Տեղագիր Հայոց Մեծաց

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
36. Օսմանեանք զհայկական մասն երկրի իւրեանց` վարեն ըստ տարազու այլոց աշխարհաց, ձեռն նահանգապետաց եւ գաւառապետաց, եւ նահանգք եւ գաւառք բաժանին դեհս կամ վիճակս. որոց պետքն փաշայք են նախապատիւք կամ երկրորդականք եւ պէկք: Ըստ այսմ յերիս կամ չորս նահանգս բաժանի Հայաստան, յԷրզիռում, Խարբուրդ, Քիւրտիստան եւ Հէքքեարի. յորս վերագոյն է պատուով Էրզիռումայ նահանգապետն, որ եւ քան զբազում զայլ նահանգապետս Օսմանեանց, եւ են ընդ վերատեսչութեամբ եւ սպարապետութեամբ նորա գաւառք չորք, Էրզիռում Ղարս, Մուշ եւ Պայէզիտ: Ի Խարբուրդ նահանգի են գաւառք երկու Մեծ Հայս, Խարբերդ եւ Մատէն, եւ այլ գաւառք Փ. Հայս. այսպէս եւ Քիւրտիստան նահանգի` համարին եւ գաւառք ոմանք արտաքոյ Մեծին Հայոց. իսկ սմա գրին Տիարպէքիր եւ Վան. եւ ըստ այլ տեսչութեան` Վան ընդ Ճէզիրէի եւ Մէրտինայ մի նահանգ գրի Հէքքեարի կոչելով, եւ Մուշ եւ Տիարպէքիր Քիւրտիստան: Իսկ մեք տեղագրիս լաւ համարեցաք յութ գաւառս կամ նահանգս ամփոփել զպէսպէս բաժանմունսն, յԷրզիռում, Ղարս, Մուշ, Պայէզիտ, Խարբուրդ, Տիարպէքիր, Վան եւ Քիւրտիստան. եւ սկսանել յարեւելից հիւսիսոյ եւ դառնալ յարեւմուտս, եւ հարաւ , եւ գլխաւորել յարեւելս հարաւոյ, ուր սահմանակցի ընդ Պարսկահայոց: