Երբ պատանի են

Գ. ԱՒԱԶԱՆԻՆ ԱՌՋԵՒ

  Մինակ է պարտէզը, խորութեամբ մը, որ ձեւերը կ՚առնէ–կը տանի։ Մօտէն ծառեր, թեւերնին կախ, չուզելով շարժիլ։ Աւելի հեռուն, տուներու գիծ մը պղտոր կարմիրով։ 

Մեր առջին աւազանը։ 

Անիկա կլոր է շատ մեծ լուսանկայի մը նման ու դալուկ։ Ու դեղնած կնիւններուն ներսը, անոր սկաւառակը կախարդական հայլիի մը պէս կը հանգչի, դարձեալ մինակ։ 

* * *

Լոյս մը, առանց արեւի, կնիւններէն տարտամած, որ ջուրին կը զարնէ։ Ու անոր տակ մեր գլուխները, իրարու ուսէն վեր, հեղուկ հայլիին վրայ, իրենց պզտիկ պարոյրներովը։ 

Անորը՝ դեղին, նոր լուացուած ցորենի մը թարմութեամբը։ Ու մազերէն վար, ճակատին կիսաղեղը, ճերմակ աղաւնիի թեւի մը նման։ Աչքերը սեւ, ջուրին մէջ մարած կրակներու պէս, որոնք կը մնան ոսկի պաստառին վրայ ու կ՚ապրին: Ու անոր այտե՛րը, կիսուած դեղձի մը պէս, պահելով կիսերանգը, որ այդ պտուղինն է Արեւելքի պարտէզներուն մէջ։

Սեւ գոգնոցը մի՜շտ, որ կը նեղնայ մէջքին վրայ, ու ջուրին վրայ մաքրուած փափկութիւն մը կը փռէ։ 

Ե՞ս։ Չեմ տեսներ։ 

*  *  *

Մինակ է պարտէզը, քաղցր ծանրութեան մը ծոցին: Արեւին կրակը մեզի չի հասնիր ու եղէգները պզտիկ հեծկլտուք մը ունին մեր ոտքերուն տակ, որոնք իրարու հետ կ՚իյնան, երբ մեր ափերը ջուրէն ներս իրարու վրայ կը գոցուին:

Մեր խաղը՝ մինակ պարտէզին մէջ, օրուան այդ պահուն։ Մեր ուսերէն տաք բան մը կ՚անցնի իրարու ու անոր մազերէն քանի մը թել կակուղ բան մը կը բռնեն երեսի վրայ: 

Ու անոր բազուկէն, որ կը կոտրի ջուրին մէջ, անիրական շուշանի մը պէս, ես կը հաշուեմ կապոյտ գիծերուն սարսուռը, որ կը շատնայ, առանց անոր գիտնալուն։ 

* * *

Ով որ պատանի է եղած, երազած է անշուշտ օր մը բանի մը, զոր վախցած է խօսելու: 

Անոր մտքին վրայ պզտիկ մշուշ մըն է այդ բաղձանքը, տաք խորքով մը, որ քիչ–քիչ կը մեծնայ, կ՚իջնայ վար ու կը փաթթէ սիրտը։ 

Պատանիները չեն ճանչնար սէրը: Անոնք կը փնտռեն անծանօթ այդ երազը ու երբ իրենց սիրտը դողալ կը սորվի, շատ անգամ խորհուրդը խորտակուած կ՚ըլլայ իրենց շրթունքին վրայ: 

Տղաքը կը համբուրեն, երբեմն մութին, փախչող ձեւը այտերուն: Ու բիրտ ու հասարակ ժամը տկար է միշտ, յուզումին հասնելու համար։

Տղաքը կը համբուրեն, երբեմն լոյսին, սառած ձեւը այտերուն:  Ու իրենց կրակը ետ կը դառնայ իրենց շրթունքին:

Մեր երեսները իրարու կու գան, մղուելով բանէ մը, որ դուրսէն չ՚երեւար։ Տաք ու մեղմ է այդ փայփայանքը, մեղմ, այնքան՝ որ կը վախնամ ծանրանալու: Ամէնէն առաջ, մեր քունքերը իրարու վրայ, կրկնուող սիրտերու նման սարսռուն ու տառապող: 

Յետոյ՝ հանդարտ գաղջութիւնը մեր այտերուն, երբ մեր միսերը զսպուած թրթռումի մը նման իրար կը բռնեն ու մեր հոգի՛ն, որ կը քակուի մեր ներսէն, իրարու երթալու համար թաւիշի այն ճամբէն: 

Ջուրը վարը, մեր առջին կրկնելով մեզ։

Ինչպէ՞ս կ՚ըլլայ, որ մենք կը մոռնանք մեր մարմինը։ Ինչպէ՞ս կ՚ըլլայ, որ աւազանին մէջ նետուած մեր մատները կը զատուին ու մեր կուրծքերը կը շտկեն կնիւններուն մէջ: 

Մեր վրայ երկինքը կը պակսի։ Բայց իմ աչքերս գոց կը մնան անոր աչքերուն վրայ, երբ մեր շրթունքները արդէն փետտուած վարդի մը պէս կը կենան կծկուած, կայծակէ անցնող թուփերուն վերեւ: 

* * *

Քով քովի, լուրջ, ջուրէն հեռու։

Բան մը կայ մեր մէջտեղը, բոցի մը աներեւոյթ ալիքը, որ կը ծփայ, անկէ ինծի գալով ու երթալով։ 

Զարմանք կայ, տեսակ մը չհաւատալ, որ այդքան օրերուն երազը իյնայ այսպէս, կնիւններուն վրայ, պարզ՝ ինչպէս մեծ կաթիլ մը, որ կը մեռնի աւազանին վրայ։

Կը բռնեմ անոր մատները, երկար, ուժգին շփումով, ու քաղցր համ մը կայ կակուղ անոնց ծայրերուն այդ ճմլումին մէջ – նորօրինակ հատիկնե՜ր մենք դուրս խաղողի մը։

Մինակ գոյներն ու իսկութիւնները չեն, որ գինով կընեն մեզի։ 

*  *  *

Ու դառն, վշտոտ համ մը կայ հիմա, որ կ՚այրի մեր երեսներուն վրայ։

Անիկա կը փնտռէ այտերուն կրակը զովանալու համար ու մարելու, մեղմանալու տեղ աւելի կը խորունկնայ: 

Այդ համը դարձեալ, անոր աչքերուն ու թարթիչներուն, յօնքերուն ու ճակտին վրայ։ Բոցի մը պէս իմ շրթներս կ՚իյնան անոր մազերուն մէջ, այրելով, բայց յամառ։ 

Այդ տառապանքը նորէն, անոր մէջքէն ու կուրծքէն, որոնք լուռ նուագարանի մը նման կը դողան, երբ խենթեցած իմ շրթներս կը վազեն անոնց վրայ: 

Օրը քաղցր է ու ծանր՝ ինչպէս հասունացած աղջիկ մը, ու կապոյտը ջուրին վրայ քաղցր է՝ ինչպէս վերէն ինկող մեծ համբոյր մը։ 

*  *  *

Առաջի՜ն համբոյրը: 

Անիկա ցաւոտ է երբեմն, երբ բերանները արատաւոր բիւրեղներու կը նմանին։ 

Անիկա հասարակ է, երբ միսերու պարզ հպում մը կը դառնայ։ 

Բայց երբեմն անիկա ամբողջ կեանքն է, չմեռնող լուսապսակ մը, երբ պատանիները զայն փնտռեցին առանց գիտնալու եւ քերթուածի մը պէս, երկիւղածօրէն գրեցին զայն տակաւին սեւ չինկած էջերու վրայ։ 

Ոսկի գրիչ ու անարատ թուղթ: 

*  *  *

Ո՞վ կորսնցուց ատոնք։