Պատմութիւն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Ապստամբէին դարձեալ ի կողմանցն Յունաց սեպուհքն Վահեւունիք – Սամուէլն զոր ասացի եւ Սարգիս եւ Վարազ Ներսէհ եւ Ներսէս եւ Վստամ եւ Թէոդորոս Տրպատունի: Եւ խորհէին սպանանել զկորատորն՝ մինչդեռ նա նստէր ի ջերմկի՝ բժշկել ի հիւանդութենէ, մերձ ի քաղաքն Կարնոյ: Իսկ նա ուստեմն իրազեկ եղեալ՝ փախստական ի քաղաքն անկանէր. եւ նոցա արշաւեալ ի ջերմուկն՝ ոչ դիպան նմա: Ապա աւարեալ զոր ինչ ի դիմի հարկանէր՝ առին աւար բազում, եւ գնացին յերկիրն ամուր Կորդուաց. եւ կամեցեալ զամուրսն զայն ունել:

Ապա զհետ նոցա լինէին զաւրն Յունաց, Հերակղ զաւրավար եւ Համազասպ Մամիկոնեան. եւ նոցա հասեալ մերձ յամուրն՝ անցին զգետովն՝ որ կոչի Ջերմաց ընդ կամուրջն, որ անուանեալ կոչի Դանիէլի կամուրջ, եւ ի բաց ընկեցին զկամուրջն եւ ամրացեալք յանձուկն պահէին զտեղի կամրջին: Կային առ գետեզերբն, եւ խորհէին՝ թե զի՛նչ արժան է առնել: Եւ իբրեւ ոչ գտին հուն, եւ կամեցան դառնալ ի բաց՝ յանկարծակի ի դիմի հարկանէր սոցա երէց մի ուղեւոր. եւ կալեալ նոցա զերէցն՝ ասեն նմա. «Ցո՛յց մեզ զհուն գետոյս, ապա թէ ոչ սպանցուք զքեզե: Եւ նորա առեալ զզաւրն՝ եցոյց զհունն ի ներքոյ անդ: Եւ անցեալ զաւրն ամենայն զգետովն՝ ոմանք ի թիկանց զամուրն պահէին, եւ ոմանք զկամրջախելն եւ զձորաբերանս ունէին, եւ այլք մտեալ յամուրն՝ ընդ նոսա մարտնչէին, եւ չարաչար լինէր կոտորածն. բայց սակայն սպառէին զնոսա:

Արդ՝ զՆերսէս եւ զՎստամ եւ զՍամուէլ սպանին ի պատերազմին, որք ոչ սակաւ արարին շուրջ զնովաւ զկոտորածն. բայց զՍարգիս եւ զՎարազ Ներսէհ ձերբակալ արարին հանդերձ /507ա/ այլովք ոմամբք. եւ տարեալ ի Կարնոյ քաղաք, եւ ապա գլխատեցին: Որ ի ժամ գլխատելոյն ասէր Վարազ Ներսէհ ցՍարգիս. «Վիճակ արկցուք, թե զո՛ առաջի սպանցենե: Իսկ Սարգիս ասէր. «Ես այր ծեր եմ եւ մեղաւոր, աղաչեմ զձեզ, զպարգեւսդ այդ ինձ շնորհեցէք. թո՛ղ զի փոքր մի հանգեայց, եւ ոչ իսկ տեսից զմահս ձերե: Ապա զնա յառաջ գլխատեցին: Բայց Թէոդորոսն Տրպատունի փրծեալ փախստական գնաց ի դուռն արքային Պարսից: Եւ նորա կապել հրամայեաց եւ տալ ի ձեռս թշնամեացն, զի մեռցի. եւ սաստիկ աղետիւք վտանգեցոյց:

Եւ թշնամիքն որ էին ի Թրակացւոց կողմանէն, աւար առին զթագաւորութիւնն, անհուն զաւրացն բազմութեամբ ի ձեռն հապճեպ պատերազմացն զթագաւորութիւնն եւ զազգս Հռովմայեցւոց տէրութեանն կամեցեալ բառնալ, եւ թագաւորութեանն տիրել անձամբ ի վերայ թագաւորանիստ քաղաքին: