ՂԱԶԱՐ
'ի
թղթահամարն
20.
'ի
գովելն
զԱյրարատ
նահանգ
յիշէ
եւ
զձկունս
նորա
ասելով,
«Գետոցն
գնացք
բազմակերպ
Ձկամբք
մեծամեծօք
եւ
փոքումբք՝
զանազանեալ
համովք,
եւ
այլեւայլ
տեսովք
ուրախացեալ
լցուցանէ
զշնորհս
ընչից,
եւ
յագուրդ
որովայնից
ժրացելոցն,
եւ
անվեհեր
ջանացողացն»։
Ապա
'ի
թղթ.
21.
'ի
պատմելն
զձկնորսութենէ,
ասէ.
«Որոց
գէտակն
կալեալ
ըստ
հանապազօրեայ
ջրայոյզ
ջրածուփ
Ձկնորսացն
մանկունք՝
ընթացեալք
'ի
յառաջ
նախարարագունդ
որերոյն՝
Ձկունս
'ի
յորսոյ□
բերեալ
մատուցանեն
ընծայս
իշխանացն…
յորոց
ուրախացեալ
բերկրին
ձկնակերացն
եւ
մսակերացն
անձինք»։
Խորենացին
յաշխարհագր
ութեան
վասն
չորրորդ
Հայոց
գրէ
ունել
Ձկունս.
յայտ
է
թէ
'ի
ծովակին՝
որ
'ի
յետագայ
ժամանակս
Ծովք
կոչէր,
զորմէ
գրեցաք
'ի
գլուխն
Գետոց։
Եւ
'ի
գ.
59.
'ի
յիշելն
զՄօրն
գործեալ
յաղբերացն
Եփրատայ
որ
'ի
սահմանին
Կարնոյ՝
դնէ
լինել
'ի
նմա
անբաւ
ութիւնք
Ձկանց։
Իսկ
Բուզանդ
գ.
8.
յիշէ
զՁկնատեսանսն
արքունի
առ
գետակաւ
յԱռեստն
աւանի,
որ
էր
յԱռբերանի
գաւառ
Վասպուրականի
առ
ծովուն
Բզնունեաց։
Զնոյն
յիշէ
եւ
դ.
22.
որոց
անունն
իսկ
յայտ
առնէ,
թէ
էր
անդ
ձկնարան
արքունական
'ի
տես
ութիւն
կամ
'ի
զբօսանս
արքայի
'ի
վերայ
գետակին՝
որ
գուցէ
էր
այժմեան
Մարմէտ
կոչեցեալն,
ուր
արդարեւ
մինչեւ
ցայժմ
է
տեսանել
զորսորդ
ութիւն
անբաւ
բազ
մութեան
Տառեխ
ձկան։
Ասողիկ
գ.
4.
յիշէ
տեղի
ինչ
Ձկնավաճառ
'ի
Նիգ
գաւառին
Այրարատու։
Եւ
Կիրակոս
յիշէ
զծովակս
եւ
զլիճս
ձկնորսաց,
յորոց
տուրս
առնուին
Թաթարք։
Իսկ
տեսակ
ինչ
ձկան
յաուանէ
յիշատակեալ
միայն
'ի
թուղթն
Մագիստրոսի
առ
իշխանն
Մամիկոնէից
գտանեմք,
որոց
սահմանն
էր
Տարօն.
«Խոստացար
երբեմն
մեզ
նպաստ
առաքել
Ղուղակս
(Ձկունս),
եւ
այն
յատուկ
Կարմրախայտ,
արտակիտեալ
զնա
կարթիւք
'ի
կարկաջահոս
եւ
'ի
կոհակաւէտ
ականակիտդ
ականց»։
Պլինիոս
լա.
2.
յիշատակէ
զհրաշալի
ձկանց
ասելով.
Կտեսիաս
գրէ
լինել
'ի
Հայաստան
աղբիւր
ինչ,
ուստի
ելեալ
Ձկունքն
սեւագոյնք
առժամայն
մահ
բերեն
'ի
կերակուրս»։
Զնոյն
պատմէ
եւ
Անդրոնիկոս։
