1
Ընդ
այսոսիկ
հանդերձ
աստուծով
առաջիկայ
պրակք
ՊՐԱԿՔ
Դ
2
Ուսեալք
զդիտաւորութիւն
եւ
զպիտանացու
առաջիկայ
շարագրութեանս,
ասասցուք
եւ
զպատճառ
մակագրութեանն։
3
Եւ
գիտելի
է,
զի
մակագրեալ
է
առաջիկայ
շարագրութիւնս
«Պորփիւրի
ներածութիւն»,
Պորփիւրի
Փիւնիկեցւոյ՝
աշակերտի
Պղոտինի
Լիկոպաւլսեցւոյ։
4
Իսկ
Լիկոպաւլիս՝
յԵգիպտոս
է,
վասն
որոյ
ասացեալ
է,
եթէ
ոչ
յոքունս
եգիպտացիս,
բայց
յորժամ
ծնանի՝
մեծ
ծնանի։
5
Վասն
որոյ
ասէ
Պորփիւրիոս,
եթէ
Պղոտինոս
մերային
քատակեալ
գոյր
ամաչեցեալ,
եթէ
զիարդ
արդեաւք
ի
մարմնում
իցէ.
եւ
կամեցելոյ
ոմանց
յարուցանել
նմա
պատկեր՝
արգել
ասելով.
Շատ
է
ինձ՝
որ
ի
բնութենէս
գոյ
ստուերակերպութիւն,
այլ
ոչ
ստուերակերպումս
ստուերակերպ
կանգնել։
6
Ուսեալք
յաղագս
Պորփիւրի
թէ
ուստի,
ուստի
Յամղիքոս,
յաղագս
որոց
ասաց
Պիւթիա,
թէ
աստուածային
Ասորին
եւ
բազմուսումն
Փիւնիկեցին։
7
Բազմուսումն
փիւնիկեցի
զՊորփիւրիոս
ասելով,
եւ
աստուածային
ասորի՝
զՅամղիքոս.
վասն
զի
աստուածաբանութեամբ
միշտ
պարապէր։
8
Իսկ
«Ներածութիւն»
մակագրեցաւ,
վասն
զի
նա
է
որ
ի
ներքս
ածէ
զմեզ
յամենայն
իմաստասիրութիւն.
քանզի
ուսուցանէ
յաղագս
հինգ
ձայնիցն՝
սեռի,
տեսակի,
տարբերութեան,
յատկի,
պատահման,
յորս
ամենայն
իմաստասիրութեան
բարբառք
վերաբերին։
9
Եւ
յիրաւի
«Ներածութիւն»
գրեցաւ,
եւ
ոչ
«Յաղագս
ներածութեան»,
զի
«Ներածութիւնն»
իսկապէս
ինքն
իսկ
զիրն
նշանակէ,
իսկ
«Յաղագս
ներածութեան»
որպէս
թէ
այլ
ինչ
իր
յաղագս
նորա
պատմէ։
10
Եկեսցուք
եւ
ի
հարազատն։
11
Եւ
գիտելի
է,
եթէ
ի
բազում
իրաց
ցուցանի
հարազատ
առաջիկայ
շարագրութիւն
Պորփիւրի։
12
Նախ
եւ
առաջին
անդուստ
իսկ
ի
նախերգանէն,
յորում
գրեալ
է
«Ելոյր
հարկաւորի,
Քրիսաւորիէ»։
13
Իսկ
Քրիսաւորիս
հիպատոս
էր
ի
Հռոմ,
որում
զառաջիկայ
շարագրութիւնս
առձայնեաց,
զորոյ
յիշատակէ
եւ
յայլս
իւր
շարագրութիւնս։
14
Եւ
երկրորդ,
վասն
զի
հոգ
տանի
հաւաստութեան,
որ
է
առանձին
Պորփիւրի.
վասն
զի
գրելոց
յեղանակաց
հաւաստութեան,
որպէս
ուսանելոց
եմք
ի
նախերգանի
նորին
շարագրութեան,
դա
ինքն
Պորփիւրիոս
ամենայն
հաւաստութեամբ
հոգ
տանի։
15
Ընդ
այսոսիկ
եւ
հարազատդ։
16
Ընդ
որս
ասասցուք
եւ
զդասաւորութիւն
նորին
շարագրութեան։
17
Եւ
գիտելի
է,
զի
«Ստորոգութիւնքն»
Արիստոտէլի
պիտոյ
են
մեզ
յամենայն
իմաստասիրութիւն։
18
Իսկ
«Ներածութիւնքս»
Պորփիւրի
պիտանանան
մեզ
ի
«Ստորոգութիւնքն»
Արիստոտէլի,
որպէս
ի
պիտանացումն
ուսաք։
19
Ապա
ուրեմն
պարտ
է
զառաջիկայ
շարագրութիւնս՝
Արիստոտէլի
շարագրութեանցն
նախադասել։
20
Յետ
որոյ
ասասցուք
զ՚ի
գլուխսն
բաժանումն։
21
Եւ
գիտելի
է,
զի
յերկուս
գլուխս
բաժանի
առաջիկայ
շարագրութիւնս.
յառաջնումն
ուսուցանէ
զմեզ՝
եթէ
զինչ
իւրաքանչիւր
ոք
է
ի
հինգ
բարբառոցդ.
իսկ
յերկրորդումն
զհաղորդութիւն
դոցա
առ
միմեանս
եւ
զզանազանութիւնս։
22
Ասասցուք
եւ
զվարդապետական
յեղանակն։
23
Եւ
գիտելի
է,
եթէ
չորից
ելոց
վարդապետական
յեղանակաց՝
զչորեսինն
ի
կիր
արկանէ,
եւ
բաժանականին՝
յորժամ
բաժանէ
զհինգ
բարբառսդ,
եւ
սահմանականին՝
յորժամ
սահմանէ
զնոսա,
եւ
ապացուցականին՝
յորժամ
ցուցանէ
զիւրաքանչիւր
ոք
ի
նոցանէ։
24
Այլ
եւ
զվերլուծականն
արկանէ
ի
կիր՝
յորժամ
զիւրաքանչիւր
բարբառոյ
ստորադրութիւն
ի
բառս
լուծանէ,
եւ
հաւաստեցուցանէ
զիւրաքանչիւր
ոք
ի
բառից։
25
Յետ
որոյ
ասասցուք՝
եթէ
յինչ
մասն
իմաստասիրութեան
վերաբերի
առաջիկայ
շարագրութիւնս։
26
Եւ
գիտելի
է,
թէ
ի
բանական
մասն
իմաստասիրութեան
վերաբերի
առաջիկայ
շարագրութիւնս։
27
Իսկ
բանականն՝
եթէ
մա՞սն
է
իմաստասիրութեան,
եւ
եթէ
գործի,
ի
«Ստորոգութիւնս»
Արիստոտէլի
ուսցուք։
