ՍՐԲԱԳՐՈՒԹԻՒՆՆԵՐ
Պատճա
ռը
դժուար
եղա
ւ
ստուգել,
բայց
իրողութիւնը
կը
մնայ
իրողութիւն,
որ
«
Ա
զ
դարար
»
շա
բ
աթաթերթի
հիւրընկալած
«
Զու
գակշի
ռ
»
ին
մէջ
ս
պրդած
են
բազմատեսակ
ու
բ
ազմաթիւ
վր
էպ
ներ,
որոնց
մեկ
շարքը
նպատակա
յ
արմար
համարուեցան
յանձնել
ուշադրութեան,
Ա
ւ
ելորդ
է
ըսել,
որ
սրբագրութիւնն
ե
րը
կիրարկուեցան
հոս
մատնանշուած
օրի
նակներով։
1.
—
Չենք
կրնար
մեծ
ամսական
օրաթերթ
մը
աչքէ
անցնել,
առանց
խեղդուած
ըլլալու
այս
մեղքերէն։
–
մեծամասնական
(48
ունուար
1952)
2.
–
Արդարեւ,
անոնց
բանաստեղծութիւնը
տ
կար
ձգող
մեծագոյն
վէպը
անոնց
բացակայութիւնն
է
իրենց
գործէն:
–
վէրքը
(8
Փետրուար
1952)
3.
–
Ամբողջ
50
տարի
արեւելահայ
ոտանաւորը
պատմեց
կամ
սորվեցուց,
առանց
կասկածելու,
թէ
բանաստեղծական
ուժին
երկրորդ
մէկ
զգայարանքը
լսողութիւնն
է։
–
մեծ
(22
Փետրուար
1952)
4.
–
Չշփոթել
տաղաչափական
ճշդութեան,
հատուածներու
կանոնաւորութեան,
յանգեր
հ
արստութեան
կապ
ո
ւած,
բայց
գուլ՝
թէեւ
կատարեալ
քերթուածներու
հ
ետ։
–
հատածներու
(22
Փետրուար
1952)
5.
–…
Ուր
իրարու
կը
միանան
հ
ին
դպրոցին
բառական
ռոմանթիզմին
նոր
աշխարհաբարի
ճա
շ
ակաւոր
շ
նոր
հ
ները,
առանց
խառնուածքի
ան
հ
րաժեշտ
նպատակին:
–
նպաստին
(22
փետրուար
1952)
6.
–...
Թերութիւնները,
չեն
որ
դպրոց
կը
լինեն,
ոչ
ալ
անոնց
վրայ
արձակում
մը
մեզ
կ՚ընէ
աւելի
ձեռն
հ
աս՝
մեր
սեփական
աղքատութիւնը
պարզելու
անշուշտ։
–
պարտ
կ
ելու
(22
փետրուար
1952)
7.
–...
Մենք
պիտի
հ
անդիպինք
տարօրինակ
առատութեամբ
թուաբանութեամբ
մը,
որ
մեր
բանաստեղծութեան
քովն
ի
վեր
աճած
ու
բուսած
ու
ապրած
է
գրաւելով
մեծ
չափի
վրայ
զանգուածը:
–
քերթողութեան
(22
Փետրուար
1952)
8.
Չէինք
կրնար
զերծ
ըլլալ
այս
բառէն
եւ
իրմով
խրատուած
թերութեանց
կշիռէն։
–
թելադրուած
(29
Փետրուար
1952)
9.
–
Ասոնք
մեծագոյն
անուններն
են
մեր
քնարերգութեան
(
աւելորդ
է
խօսիլ
վիճակներէ
)
։
–
միջակներէ
(29
Փետրուար
1952)
10.
Երկուքին
ալ
յատակը
կու
գայ
պատմական
անտա
ռը։
–
կու
տայ
(29
Փետրուար
1952)
11.
Գամառ
-
Քաթիպայէն
մինչեւ
Չարենց
բոլոր
քերթուածները
կը
կրկնեն
նիւթի,
ներշնչումի,
կառոյցի
գրեթէ
մէկ
եւ
անփոփոխ
նկարագիրներ։
–
քերթողները
(7
Մարտ
1952)
12.
–
Երբեմն
զայն
կը
լծեն
մասնաւորաբար
անգլիացիք
բնազանցական
կյանքներու
արտայայտութեան
(
Շիլլէր
)
։
–
Շելի
(14
Մարտ
1952)
13.
—
Ի
վերջոյ
Վենետիկի
կղզիի
մը
մէջէն
դժուար
է
ընդգրկել
հ
այկական
անհուն
սարահարթը,
անոր
վրայ
ոտքի
հանելու
համար
կարաւանը
դիւցազներու։
Նոյնքան
անհնար
է
նման
աշխատանքի
մը
համար
Պոլիսը:
–
անյարմար
(14
Մարտ
1952)
14.
–...
Ազդակներ
են,
որոնք
զիրենք
ընդունակ
կ՚ընեն
դիւցազնական
պատմութեան
գէթ
անոր
այն
կերպին,
որ
կ
՚
երեւայ
«
Ոդիսական
»
ի,
«
Շանսոն
Ռոլան
»
ի
եւ
«
Իւպելանկէնաներ
»
ու
մէջ
(
գերմանացի
)
։
–
«
Նեպելունկեաններ
»
(14
Մարտ
1952)
15.
–
Այս
տարածումին
գլխաւոր
անպատեհութիւնը
այն
պիտի
ըլլար,
որ
արեւելահայ
բանաստեղծութեան,
իր
ինքնաբաւ
յաւակնութեան
մէջ,
հետզհետէ
խորասոյզ՝
պիտի
կորսնցնէ
ամէն
զգայարանք:
–
զառածումին
–
բանաստեղծութիւնը
(21
Մարտ
1952)
18.
–
Միակ
բարիքը,
զոր
կ՚արձանագրեմ
հոս,
այդ
շարժումով
լեզուին
հասցուած
թեթեւացումն
է։
Երբ
հետզհետէ
խորհրդածական,
խորհրդապաշտական
դարեր
պիտի
մուտ
գտնեն
անոնց
ոտանաւորէն
ներս:
–
տարրեր
(21
Մարտ
1952)
նյոն
17.
-...
Ինչ
որ
մեր
լեզուով
պիտի
նշանակէր,
թէ
ամէնէն
աւելի
ամբողջական
պատկեր
մը
այդ
ժողովուրդէն,
իր
վէպին
մէջն
է,
որ
կը
խոստանայ
։
–
խտանայ
(6
Թունիս
1952)
8.
–
Բայց
ինչ
որ
ալ
ըլ
լայ,
դարձեալ
մեր
երկիրը
աւելի
հարազատ,
աւելի
հնադրոշմ
իր
պատմութեան
ընդհանուր
կնիքովը
աւելի
իրական
է
այդ
վէպին
մէջ։
–
հայադրոշմ
(8
Թունիս
1952)
19.
–
Չզարմանալ,
որ
վաւերական
տաղանդներ,
ինչպէս
են
Պէշիկթաշլեան,
Դուրեան,
Թէրզեան,
մոռցուած
չ
ըլ
լան
թատերական
ճիշդ
հասկացողութենէ
մը:
–
այցուած
(4
Օգոստոս
1952)
20.
–
Սունդուկեանցի
թեքնիքին
ամբողջ
կշիռքը
ծանրութիւնն
է
Շիրվանզադէի
անձերը:
–
կշիռովը
ծանրաբեռն
(8
օգոստոս
1952)
21.
–
Ու
տակաւին
հ
այերը
բոլոր
համալսարաններուն
(
զի
դատողները
ամէնն
ալ
բարձր
ուսում
ունին
)
ինչ
ընելու
գացած
են
այդ
Եւրոպան,
երբ
իրենցմով
գրականութիւնը
նոր
ակօսի
մը
մէջ
չմտնէր։
–
համալսարանականներ
(29
Օգոստոս
1952)
22.
–
Բայց
ահա
ծուղակը,
արուեստի
իսկութիւնը
պարզել
՝
հասնելու
համար
պարզ
զգացումներուն
եւ
յոյզերու
պատկերացումին,
առաջին
պայմաններէն
մին
է
համայնավար
վարդապետութեան։
–
պարպել
(31
Հոկտեմբեր
1952)
23.
–
ԺԹ.
դարը,
մանաւանդ
իր
կէսէն
քիչ
ետքը
հանդիսացաւ
Մխիթարեաններուն
ազգայնականութեան
լրիւ
արտայայտումին։
–
հանդիսարանը
կ՚ըլլայ
(31
Հոկտեմբեր
1952)
24.
–
Պզտիկ
հ
պարտութեամբ
չէ,
որ
տուն
կու
տամ
այս
մտածումներուն,
երբ
աչքի
առջեւ
ունիմ
այն
գեղեցկութիւնը,
որ
ելաւ
մեր
ուղիէն
ի
հ
եճուկս
այն
ամէնուն..
–
ուղեղէն
(14
Նոյեմբեր
1952)
25.
–
Զօրաւոր
կերպով
անցած
Մխիթարեաններուն,
աւելի
յետոյ՝
ֆրանսական
ազդեցութեանց,
այդ
գրականութիւնը...
–
ենթարկուած
Մխիթարեաններուն
(21
Նոյեմբեր
1952)
26.
–
Այս
քիչ
մը
մանրամասն
վերլուծումը
մեր
ժողովուրդի
նոր
ստեղծագործ
երկինքին
վրայ
թերեւս
միակ
նոր
սփոփարար
երեւոյթը,
կ
՚
առաջնորդէ
մեր
պատմութեան
վերջին
շրջանին:
–
երկունքին
(21
Նոյեմբեր
1952)
27.
–
Կը
փակեմ
այս
նոթերու
շարքը
իմ
հիացումս
առանց
հակակշռելու
բոլոր
վաստակներուն,
որոնք
աշխատեցան
ի
հեճուկս
պայմաններուն...
–
սակարկելու
–
վաստակաւորներուն
(21
Նոյեմբեր
1952)