Տեղագիր Հայոց Մեծաց

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
118. Ընդ ձեռամբ Ռուսաց երկու ազգք գաւառաց են Հայոց, կէսք մասն բնիկ Հայոց Մեծաց, եւ կէսք Աղուանից-Հայոց եւ յարելոց նոյնս լեռնակողմանցն Կովկասայ: Առաջինքն չորս նահանգս զատուցեալ են, Սօմխէթ եւ Սամցխէ, Հայկական նահանգ կամ Երեւան, Գանձակ, եւ Գարապաղ. Սօմխէթ-Սամցխէ մասն համարի մեծի կուսակալութեանն Տփխեաց, եւ Գարապաղ` Շէմախեայ կամ Կասպիական կուսակալութեան, որ գրաւէ զարտաքին մասն Հայոց, նահանգս վեց, այսինքն են Շաքի, Շիրուան, Թալիշ, Պաքու, Քուպա եւ Դարբարտ. յետինքդ թէպէտ եւ դուն ուրեք անկան ընդ Հայոց իշխանութեամբ, այլ զի հաճախ յիշին վէպս ազգիս եւ սահմանակիցք են մերոյ աշխարհիս, եւ զի ոչ նկարագրեցան կարգի աշխարհագրութեանս` յիշատակին աստ: