Հնախօսութիւն աշխարհագրական Հայաստանեայց աշխարհի, Ա

Հեղինակ

Բաժին

Հայագիտութիւն Հայ դասական մատենագրութիւն

Թեմա

ԱՌԻՒԾ. Խորենացին յաշխարհագր ութեան վասն չորրորդ Հայոց գրէ ունել 'ի գազանաց յԱռիւծ. որում եւ համաձայնի այժմեան վիճակ, զի յորժամ չեւ էր շինեալ Արզնի քաղաք. լի էին անդ անտառք եւ յանտառսն լի առիւծք, եւ այլ գազանք, որպէս գրեալ է մեր 'ի նոր Հայաստան 241։ Իսկ Բուզանդ 'ի Կորդուաց գաւառին յիշէ զառիւծ, յասելն ե. 26 վասն Շաղիտայի. «Չոգաւ 'ի գաւառն Կորդուաց… եւ բնակէր 'ի մէջ Առիւծուաց. աւելի քան զքսան Առիւծ հանապազ շրջէին ընդ նմա»։ Որում համաձայնի եւ Ստրաբոն ժզ. 747 որ 'ի Միջագետս դնէ զԱռիւծ. զի Ստրաբոն անդէն եւ զԿորդիս խառնէ ընդ Միջագետս որպէս եւ զԱմօմում բոյսն դնէ 'ի Միջագետս, զոր այլք առաւել Կորդուաց ընծայեն համաձայնի եւ Խորենացւոյն զի որպէս գրեալ է մեր 'ի Մեծ Հայ ս 39 40 նաեւ չորրորդ Հայք կոչի Միջագետք, ըստ որում անկանի ըստ մասին 'ի մէջ Եփրատայ եւ Տիգրիսի թէպէտեւ 'ի սկըզբնաւորութեան անդ գետոցս։ Թոմա Արծրունի գ. 11 նաեւ 'ի Ճուաշռոտ գաւառ Վասպուրականի՝ 'ի խաղս գետոյն Երասխայ յիշէ զԱռիւծոցն մորիս. զորոյ զբանս եդաք 'ի վեր անդր։

       Ինձ կամ Ինծ. Զայս Խորենացին դնէ 'ի Մոկս ասելով. Ունի «'ի գազանաց զԻնծ գեղեցկախայտուց»։ Զոր Բուզանդ 'ի մեծ ծոփս դնէ յասելն ե. 27 վասն սրբոյն Եպիփանու աշակերտին Դանիէլի. «Ժողովէին առ նա արջք է ինձք»։

       Վագր. լատիներէն Դիկրիս։ Զայս գազան Ովիդիոս լատին բանաստեղծ դնէ 'ի Հայաստան. զի 'ի պարսաւելն զկամաւոր վիժմունս, ասէ. «Զայս եւ ոչ Վագերք գործէին 'ի քարանձաւս Հայաստան եաց»։

       Անալութ։ Տե՛ս վասն այսր զոր ինչ գրեալ ունիմք 'ի դասս Բուսոց 'ի նահանգին Գուգարաց։