Ուղերձներ

Ի գահ այդմ փառաց քաջազեղ արքայ,
Բօլօնեայ երկրիդ մեծանուն արքայ,
Ընդ տիրապետութեանդ ըստ կարգի արքայ,
Երրորդ Յովանէս չքնաղ թագաւոր։

Բխեսցէ սիրտ իմ զպատգամս քո բարի,
Եւ ասացից զգործս իմ թագաւորի,
Հօրդ սրբոց 'ւ այրեաց իմ դատաւորի,
Ի տեղոջ իւրում օրհնեալդ թագաւոր։

ՅԱստուծոյ հօրէ ի գլուխ կանգնեցար,
Աջովն Յիսուսի յաթոռդ բարձրացար,
Ի Հոգւոյն սրբոյ գերազարդեցար,
ՅԵրրորդականէն օծեալ թագաւոր։

Յերկնից արքայէն կարգեալ թագաւոր,
Յարքայէն փառաց իշխօղ թագաւոր,
Հրեղէնքն քեզ յիսպաս կանգնեալ թագաւոր,
Դու յազգըս մարդկան բարձրեալ թագաւոր։

Յոքունց աշխարհաց դու աշխարհակալ,
Բազմախուռն ազգաց եղեր ինքնակալ,
Առնել զիրաւունս զնոսա պահպանեալ,
Մարդասիրապէս քաղցըր թագաւոր։

Տի ապենիազն ստեղծ զազգս մարդկան,
Վասն դիտելոյ քեզ անձնապաստան,
Ներհակաց յոքունց հզօր ախոյեան,
Ծով շուրջանակի սփռեալ թագաւոր։

Փառք դու աշխարհիդ ապաւինութեան,
Տեղի պարծանաց յարկ եւ ճոխութեան,
Յամենայն տեղոջ յիշիս բարութեան,
Աստուածապատիւ սուրբըդ թագաւոր։

Յաշխարհաստեղծէն դու աշխարհակալ,
Իբր զԱդամ նախնի յաթոռ փափկացեալ,
Քեզ շնորհէ եւ տայ զի վայելչացեալ,
Փառօք զարդարէ պատուեալ թագաւոր։

Յաջոյն Աստուծոյ հովանաւորեալ,
Եւ յամենատես յաչացն խընամեալ,
Ի հըզօր բազկացն լինիս զօրացեալ,
Գերագունապէս հըզօր թագաւոր։

ԶՅիսուս խնդրէին թէ դիցեն արքայ,
Նա չառնէր ի յանձն չը լինիլ արքայ,
Չեմ ես յաշխարհէ այլ տամ ձեզ արքայ,
Զքեզ փոխանորդեաց՝ ընտրեալ թագաւոր։

Համասեռք րամից խմբից քրիստոսեան,
Աչք ի քեզ հային ի գութդ դիտական,
Սիրօղ խնամօղ դաստիարական,
Հայր եւ դատաւոր, տէր եւ թագաւոր։

Ընդ գուճս աշխարհի ընդ բրինձիբէական,
Բարձրանիշ անուամբ դու գըռալական,
Որպէս ըզպայծառ զակըն պատուական,
Իբր յաստեղս ծագեալ արփիդ թագաւոր։

Ապստամբողաց թշնամեաց յաղթօղ,
Սրբոց 'ւ իմաստնոց ընդունօղ 'ւ ընտրօղ,
Եղեռնագործից սաստօղ եւ տանջօղ,
Դատօղ եւ սպանօղ, արդար թագաւոր։

Սուրբ եկեղեցւոյ ժառանգաւորաց,
Հրամանատարաց եւ հաւատարմաց,
Ի մարտի յաղթօղ զանուն ստացօղաց,
Ռոճկօղ մեծարօղ, սիրօղ թագաւոր։

Գաւառակալաց ազնիւ պարոնաց,
Եւ սպայապետից մեծազն իշխանաց,
Հնազանդեցելոց եւ զօրագլխաց,
Յուզօղ եւ յարգօղ, պատուօղ թագաւոր։

Գերեաց մատնելոց վշտակիր անձանց,
Սխալոտ ծառայից եւ կամակորաց,
Յատեան հանդիսի 'ւ ի բուռն հրամանաց,
Քաւիչ 'ւ ազատիչ, փրկիչ թագաւոր։

Ի լայնատարած աշխարհի ծովուս,
Ծըփական ալեաց մարդկան կենցաղոյս,
Դու կղզի կանգնեալ եւ հանգիստ նաւուց,
Բազմաց մխիթար եւ յոյս թագաւոր։

Ի կռամոլութեանց ոգիք ըմբռնեալ,
Մոլեալ մոլորեալ եւ տընանկացեալ,
Յիսուս պատրաստէ զարգանդէդ ընտրեալ,
Զգեղդ նոցա տուեալ ըզքեզ՝ թագաւոր։

Ըստ Յոբայ դիպուածոյն մարդկայնոց կելոյ,
Ապաքինելոյ եւ տեղի յենլոյ,
Վայրում դալարոջ 'ւ ի հանգիստ ջրոյ,
Քաջահովւութեամբ սնուցօղ թագաւոր։

Ըստ մովսիսեան բաստի գործ քո բաղդատեալ,
Զի զնորս Իսրայէլ բոծորաց փրկեալ,
Անտես իմաստուն հանճարով լըցեալ,
Տնօրինեալ ըստ Տեառն՝ անխոնջ թագաւոր։

Իբր զԴաւիթ տեսօղն հրաշազան յարգոյդ,
Իւղ ազնիւ օծումն ի գագաթ սրբոյդ,
Գողիաթատիպ պէսպէս թշնամոյդ,
Քրիստոսազօր դու՝ յաղթօղ թագաւոր։

Արձան հաստատուն՝ վէմ անվանելի,
Ըստ Տեառն համազոյգ եւ անդրդուելի,
Խոհեմ խորհրդովդ մտօքդ կորովի,
Ապառնոյն յուսով լըցեալ թագաւոր։

Յարուցեալ հողմոց եւ բքախառն դիպմանց,
Դու սիկ ես հանդարտ եւ խաղաղութեանց,
Աղբիւր հանճարոյ եւ գանձ գիտութեանց,
Բազմաց փրկութեան պատճառ թագաւոր։

Գարուն հոգեւոր սաստկասառն ձմերանց,
Ծագումն սըրտազուարճ Բօլօնեցոց տանց,
Ի սիրոյն լուսոյ վառեալ ի սրտանց,
Ցսիրելիդ զանձն քո դնելով՝ թագաւո՛ր։

Միշտ բարերարէն սեղան կազմեցար,
Լի բերեօք յագուրդ այնց պարգեւեցար,
Ըստ պատւոյ 'ւ արժանեաց պարգեւք ձըրեցար,
Բաւականաձեռն շնորհօք թագաւոր։

Փառք թագաւորիդ զիրաւունս սիրէ,
Եւ արդարութիւնդ յերկրի յաճախէ,
Ըստ ջատագովութեանդ որ օրըստօրէ,
Առիթ աթոռոյդ հաստիլ թագաւոր։

Ի դատաստանի յօրինեալ բանք քո,
Փառօք բարձրացեալ է եղջիւրըն քո,
Յաւէտ յիշատակ իրաւանցըն քո,
Անշիջանելի լոյս քո թագաւոր։

Նախնին մեր Ադամ որ դրախտին էր տէր,
Կորուսեալ մասինն որ փառաց էր տէր,
Զայն փառս վերածել ի քեզ շնորհեաց Տէր,
Հանուրց պանծալի ի փառս թագաւոր։

Իբր զհըսկայ հզօր ցնծաս պերճութեամբ,
Ընթացեալ ի ռահըս քո բերկրութեամբ,
Անձինք ամենից հային խնդութեամբ,
Քեզ բարձրացելոյդ ի գլուխս թագաւոր։

Որպէս յարեւու զխորան քո եդեր,
Եւ իբր ըզփեսայ յառագաստ նստեր,
Քան զնախնիսդ եւ եւս բարեհռչակ գեր,
Շնորհաւոր բազմիլդ եւ եւս թագաւոր։

Զօրութեամբ սիրոյդ ամենից ցուցար,
Եւ փոխանորդեալ գոհաբանեցար,
Շնորհակալութեամբ ի գովս յարգեցար,
Օրհներգեալ ճառուք ըզշնորհդ՝ թագաւո՛ր։

Իսկ ճոխացուցիչ հրճուալից տեսք քո,
Երանաւորեալք դիտօղք զտիպըն քո,
Ինքնավայելուչ յօրինեալ դէմք քո,
Սքանչելապատկեր, պայծառ թագաւոր։

Թագաւորք ազգաց ըստ Տեառն բանին,
Որոց զի իշխենն բարերարք կոչին,
Ըստ մեծահոգութեանդ ի քեզ կատարին,
Ըստ բարուցդ բարերար, տածօղ թագաւոր։

Ձեռն քո յօրինիչ աշխարհաշէն յար,
Առատ եւ զուարթ եւ անյիշաչար,
Ընտրեալդ ի բիւրուց տառ ճշմարտաճառ,
Լոյսդ յաշտանակի ածեալ՝ թագաւո՛ր։

Զկնիք արքայութեանդ նըշանդ սոսկալի,
Իբր զլուսածաւալ բանդ հրովարտակի,
Փափաքօղք սփոփին սրբոյդ տեսլենի,
Համբուրեն ըղձմամբ զպատկերդ՝ թագաւո՛ր։

Մեծվյելչութիւն եւ զօրութիւն քո,
Եւ գեղեցկութիւն սիրեցելոյ քո,
Ժըրագլուխ բամբիշն եւ թագուհին քո,
Խոհեմուհին քո պըճնեալն ցթագաւոր։

Երկրորդ Էլէնա եւ նոր Բերսաբէ,
Ըստ բախտին հանգէտ Աննա, Սողոմէ,
Ըստ առաքինութեան հաճելի առ յԷ,
Արփիահանճարն առ քեզ՝ թագաւո՛ր։

Մայրն որդւովք բերկրեալ ի փառս սխրացեալ,
Դըշխոյն պանծալի յաջմէ նոցա կալ,
Քեզ պըսակ ի գլուխ թագիւ զարդարեալ,
Երանուհին քո ցըձեզ՝ թագաւո՛ր։

Դուստրն երանելեաց վեհիդ պատշաճեալ,
Ըստ Ասանէթին քեզ վայելչացեալ,
Սառային հանգոյն տի եւս ի գահ լեալ,
Զգօնազարդ զուարթունն առ քեզ՝ թագաւո՛ր։

Եռակի աստեղցն ծագման նըւիրօղ,
Ըստ անծուկ սիրոյն ընդ քեզ ընդարմացօղ,
Հարսըն պանծալի ցփեսայդ ճեմս առօղ,
Ազնուածնընդօք առ քեզ՝ թագաւո՛ր։

Եւ ջահքն Սանիրայ ծիրանածինք քո,
Բարի յարմատոյդ սիրաբողբոջք քո,
Լիքն Հոգով սրբով հարազատքըն քո,
Պըտուղք լուսանկարք ծառոյդ՝ թագաւո՛ր։

Իբր զորդիս Նոյի եռակի են քո,
Հայր ազգաց բազմաց յԷէն ի ծոց քո,
Եռակի ճրագունք վառեալ ի տան քո,
Քրիստոնեայք ցնծան ի լոյսն՝ թագաւո՛ր։

Չըքնաղածընունդք սխրատեսիլք քո,
Բերկրութիւն բնակչացդ վարդափըթիթիքն քո,
Խեթիչք սարսելիք թշնամեացն քո,
Եւ գահաժառանգք ի փառս՝ թագաւո՛ր։

Հովանաւորացդ նմանատիպքըն քո,
Պարծանաց տեղիք ժողովրդեան քո,
Լոյսք Բօլօնեցոց եւ խնդութիւնք քո,
Յաջորդք աթոռոյդ շնորհեալ՝ թագաւո՛ր։

Հըզոր եղիցին յերկրի զաւակք քո,
Կորիւնք առիւծոց եւ առիւծքըն քո,
Փառք եւ մեծութիւն նոքա ի տան քո,
Յաջմէ 'ւ ահեկէ զօրու՝ թագաւո՛ր։

Արդ մեզ պա՛հ է արդ զձեռս ի վեր առնել,
Արդ մեզ է տեղի զձայնս տարածանել,
Առ ամենալուրն ի մաղթանս կանգնել,
Սակս մեծանձնութեանդ, ո՛վ սուրբ թագաւոր։

Զի յիշեսցէ միշտ զպատարագս քո Տէր,
Եւ ընդունելի առցէ զուխտ քո Տէր,
Եւ ըստ սրտի քում պարգեւեսցէ Տէր,
Եւ զհամայն խորհուրդսդ կատարեսցէ Տէր։

Զցանկութիւն սրտի քո տացէ քեզ Տէր,
Եւ զկամս շրթանց քոց մի արգելցէ Տէր,
Ժաման օրհնութեան քաղցրութեան իւր Տէր,
Զի զպսակ պատուական եդ ի գլուխ քո Տէր։

Զկեանս ըստ խնդրոյ մեր շնորհեսցէ քեզ Տէր,
Ընդ երկայն աւուրս միշտ բերկրութեամբ Տէր,
Մեծասցին փառք քո ի փափկութեանդ Տէր,
Զի զվայելչութիւն փառեց եդ քեզ Տէր։

Զօրհնութիւն անանց ի ցնծութեան Տէր,
Եւ յուրախութիւն երեսաց իւր Տէր,
Զխընդըրուածըս քո լցուսցէ յար Տէր,
Զի ծանեաք ահա կեցոյց զօծեալդ Տէր։

Զի շնորհք ի շրթանց քոց սփռեաց քեզ Տէր,
Վասն որոյ օրհնեաց զմեծանձնութիւնդ Տէր,
Եւ առաքեսցէ զօգնութիւն քեզ Տէր,
Զի սրբութենէն ընկալաւ զքեզ Տէր։

Առ ի թշնամիսդ զձեռդ ամբարձցէ Տէր,
Վերայ ատելեացդ եւ զաջդ արկցէ Տէր,
Զի ցնծասցուք մեք ի փրկութեանդ Տէր,
Եւ մեծք լիցուք մեք յանուն նորա Տէր։

Մի՛ պակասեսցէ իշխան Յուդայ քո,
Եւ մի՛ որ պետք են յերանացըն քո,
Մինչ եկեսցէ այն որ հանդերձեալն իւր,
Միւսանգամ ի փառս ածել թագաւոր։

Սուղ ինչ եւ ազդումն ընդ հրաշաբանիս,
Յիշեսցի առ այս ի պատճառ իրիս,
Սակս վշտացելոց քոյոյ ծառայից,
Գամանիցացւոց կըրիցն՝ թագաւո՛ր։

Անյագ գազանէն նախնիքն այնց եւ մեր,
Չուեալ հասեալ էին ի տերութիւն ձեր,
Դառնաշունչ ժանեաց բոծորացըն մեր,
Ոգեպահելով առ ձեօք՝ թագաւո՛ր։

Ցաւքն հայրենական առ նոսա ժայթքեալ,
Տնանկացեալ՝ թոպեալ եւ նախատեցեալ,
Ի տար հալածեալ լըլկեցեալ սպառեալ,
Մինչ Տէր ռահ դիպման եցոյց՝ թագաւո՛ր։

Մինչ յայդր եհաս արդ շունչըն մահաբեր,
Խըլեաց խոցոտեաց անպատրաստ զազգ մեր,
Ի վըշտակրութիւնսն կարդացին առ Տէր,
Աղօթս առնելով սակս քո՝ թագաւո՛ր։

Մնացելոցն փութով այց արար դարձեալ,
Ըստ յԵգիպտոսէ եղեն ազատեալ,
Ըստ Բաբիլօնին գերեդարձ եղեալ,
Զետեղեալ ի խնամս մեծիդ՝ թագաւո՛ր։

Փորձելով ի բովս եւ ընտիր գտեալ,
Զի աստուածապաշտս փրկել կարացեալ,
Ի մարց յիստենէ եղեն սարտուցեալ,
Դարձ նոցա անդրէն առ քեզ՝ թագաւո՛ր։

Ըստ որում Տարսոնի փողոյն կցորդեալ,
Ընդ նոսա եւ մեք յայն վայր վշտակցեալ,
Բանիւք եւ թղթովք զոմանս թէ սփոփեալ,
Այժմ խնդամք նոքօք առ քեզ՝ թագաւո՛ր։

Արդ ամենախնամ աչօք քով սրբով,
Զբեկեալ սիրտ նոցա սփոփես բուժելով,
Զվէրս նոցա պատել Շամր[տ]ացի գոլով,
Տի տէրդ ծառայիցդ՝ բարի թագաւոր։

Երանի՜ իցէր թէ էաք համայն,
Ընդ հովանեաւ մեծի քոյոյ տէրութեան,
Ի փառս 'ւ ի պատիւ քրիստոնէութեան,
Պարիլ եւ ցնծալ ի լոյսդ՝ թագաւո՛ր։

Քեզ կայսերատիպ թագաւորութեան,
Զի՛նչ քեզ վայելուչ գովասանական,
Երգս արժանաւոր հոմորոսական,
Դիոգինէսի տաղ քեզ՝ թագաւո՛ր։

Անջինջ կըտակաւ ազգաց յազգ պատկան,
Մարդասիրութեանդ քեզ օրհներգական,
Շնորհակալութիւնք վերընծայական,
Ի հանուրց ըղձից աղերսք՝ թագաւո՛ր։

Ծառայքս հիւսեսցուք զերգս աղքատ մտաց,
Մասնաւոր ընծայս մեր փափաքանաց,
Ի տարուստ ողջոյնք երեսք գետնամած,
Ծունր կրկնեցելով ընկա՛լ՝ թագաւո՛ր։

Օրհնութիւնք յաւէժ ըստ աժանեացըն քո,
Յերկնէ եւ յերկրէ եւ յԱստուծոյն քո,
Զքեզ վայելչագեղ պըսակօղէն քո,
Զօրհնութիւնս տացուք ընդ մաղթանս՝ թագաւո՛ր։

Յոլովասեռից ձայնք միաբանեալ,
Տիրականութեանդ սակի մաղթեցեալ,
Ընդ բանս՝ ամէ՛ն ամէն զաղաղակ բարձեալ,
Լիցի՛ եղիցի՛, կեցցէ՛ թագաւոր։

Ե րգս ընծայական
Ր աքովիդ յաղթօղ,
Ե րջանկիդ փառօք
Մ ըտացդ լուսունօղ,
Ի յօժար հոգւոյ
Ա ղերս քեզ ազդօղ,
Ի թիւս Տեառն ԱԾԻԼ ՌԷ ՇԱՀ թագաւոր։

( Ձեռ. թիւ 1059, թղ. 61բ-65բ )