ժամանակագրութիւն

ՌԺԶ (1016) Եկաց կայսր Հեռի Երկրորդ ամս ԺԱ (11). յետ որոյ եկաց աթոռն առանց կայսեր ամս ԻԴ (24): Սա եկն յԻտալիա եւ կալաւ զՊանտուլֆ բրինձն Գաբոյ եւ տարաւ կապանաւք. եւ զայլ ոք Պանտուլֆ անուն կացոյց ի տեղի նորա:

Յաւուրս սորա մտին Նորմանդքն ի Հռոմ: …

ՌԼԱ (1031) Եղեւ պատերազմ մաւտ ի սուրբ Պետրոս, զոր Ջառլն արար:

ՌԼԲ (1032) Եղեւ պապ ի Հռոմ Բենէդիքտոս Թ (9)-երրորդ կացեալ ամս ԺԴ (14): Զսա ընկեցին յաթոռո եւ եդին զՅոհաննէս եպիսկոպոսն Սապիոյ եւ կոչեցաւ Սեղբեստրոս: Եւ յետոյ ընկեցին եւ զսա եւ դարձեալ եկաց Բէնէդիքտոսն պապ: Եւ դարձեալ երկրորդ անգամ ընկեցին զԲէնէդիքտոս եւ կացուցին պապ զՅոհաննէս աւագէրէցն սուրբ Յոհաննիսի, որ է մերձ ի դուռն Լադին: Եւ դարձեալ ընկեցաւ սա հրամանաւ կայսերն Հեռէ: …

/148ա/ ՌԽԷ (1047) Եղեւ պապ ի Հռոմ Կլէմայնս Երկրորդ ամիսս Թ (9) եւ աւուրս Զ (6): Սա եղեւ կողոպտիչ եկեղեցոյ:

ՌԽԸ (1048) Եղեւ պապ ի Հռոմ Լեւոն ամս Ե (5), ամիսս Բ (2) եւ աւուրս Զ (6): Առ սովաւ Ըռաւպէրտ Կիջարդ եմուտ ի Հռոմ եւ պաշարեաց զքաղաքն Դիպուրգինայ: Եւ եղեւ սով սաստիկ ընդ ամենայն տիեզերս: Յայսմ ամի երեւեցաւ լուսաւոր աստղ մի ի մէջ բոլորի լուսնին, յորժամ լուսինն նոր էր, ի մայիս ամսոյ ԺԴ (14) աւրն, յառաջին պահ գիշերոյն: …

ՌԾԳ (1053) Այրեցաւ հրով մեծ մասն Հռոմայ. եւ եղեւ յայնմ ամի երաշտութիւն սաստիկ: …

ՌԾԶ (1056) Եկաց կայսր Հեռի Երրորդ ամս ԺԵ (15): Սա յորժամ եկաց կայսր, կալաւ զհայր իւր եւ եդ ի բանտի, որ եւ անդ վախ•անեցաւ: Յաւուրս սորա Ըռաւպէրտ Կիջայրդն պատերազմեալ յաղթեաց կայսերն Կոստանդինուպաւլսի Ալէքսին: Այս Ըռաւպէրտ Կիջայրդ էր իշխան ոմն Ֆրանսէզ, եկեալ զաւրաւք ի վերայ Հռոմայ եւ ոչ կարաց առնուլ եւ անտի եմուտ յերկիրն Բոյլին եւ էառ փոքր փոքր զերկիրն ամենայն:

/148բ/ Սորա էր եղբաւրորդի մի Ըռաւ•էլ անուն, որ եղեւ թագաւոր Սիկիլիոյ: Եւ դուստր մի էր Ըռաւ•էլին, որում անուն էր Կոստանցիա, որ եղեւ մայր Ֆրտրիկ կայսերն այնմ, զոր բանադրեաց եկեղեցին եւ եհան ի ժառանգութենէ իւրմէ: Եւ դարձեալ այս Ըռաւ•էլ թագաւոր Սիկիլիոյ ծնաւ որդի մի, որում անուն էր Կիլամ. եւ սա ծնաւ զմիւս Կիլամն, որ եղեւ թագաւոր Բոյլին եւ եղեւ սա այր փառաւոր եւ արժանի յիշատակի:

Ի սորա աւուրս էր թագաւորութիւն Բոյլին յոյժ աջողակ եւ բարէլի, քան զամենայն թագաւորութիւնս: …

ՌԾԹ (1059) Եղեւ պապ ի Հռոմ Նիկաւլայոս Երկրորդ, ազգաւ Պրկոյնուն, կացեալ ամս Բ (2), ամիսս Զ (6) եւ աւուրս ԻԶ (26): Յաւուրս սորա մեռաւ Հեռի թագաւորն Ֆրանսին եւ եկաց յետ նորա Ֆիլիպ որդի նորա:

ՌԿԵ (1065) Հանկեաւ սուրբն Այմար. յետ որոյ եկաց թագաւոր Ընկլէզաց Էրարտ եղբաւրորդին իւր:

ՌՀԲ (1072) Վախ•անեցաւ կայսրն Հեռի:

ՌՀԴ (1074) Եղեւ պապ ի Հռոմ Գրիգոր ամս Ժ (10), ամիս[ս] Ա (1) եւ աւուրս Ը (8): Յաւուրս սորա էր ոմն Ալեքսանդրոս կայսր ի Կոստանդինուպաւլիս:

ՌՁ (1080) Եղեւ պապ ի Հռոմ Կլեմենդէս Երրորդ կացեալ ամս ի (20): /149ա/ Սա էր հերձուած եւ կողոպտիչ եկեղեցոյ եւ լեալ էր յառաջ եպիսկոպոս Ըռաւանոյ: …

ՌՁԶ (1086) Վախ•անեցաւ թագաւորն Կիլամ, որ զԸնկլէզաց աշխարհն առեալ էր. յետ որոյ եկաց Կիլամն իր որդին:

ՌՁԹ (1089) Եղեւ պապ ի Հռոմ Ուրբանս, որ էր ի կարգէն, որ կոչի Գլինի: Ի սորա աւուրս դուքսն Կաւտաւֆրէ, զաւրաւքն քրիստոնէից, թափեաց զԵրուսաղէմ: Կացեալ ամս ԺԱ (11), ամիսս Դ (4). յետ որոյ եկաց աթոռն առանց հայրապետի աւուրս ԺԶ (16):

ՌՂԵ (1095) Եղեւ ժողովն ի Գլէրմունթ, վասն աղաւթվորացն, որոց Փէռ կրաւնաւորն առաջնորդեաց:

ՌՂԶ (1096) Շարժեցան բազմութիւն աղաւթվորացն ի Ֆրանսէն գալ ի թափումն Երուսաղէմի եւ յԱնտիոք:

ՌՂԷ (1097) Առաւ Նիկիա եւ Անտիոք յանատինաց:

ՌՂԹ (1099) Առաւ Երուսաղէմ յանաւրինաց եւ տիրեաց իշխանութեանն Երուսաղէմի Կաւտաւֆրէ տը Պուլունն, որ էր տուկ Նորմանդիոյ:

ՌՃ (1100) Եղեւ պապ ի Հռոմ Պասկալ Երկրորդ կացեալ ամս ԺԸ (18), ամիսս Ե (5) եւ աւուրս Ը (8): Զայս Պասկալ պապ յորժամ թագէր զկայսրն Հեռի, կալան եւ զամենայն գարտինարքն եւ զդարպաս նորա, հրամանաւ կայսերն Հեռէ: Եւ յայնժամ վախ•անեցաւ Կաւտաւֆրէ տը Պոյլունն յԵրուսաղէմ: Եւ ի տաւն ծննդեանն Քրիստոսի թագաւորեաց Պաղտին եղբայրն իւր, որ եղեւ առաջին թագաւոր Երուսաղէմի:

ՌՃԱ (1101) Առաւ Սզայրն յանաւրինաց:

/149բ/ ՌՃԲ (1102) Թագաւորն Երուսաղէմի Պաղտին միւս անգամ խանգրեաց զզաւրս Մսրայ ի դաշտն Ըռամլէոյ:

ՌՃԴ (1104) Առաւ Աքա յանաւրինաց: Եւ Ըռաւպէրտ տուկն Նորմանդոյ դարձաւ յաշխարհն իւր եւ պատերազմեցաւ ընդ թագաւորն Հէռի. եւ բռնուեցաւ տուկ Ըռաւպէրտն եւ իր եղբայրն: Եւ դարձեալ եղեւ երրորդ պատերազմ քրիստոնէից ընդ Մսրցիք ի տեղին, որ կոչի Իպլին:

ՌՃԸ (1108) Վախ•անեցաւ Ֆիլիպ ըռէ տը Ֆրանցն եւ թագաւորեաց իր որդին Լաւիզն:

ՌՃԹ (1109) Առաւ Տրապաւլիս յանաւրինաց:

ՌՃԺ (1110) Առաւ Պերութ եւ Սաիտէ յանաւրինաց:

ՌՃԺԳ (1113) Թագաւորն Պաղտին չորրորդ անգամ խանգրեաց զՄսրա հեծելն ի սահմանսն Տապարիոյ:

ՌՃԺԵ (1115) Քրիստոնէքն շինեցին զՇաւպաքոյ բերդն:

ՌՃԺԸ (1118) Վախ•անեցաւ թագաւորն Երուսաղէմի Պաղտինն յերկիրն Եգիպտոսի ի տեղի մի, որ է ընդ Ֆարամին եւ ընդ Յարիշն, ի մէջ յապրիլի Բ (2) աւրն: Եւ ընտրեցին երկրորդ թագաւոր Երուսաղէմի զՊաղտին տը Պուրգն:

Եւ մեռաւ կայսրն Յունաց Ալէքսն: Եւ սկիզբն եղեւ Դամփլցեց: Եղեւ պապ ի Հռոմ Ճէլայզ Երկրորդ ամ[ս] Ա (1) եւ աւուրս ԺԵ (15):

ՌՃԺԹ (1119) Եղեւ պապ ի Հռոմ Կալիստոս Երկրորդ ամս Ե (5), ամիսս Ժ (10) եւ աւուրս ԺԳ (13): Եւ խեղդեցան որդիք թագաւորին Ընկլիզաց ի տեղին, որ կոչի Պարպարուն:

ՌՃԻԳ (1123) Եղեւ Ե (5)-երրորդ խանգրումն Մսրցեց ի յերկրորդ թագաւորէն Երուսաղէմի` ի Պաղտնէն:

ՌՃԻԴ (1124) Եղեւ պապ ի Հռոմ Ոնորիոս Երկրորդ ամս Ե (5), ամիս[ս] Ա (1) եւ աւուրս ԺԹ (19): Եւ առաւ քաղաքն Սուր յանաւրինաց:

ՌՃԻԶ (1126) Թագաւորն Երուսաղէմի Պաղտին խանգրեց զՄսրցիք, որ եղեւ /150ա/ Զ (6)-երրորդ խանգրումն ի տեղին, որ կոչի Մար•սաֆար յաղվեստաւս ԻԱ (21) աւրն: Յայնմ ժամանակի եղեւ Կլաւդայրն կայսր, կացեալ ամս ԺԲ (12):

ՌՃԻԹ (1129) Եղեւ պապ ի Հռոմ Ինաւսանթ Երկրորդ: Սա արար ընթհանրական ժողով յեկեղեցի սուրբ փրկչին եւ պատժեաց զՓէռ Լէաւնն եւ զիւր սահմանադրութիւնն, կացեալ ամս ԺԳ (13), ամիսս Ը (8) եւ աւուրս Ը (8):

ՌՃԼԱ (1131) Թագաւորն Երուսաղէմի Պաղտինն մեռաւ. յետ որոյ եկաց երրորդ թագաւոր Երուսաղէմի իր փեսայն Ֆուքն, որ կոչէր մականուն տ Աւն•եր: Եւ Ինաւսանթ պապն կանգնեաց զտա•արն Տոյնի:

ՌՃԼԵ (1135) Մեռաւ Հեռի թագաւորն Ընկլիզաց. յետ որոյ եկաց թագաւոր Ընկլիզաց իր եղբաւրորդին Ստեֆն: Եւ յայն ժամանակի եղեւ երկրորդ Քուռաթն ընբրուր, կացեալ ամս ԺԵ (15): Յաւուրս սորա գիտնական մի, որում կոչէին Հեռնատ, քարոզէր ի քաղաքին Հռոմայ եւ նախատէր զհարստութիւնն եւ զիշխանաբար վարիլն եկեղեցականաց, յորո քարոզութիւն բազումք ի գիտնականաց հաւանէին. այլ ի նախանձու եւ յատելութենէ եկեղեցականացն յետոյ կալան զնա եւ կախեցին զփայտէ: Եւ յայնմ ժամանակի եկաց ըմբրուր Ֆրտրիկն ամս ԼԵ (35): Զսա թագեցին ի տա•արի սրբոյն Պետրոսի: Սա ետ վերստին շինել զքաղաքն Դիպուրդինա: Եւ ի դառնալն իւր աւարեաց զգաւառն Սպաւլիտոյ յառաջի ամին թագաւորութեան իւրոյ: Սա էր այր իմաստուն եւ •արտասան, ըռատ եւ շնորհալի յամենայն իրս. եւ յետոյ դէմ եդեալ գնալ յաւգնութիւն սուրբ քաղաքին Երուսաղէմի. եւ ի •անապարհին յորժամ լոկանայր ի գետ մի փոքր անդ խեղդե /150բ/ ցաւ եւ եղեւ սուգ մեծ վասն մահուան նորա:

ՌՃԼԶ (1136) Մեռաւ Լաւիզ ըռէ տը Ֆրանցն. յետ որոյ թագաւորեաց իր որդին Լաւիզն:

Ի թուին Քրիստոսի ՌՃԼԷ (1137) վախ•անեցաւ կայսրն Յունաց Կալաւժան Պաւրֆերաւիէնն մերձ յԱնաւարզա, հարեալ ի դեզուն նետէ, որ եւ յառաջ քան զվախ•անելն կացոյց յաթոռն զկրսեր որդին իւր զՄանուիլն:

ՌՃԽԱ (1141) Մեռաւ թագաւորն Ընկլիզաց Ստեֆն: …

ՌՃԽԳ (1143) Եղեւ պապ ի Հռոմ Լիւսիոս Երրորդ ամիսս ԺԱ (11) եւ աւուրս ԺԳ (13): Յայնժամ վախ•անեցաւ թագաւորն Երուսաղէմի Ֆուքն. յետ որոյ եղեւ չորրորդ թագաւոր Երուսաղէմի Պաղտինն իր որդին:

ՌՃԽԵ (1145) Եղեւ պապ ի Հռոմ Որոգինէս Երրորդ, ազգաւ Բիզան, կացեալ ամս Ը (8), ամիսս Դ (4) եւ աւուրս Ի (20). յետ որոյ եկաց աթոռն առանց հայրապետի աւուրս Բ (2):

Յաւուրս Որոգինէս պապուն սահմանացաւ Դամփլցեց կարմիր խաչ կարէլ ի փիլոնն:

ՌՃԽԶ (1146) Եղեւ երկրորդ բասա•ն Ֆռանգաց, որ եկն ընբրուրն եւ ըռէ տը Ֆրանցն: Յայսմ ամի թագեցին ընբրուր ի Հռոմ զԵ (5)-երորդն Հեռի: Եւ յորժամ թագաւորեաց առժամայն եմուտ յաշխարհն Բոյլին բազում զաւրաւք: Սա ետ զԴուսկանաց երկիրն Հռոմայ: Սա ամուսնացաւ ընդ Կոստանցիա դուստր թագաւորին Սիկիլիոյ Ըռաւ•էլին եւ յետոյ եմուտ յաշխարհն Սիկիլիոյ բռնութեամբ եւ էառ զաշխարհն մինչեւ ի Նաբլն, եւ պաշարեաց զՆաբլն ամիսս Գ (3) եւ վասն վատառողջութեանն, որ մեռանէին բազումք ի զաւրաց նորա, ելալ անտի գնաց յաշխարհն իւր. եւ յայնմ ամի ոչ կարաց հաւանեցուցանել զերկիրն զայն: Եւ յետ Դ (4) ամաց ապա եկեալ էառ զամենայն աշխարհն Բոյլին եւ պատժեաց բազումք ի հակառակացն իւրոց: Սա վախ•անեցաւ ի Բալէռմն: /151ա/ Եւ յետ մահուան նորա եղեւ մեծ հակառակութիւն յաշխարհն Ալամնաց, զի ոմանք կամեցան թագաւորեցուցանել զԱւդունն եւ ոմանք զՖիլիպն: Եւ ապա Աւդն թագաւորեաց եւ յետոյ հաշտեցաւ ընդ Ֆիլիպն. եւ ի հաշտութիւնն սպանաւ Ֆիլիպն տուրտվութեամբ ի Յալթըկրաւէն եւ Աւդն կալաւ զթագաւորութիւնն խաղաղութեամբ:

ՌՃԽԷ (1147) Պաշարեցին զԴամասկոս ընբրուրն Ալամնաց եւ Լաւիզ ըռէ տը Ֆրանցն եւ ոչ կարացին առնուլ: …

ՌՃԾԴ (1154) Եղեւ պապ ի Հռոմ Ադրիանոս Չորրորդ, ազգաւ Ընկլէզ, ամս Դ (4), ամիսս Զ (6) եւ աւուրս Ի (20): Եւ յայնմ ամի Պաղտին, չորրորդ թագաւորն Երուսաղէմի, էառ զԱսխալան յանաւրինաց: Եւ վախ•անեցաւ թագաւորն Ընկլիզաց Ստեֆն. յետ որոյ թագաւորեաց Հեռի որդի Մահաւթ կայսերուհոյն:

ՌՃԾԷ (1157) Լաւիզ ըռէ տը Ֆրանցն ետ զդուստր իւր յամուսնութիւն թագաւորին Ընկլիզաց Հեռէ:

ՌՃԿԱ (1161) Եղեւ պապ ի Հռոմ Աղեքսանդրոս Երրորդ ի Դուսկլանէն, կացեալ ամս ԻԱ (21), ամիսս ԺԱ (11) եւ աւուրս ԻԵ (25): Յաւուրս սորա եղեն հերձուածք. եւ սա կոչեաց զնբրուրն Ֆրտրիկ գալ յուղղութիւն, վասն զի ընդունէր զհերձուածողսն: Սա սահմանեաց Բ (2) ժողովս, զմինն ի Դուրսն եւ զմիւսն ի Հռոմ, ուր գումարեցան ԽԸ (48) եպիսկոպոսունք, բաց ի հայրապետից:

ՌՃԿԳ (1163) Մեռաւ թագաւորն Երուսաղէմի Պաղտին Չորրորդն:

ՌՃԿԴ (1164) Եկաց Ե (5)-երրորդ թագաւոր Երուսաղէմի Ամառի:

ՌՃԿԷ (1167) Թագաւորն Երուսաղէմի Ամառին գնաց յԵգիպտոս եւ էառ /151բ/ զՍքանտարիա եւ զՊլպէս:

ՌՃԿԸ (1168) Թագաւորն Երուսաղէմի Ամառի խանգրեաց զՍալահատինն եւ սղարեաց զՏամիաթն Հաւոմնոյն աւգնութեամբ եւ ոչ կարաց առնուլ զնա:

ՌՃԿԹ (1169) Առին զՊլինաս անաւրէնքն ի քրիստոնէից. եւ շինեցաւ վանքն, որ կոչի Վալմունդ:

ՌՃՀ (1170) Եղեւ շարժ սաստիկ եւ փլան քաղքնի եւ բերդեր ի Սէհլն, այսինքն` Սուր, Աքքա, Տրապաւլիս, Յարկա, Լատիկն, Վալանին, Անտաք եւ այլք ի քաղաքաց քրիստոնէից եւ յանաւրինաց, յաւուր տաւնի սուրբ առաքելոցն Պետրոսի եւ Պաւղոսի:

ՌՃՀԱ (1171) Նահատակեցաւ սուրբն Թումաս յաշխարհին Ընկլիզաց:

Ի թուին Հայոց ՈԻԲ (1173) ի յաւգոստոս ԺԳ (13) ի հինգշաբթի փոխեցաւ առ Քրիստոս սրբազան կաթողիկոսն Հայոց տէր Ներսէս Շարակնասացն:

ՌՃՀԴ (1174) Մեռաւ թագաւորն Երուսաղէմի Ամառին եւ թագաւորեաց Զ (6)-երրորդ իր որդին Պաղտինն:

Ի թուին Հայոց ՈԻԵ (1176) կայսրն Յունաց Մանուիլն յաղթեցաւ ի Խլի• Ասլան սուլտանէն մերձ յԻկոնիա:

ՌՃՀԷ (1177) Եղեւ պապ ի Հռոմ Լիւսիոս Երրորդ ամս Դ (4), ամիսս Բ (2) եւ աւուրս ԻԵ (25):

Յայսմ ամի թագաւորն Երուսաղէմի Պաղտին Գոդին խանգրեաց զՍալահատինն ի տեղին, որ կոչի Մուն•իզարդ, ի դեկտեմբռն Բ (2) աւրն, զաւրութեամբ սրբոյ խաչին Քրիստոսի, զոր ընդ ինքեանս բարձեալ ունէին ի պատերազմն:

ՌՃՀԸ (1178) Եղեւ մեծ հարուածք ի մորեխէ:

ՌՃՀԹ (1179) Պատերազմեցաւ թագաւորն Երուսաղէմի Պաղտին ընդ Սալահատինն ի տեղին, որ կոչի Մար•ըլիուն եւ յաղթեցան զաւրքն քրիստոնէից եւ խաչն սուրբ ոչ էր հետ զաւրացն, այլ մնացեալ էր ի Տապարիա:

ՌՃՁ (1180) Մեռաւ Լաւիզ ըռէ տը Ֆրանցն եւ թագաւորեաց Ֆիլիպ որդին նորա: Եւ վախ•անեցաւ կայսրն Յունաց Մանուիլն, եւ թագաւորեաց որդի նորա Ալէքսն:

/152ա/ ՌՃՁԱ (1181) Թագաւորեցուցին Երուսաղէմի Է (7)-երրորդ զփոքր Պաղտինն, զորդի մարգիզ Կիլամին, որում կոչէին Լունկսպէ: …

ՌՃՁԵ (1185) Մեռաւ թագաւորն Երուսաղէմի Պաղտին Գոգին:

ՌՃՁԶ (1186) Մեռաւ թագաւորն Երուսաղէմի Պաղտին Փոքրն եւ եկաց ի թագաւորութիւնն Ը (8)-երորդ մայր նորա, Սպիլ թագուհին եւ իր հայրգիրն Կի տը Լըզինային:

ՌՃՁԷ (1187) Կոտորեցան զաւրքն քրիստոնէից յաշխարհն Երուսաղէմի եւ կալան զթագաւորն Կի եւ անյայտ եղեւ սուրբ խաչն Քրիստոսի, ի տեղին որ կոչի Գառնահադին, ի Դ (4) աւրն ի յուլիսն: Եւ սպանվան մերձ ի Գազա լ Ռաւպէրտն մայստռն Ոսպէթլուն, Ֆրէր Ըռաւ•եր տը Մաւլին եւ մարաջախտ Դամփլուն ֆրէր Ճագ տը Մայլի, յառաջի աւրն ի մայիս, որ յառաջ էր քան զկորուստ սուրբ խաչին եւ յորժամ յաղթեցան քրիս [տ]ոնեայքն եւ անյայտ եղեւ սուրբ խաչն: Ի նոյն աւրն տուին ի Սալահատինն զԱքայ եւ ապա զԱսխալան ի Դ (4) ի սեխտեմբռն: Եւ ի հոգտեմբռ Բ (2) աւրն էառ Սալահատինն զԵրուսաղէմ եւ զամենայն Սէհլն, զարդ ի Սրոյ եւ ի Տրապաւլսոյ: Եւ ի սոյն ամի սկսաւ շմորն ընդ ըռէ տը Ֆրանցն եւ ընդ թագաւորն Ընկլիզաց:

ՌՃՁԹ (1189) Երեկ թագաւորն Կի պաշարել զԱքայ եւ ի սոյն ամի եղեւ թագաւոր Ընկլիզաց Ըռիջառդն:

/152բ/ ՌՃՂ (1190) Կայսրն Ալամնաց Ֆրտրիկն խեղդեցաւ ի գետն Սելեւկիոյ եւ թաղեցաւ յԱնտիոք: Եւ ի սոյն ամի եկաց պապ ի Հռոմ Սէլէստինոս Երրորդ Հռոմայեցի, կացեալ ամս ԻԳ (23), ամիսս Թ (9) եւ աւուրս ԺԱ (11): Սա յառաջին ամին իւր թագեաց կայսր զՀեռի, որդի Ֆրտրկին, որ թագաւորեայց ամս Թ (9): Եւ ի սոյն ամի Ֆիլիպ ըռէ տը Ֆրանց եւ Ըռիջառդ թագաւորն Ընկլիզաց եկին պաշարել զԱքա եւ ի գալն Ըռիջառդ թագաւորն Ընկլիզաց էառ զԿիպրոս կղզին ի Յունաց ի Կեռսակ տուկէն: Եւ յայսմ ամի եղեւ սկիզբն կարգաւորութեան Ալաման Ֆրէրացն:

ՌՃՂԱ (1191) Ըռէ տը Ֆրանցն եւ թագաւորն Ընկլիզաց թափեցին զԱքա յանաւրինաց ԻԲ (22) աւրն ի յունիս:

ՌՃՂԲ (1192) Կի թագաւորն Երուսաղէմի գնեաց զԿիպրոս կղզին ի թագաւորէն Ընկլիզաց: Եւ հաշիշիքն սպանին զմարգիզն: Եւ գունթն Հեռի պսակվեցաւ ընդ Զապէլ դուստր թագաւորին Ամառէ, որ յառաջ լեալ էր կին Հանֆրէի:

ՌՃՂԳ (1193) Թագաւորն Ընկլիզաց Ըռիջարդ արար սէր ընդ Սալահատինն եւ թափեաց սիրով զՃաֆն, զԱրսուֆն, զՍզայրն եւ զԳայֆազ եւ ապա գնաց յայնկոյս ծովուն եւ բռնուեցաւ ի տուկ Տաւս տը Ռիչէն:

ՌՃՂԴ (1194) Մեռաւ Կի թագաւորն Երուսաղէմի եւ Թ (9)-երրորդ թագաւորեաց եղբայր նորա Հէմրի: Յայսմ ամի Լեւոն տէրն Հայոց կալաւ զՊէմունտ բրինծն Անտաքոյ եւ զնտանեաց ի Սսոյ կլայն:

ՌՃՂԵ (1195) Ազատեցաւ Պեմունտ բրինծն ի Սսոյ կլայէն միջնորդութեամբ գունթ Հեռէ, որ արար խնամութիւն յիրենց մէջն: Եւ յայսմ ամի վարեցին զԲիզանքն ի Յաքայոյ եւ յե/153ա/տոյ մտուցին զԲիզանքն ի քաղաքն: Եւ ազատեցաւ Ըռիջառդ թագաւորն Ընկլիզաց:

ՌՃՂԶ (1196) Մեռաւ Սալահատինն եւ իր աղբայրն Սէֆտինն հայրենէթ[ա]փեց զաղբ[ո]ր որդիքն եւ ինք տիրեաց Մսրա եւ Դմշխա:

Եւ մեռաւ Հէմրի պատրիարգն Անտաքոյ, յետ որոյ եկաց պատրիարգ Պետրոս եպիսկոպոսն Տրապաւլսոյ:

Եւ եղեւ մեծ սով ի Ֆրանսն, որ աժեցաւ ցորենն իստերն Դ (4) լիվր:

ՌՃՂԷ (1197) Առին քրիստոնէքն զՃպլէթ դաւով յանաւրինաց: Եւ ընբրուրն Հեռի էառ զԲոյլն եւ զՍզիլն: Եւ յղրկեց պապն յաւգնութիւն ծովուն այս դեհիս յոլով աղաւթվորք, որ խաչ էին վերուցել: Եւ գունթ Հեռին, որ էր ի Յաքա ընկաւ ի պատուհ[ա]նէն ի վայր եւ մեռաւ:

Եւ Մէլէքըլ Յայտլն էառ զՃաֆն ի քրիստոնէից:

Եւ աժեցաւ ի Ֆրանսն սիստեր մի աղն Դ (4) լիվր:

ՌՃՂԸ (1198) Թագաւորն Կիպրոսի Հէմրի պսակուեցաւ ընդ թագուհին Զապէլ: Եւ եպիսկոպոսն Մայանսու թագեաց զԼեւոն տէրն Հայոց թագաւոր. եւ եղեւ առաջին թագաւոր Հայոց յաշխարհն Կիլիկեցոց: Եւ առաւ Պերութ: Եւ վախ•անեցաւ ընբրուր Հէռին: Եւ ալամանքն սղարեցին զԴուրունն եւ ոչ կարացին առնուլ: Եւ մնացին առանց կայսր ամս Է (7):

ՌՃՂԹ (1199) Ըռիջարդ թագաւորն Ընկլիզաց մեռաւ ի զարկուց նետի եւ թագաւորեաց իր որդին Ճուանն: Եւ Լաւիզ, որդի Ֆիլիպ ըռէ տը Ֆրանցին, պսակվեցաւ ընդ Տամպլանչն, դուստր Ալֆունս ըռէ տը Կաստէլին: