1
Ընդ
այսոսիկ
հանդերձ
աստուծով
առաջիկայ
տեսութիւն
ՊՐԱԿՔ
ԺԳ
2
Վասն
զի
խոստացաք
յառաջագոյն
խնդրել,
եթէ
զինչ
է
սեռ,
բե՛ր
ըստ
մերում
խոստմանն
սահմանեսցուք։
3
Սեռ
է,
որ
ըստ
յոլովից
եւ
տարբերեցելոց
տեսակաւ՝
ի
ներում
զինչէն
ստորոգեալ։
4
Եւ
վասն
զի
առաքինութիւն
սահմանի
ասացաք
գոլ
զանդրադարձիլն
ի
սահմանելին,
տեսցուք
եւ
յառաջիկայում
սահմանիս,
եթէ
նոյն
առաքինութիւն
սահմանի
պահի։
5
Եւ
ասեմք
թէ
աներկբայաբար
պահի.
քանզի
ունիմք
ցուցանել
եթէ
ամենայնում
սեռի
եւ
միայնում
պատկանի
բացատրեալդ
սահման։
6
Եւ
գիտելի
է,
զի
եաւթն
են
ձայնք.
աննշանական՝
որպէս
արալէզն,
իսկ
նշանականն
երկակի,
մասնական
եւ
ընդհանուր.
իսկ
ընդհանրականին
հինգ
են,
որպէս
յառաջագոյն
ասացաք,
սեռ,
տարբերութիւն,
տեսակ,
յատուկ,
պատահումն։
7
Արդ,
են
վեց
ձայնք
նշանականք,
հինգ
հանրականն,
մին
մասնական,
եւ
այն
որ
աննշանականն
է։
8
Յայսմ
եաւթեանցս
սեռում
միայն
պատկանի
բացատրեալդ
սահման՝
զամենեսեան
տարորոշելով
ի
նմանէ։
9
Քանզի
յասելն
ստորոգեալ՝
տարորոշէ
յաննշանական
ձայնէն.
քանզի
աննշանական
գոլով՝
ոչ
ումեք
ստորոգի։
10
Իսկ
յասելն
ըստ
յոլովից՝
տարադատէ,
այս
ինքն
որոշէ
զմասնականն
ի
հանրականացն։
11
Իսկ
աննշանականին
եւ
մասնականին
արտաքսեցելոյ՝
հինգքն
ընդհանուրքն
մնացին։
12
Արդ,
ասելով
ի
ներում
զինչէին
ստորոգրեալ,
զերիսն
ի
նոցանէ
արտաքս
հանէ՝
զտարբերութիւն,
զյատուկ
եւ
զպատահումն.
քանզի
այսոքիկ
ոչ
ի
ներում
զինչէին
ստորոգին,
այլ
ի
ներում
որպիսիինչէին։
13
Քանզի
հարցեալք՝
որպիսի՞
ինչ
մարդ,
պատասխանեմք՝
բանական,
որ
է
տարբերութիւն.
եւ
որպիսի
ինչ
է,
պատասխանատրեմք՝
ծիծաղական,
որ
է
յատուկ.
եւ
դարձեալ
սեաւ
կամ
սպիտակ,
որ
է
պատահումն։
14
Իսկ
յասելն
տարբերեցելոց
տեսակաւ՝
որոշէ
զնա
ի
տեսակէ.
զի
տեսակ
թէպէտ
եւ
զյոլովից
ստորոգի
եւ
ի
ներում
զինչէին,
այլ
ոչ
տեսակաւ
տարբերեցելոց,
այլ
թուով։
15
Արդ
այսպէս
յամենեցունց
յայլոց
ձայնիցն
որոշեալ
եւ
զատուցեալ
զսահմանդ՝
ցուցաք
եթէ
ամենայնում
սեռի
եւ
միայնում
յարմարի։
16
Աստուստ
մեղադրեն
ոմանք
վասն
կարգի
որոշմանցդ,
եւ
թուի
թէ
բարւոք։
17
Քանզի
ասեն,
թէ
պարտ
է
նախ
զհեռագոյնն
որոշել,
եւ
այնպէս
ապա
զմաւտոյն՝
որպէս
ի
մարդում
սահմանում։
18
Քանզի
անդ
նախ
զհեռին
որոշեմք
ասելով՝
կենդանի.
քանզի
ասելով
կենդանի,
որոշեմք
զնա
յոչ
կենդանւոյն,
այս
ինքն
յանշնչականէն՝
որ
է
հեռագոյն
ի
մարդոյ.
իսկ
բանական
ասելով՝
որոշեմք
զնա
ի
մաւտագունիցն,
այս
ինքն
ի
ձիոյ
եւ
յարծւոյ
եւ
յայլոցն՝
որ
են
մաւտագոյն
ի
մարդն,
որպէս
շնչականք։
19
Նոյնպէս
եւ
յայսմ
սահմանում
պարտ
էր
նախ
զհեռագոյնն
որոշել.
այս
ինքն
զաննշանական
ձայնն,
եւ
այնպէս
ապա
զնշանականսն։
20
Արդ
պարտ
էր,
ասեն,
այսպէս
սահմանել,
եթէ
«սեռ
է,
որ
ստորոգի
ըստ
յոլովից
եւ
տարբերեցելոց
տեսակաւ՝
ի
ներում
զինչէին»։
21
Զի
ասելովն
ստորոգեալ
հանէր
զաննշանական
ձայնն,
որ
է
հեռագոյն,
իսկ
ըստ
յոլովիցն
ասելով՝
զմասնականն.
իսկ
տարբերեցելոցն
տեսակաւ
որոշէ
ի
տեսակէ.
իսկ
յասելն
ի
ներում
զինչէին
որոշէ
ի
տարբերութենէ,
ի
յատկէ
եւ
ի
պատահմանէ։
22
Աստուստ
դարձեալ
են
ոմանք
որ
ասեն,
եթէ
բացատրեալդ
սահման
պարունակէ
յինքեան
զհինգ
պղատոնական
սեռսն։
23
Եւ
ասեմք
թէ
ոչ
պարունակէ,
վասն
զի
այս
սեռ
ի
ներ
զինչէումն
ստորոգի.
իսկ
պղատոնականքն
սեռք
ի
ներ
որպիսի
ինչէումն
ստորոգին։
24
Եւ
զիա՞րդ
նոքա
ի
ներ
որպիսիինչէումն
ստորոգին։
25
Արդ
ասելի
է,
եթէ
վասն
զի
նոքա
զնմանութիւն
զաստեացս
նշանակեն.
իսկ
ամենայն
նմանութիւն
ընդ
որակութեամբ
է,
եւ
ներ
որպիսիինչէն՝
ընդ
որակութեամբ
է։
26
Արդ
յայտ
է,
թէ
եւ
պղատոնական
սեռքն
ի
ներ
որպիսիինչէին
ստորոգին.
ապա
ուրեմն
ոչ
պարունակեալ
ունի
յինքեան
բացատրեալդ
սահման
զհինգ
պղատոնական
սեռսն։
