»:

Սպանիացիները գիտեն յարգել քաջութիւնը: Երբ ճանչցան Ալման­զորը, իրենց պետը ողջագուրեց զինքը, եւ միւսներն եւս փոխն ի փոխ ողջոյն տուին անոր իբրեւ ընկերոջ մը:

Ալմանզոր փոխանակեց իւրաքանչիւրին ողջոյնը. ամենայն խանդաղատանքով ողջագուրեց պետը, վիզը փաթթուեցաւ, սեղմեց ձեռքերը, շրթունքներէն մնաց առկախ:

Յանկարծակի կը տկարանայ, կ'իյնայ ծունկերուն վրայ. բայց դողահար ձեռքերով կ'արձակէ ապարօշը Սպանիացիին ոտքերուն առջեւ, եւ զայն մարմնին հետ ընդքարշ կը թօթուէ գետնին վրայ:

Կը դիտէ շուրջը, բոլորն ալ կը զարմանան. դէմքը գունատ է. կապուտցած, ահռելի ժպիտ մը բերանը կը կծկէ, բիբերը արիւնով կը խնուն:

  –«Տեսէ՛ք, ով Կեաւուրներ, դժգոյն եմ եւ կապտագոյն: Գուշակեցէք թէ որու կողմէ ղրկուած եմ ես: Խաբեցի ձեզ:

Կռանատէն կու գամ, ժանտա՜խտը կը բերեմ ձեզի: Համբոյրս ձեր հոգիին մէջ թորեց թոյնը՝ որ ամէնքն ալ պիտի լափէ. եկէք եւ տեսէք չարչարանքներս. Դո՛ւք ալ այսպէս պիտի մեռնիք»:

Կը թալթլի, կ'աղաղակէ, կը տարածէ բազուկները. պիտի ուզէր յաւի­տե­նական ողջագուրումի մը մէջ, բոլոր Սպանիացիները լանջքին վրայ սեղմապնդել. կը ծիծաղի ջղաձիգ ծիծաղով մը:

Կը ծիծաղէր. շունչը տուաւ. իր կոպերը եւ շրթունքները կիսաբաց են, եւ գեհենական քրքիջ մը մշտնջենապէս դրոշմուած կը մնայ իր սառնացած դէմքին վրայ:

Սպանիացիները, սարսափահար, քաղաքէն փախուստ կու տան, սակայն իրենց ետեւէն կը վազէ ժանտախտը: Դեռ զիրենք Ալպուխա­րայի լեռներէն դուրս չէին ձգած, երբ իրենց բանակին մնացած մասը կորսուեցաւ սպառսպուռ:

[1912]