Ջամբռ, Գիրք,որ կոչի յիշատակարան արձանացուցիչ,հայելի եւ պարունակող բնաւից որպիսութեանց Սրբոյ Աթոռոյս,եւ իւրոց շրջակայից վանօրէիցն

Ի գեօղս մեր ունեցեալ է սուրբ Աթոռս ի վաղուց հետէ զերկուս ջրաղացս՝ մին միջի ջրաղացն (որ է ի վերի Իւզբաշոնց եւ Սատախլու կոչեցեալ ջրաղացաց մէջն), յորոյ վերայ զբուրքս շինեցուցաք, որ է մէկ տուն եւ ի մէջն երկու ջրաղաց: Եւ սոյն Սատախլու կոչեցեալ ջրաղացս քարաշէն՝ որ է հուպ գեօղիս մերոյ ի հիւսիսակողմն, որ է մէկ տուն եւ ի մէջն մէկ ջրաղաց, Բ արարաք ի ՌՄԾԲ թուոջս:

Երրորդ ջրաղացն՝ որ է ի հարաւակողմն՝ ի հուպ Աթոռոյս ի վերայ Քանքանիս, զոր Ջուղայեցի Յակովբ կաթուղիկոսն է շինեալ, (ի բերելն զջուր Քանքանիս՝ որ ընդ մէջ գիւղիս եւ Աթոռոյս անցանէ), որ է մէկ տուն, եւ ի մէջն մէկ ջրաղաց:

Չորրորդ վերի ջրաղացս՝ որ Իւզբաշոնց կոչի: Իւզբաշիս այս, (որոյ անունն է .... ) Նահապետ կաթուղիկոսին չրաղն, եւ որպէս թէ վէքիլ եւ գործակալն է լեալ ի դրունս տաճկաց գնացող, աշխարհական մարդ եւ տնաւորեալ, որ եւ ի խնամոց նոյնոյ կաթուղիկոսին զօրացեալ շինէ զտունս ի գեօղումս (որ եւս է սրբոյ Աթոռոյս այժմ, զորմէ յետոյ ճառեսցուք): Այլ եւ շինեալ է զայս ջրաղացս, որ է ի մէջ միում տան երեք ջրաղաց, ի վերին ծայր գեղջս ի հիւսիսակողմն, ի ներքոյ Մոլլատուրսուն կոչեցեալ գեօղին: Յետոյ ի մեռանել Իւզբաշի՝ զաւթէ սուրբ Աթոռս իբր զհոգեբաժին նորա: Յետոյ ի ներհակել Ջուղայեցւոց ընդ Նահապետ կաթուղիկոսին, եւ ի գալն Ստեփաննոս վարդապետին կաթուղիկոսական անուամբ ի վերայ Նահապետ կաթուղիկոսին, եւ ի յայլայլութեան միջոցիս, վերստին ի յինքեանս գրաւեն որդիք եւ ազգականք Իւզբաշու զայս ջրաղացս: Ապա ի գալ Աղէքսանդր կաթուղիկոսին ջուղայեցւոյ եւ ի խաղաղանալ միջոցին, վերստին զտասն թուման որպէս թէ ողորմութիւն տայ Աղէքսանդր կաթուղիկոսն Իւզբաշու որդւոցն եւ ազգականացն՝ եւ առնու զայս ջրաղացս: Որ եւ յայնմ օրէ լինի սրբոյ Աթոռոյս մինչեւ ցայսօր: Գի՛տ զհայերէն ղապալայն, որ գրի ի մեր ՌՃԿԲ թուոջն, (յորում նորք մի եւս գրի գոլ սրբոյ Աթոռոյս, որ է կտոր մի այգի, որ է այժմ ի ձեռս վէքիլ Այվազին եւ Ղազարին: Քանզի ի յայնմ ժամանակի Աղէքսանդր կաթուղիկոսն ի պարսպելն զմեծ Ղռի այգին մեր, զայս Նորք կոչեցեալ այգիս տուեալ է Գորքենց, եւ ի նոցանէ առեալ է զայս կտոր այգին, որ է այժմ ի մէջ Ղռի այգւոյն մերոյ եւ կոչի Գորքենց փայ. եւ այս ջրաղացս ի յոլով ժամանակս ամայի եւ անշէն էր մնացեալ, յետոյ ի ՌՄԺԵ թուոջս մերում մեք վերստին շինեցաք, որ է մէկ տուն, յորում միջի երկու ջրաղաց):

Հինգերրորդ, մօտ գեօղիս մերոյ ի յարեւմտակողմն, կից մերոյ դնգին ջ[ր]աղացն, որ է մէկ տուն, եւ ի մէջն մէկ ջրաղաց, զոր Ղազար կաթուղիկոսն Ճահկեցի շինեաց ձեռամբ իւր Գործակալ յօշականցի Յակովբ վարդապետին, ի շինելն զդինգն՝ ի թուին մերոյ ի ՌՃՂԷ:

Որք եղեն ի գեղջս մերում տունքն հինգ, եւ յորս միջի եղեալ ջրաղացքն եօթն, որք են շէնք եւ ընդ իշխանութեամբ սրբոյ Աթոռոյս:

Իսկ զջրաղաց մի եւս ի սոյն գեօղս ի Տէր Մկրտչի որդիք Մեսրոպէն, ի Սահակէն, ի Տէր Փիլիպպոսէն, եւ ի Սարգսէն առնու Ջուղայեցի Աղէքսանդր կաթուղիկոսն ի ՌՃԾԹ թուոջն մերում, որ կոչի Մեսրովբենց ջրաղաց, որ է ի վայր գիւղիս յարեւմտակողմն հանդէպ Ալիբէկլու գիւղին, որ է անշէն եւ ամայի ի վաղուց հետէ վասն հեռաւորութեանն ի ջրոյ: Գի՛տ զղապալայն հայերէն գրեցեալ:

Ջրաղացք ի Յօշական:

Յակովբ կաթուղիկոսն Ջուղայեցի ի Յօշական գեօղս Իփրումենց Առաքելի որդիք Պետրոսէն եւ Հէմինէն առնու զվեց ջրաղաց չորս թուման եւ կիսոյ, ի ՌՀԳ թուին տաճկաց: Ջրաղացքն ի Գետառումն են: Գի՛տ զղապալայն յերեսն գրեցեալ ցուցակաւն:

Դարձեալ Աստուաատուր կաթուղիկոսն համատանցի ի ՌՃԼԱ եւ ի ՌՃԼԴ թիւս տաճկաց՝ ի գեօղս յայս յԵրեւանցի խօճա Փանոսենց խօճա Մովսիսէն առնու զինն այգիս եւ զտասն երկու ջրաղացս՝ եօթանասուն թումանով. եւ ի սհաթլուեցի հաճի Մահմատ Հիւսէին Քեալանթարէն եւ ի Վէզիրի եղբայր Ալի-ղուլի բէգէն առնու զքսան այգիս եւ զհինգ ջրաղացս՝ յիսուն եւ հինգ թումանով: Զորոց զղապալայսն գտցես ցուցակօքն: Զսոցա որպէսն տեսցես ի ճառս Յօշականու այգեացն:

Դարձեալ ի ժամանակս Ղազար կաթուղիկոսին ճահկեցւոյ՝ ի գեօղս յայս կին մի այրի՝ որ կոչիւր Գիւլի՝ զջրաղաց մի ունէր ի մէջ ձորոյն մերձ կամրջին ի կողմն, որոյ ի մեռանելն՝ ետուն զջրաղացն զայն սրբոյ Աթոռոյս իբր հոգեբաժին, որ կոչի գիւլենց ջրաղաց:

Մէկ ջրաղացի տեղ եւ մէկ այգւոյ տեղ Տէր Հայրապետի դուստր Կեօքլուն ի Յօշական ծախէ սրբոյ Աթոռոյս ձեռամբ վէքիլ Դաւթին՝ վեց հազար դիանի՝ ի ՌԺԳ թուին տաճկաց: Գի՛տ զղապալայն. յերեսն գրեցեալ ցուցակաւն:

Ջրաղաց ի Կաւակերտ եւ ի Գեօկգումբեթ:

Ղազար կաթուղիկոսն Ճահկեցի յայս գեօղս զերկուս ջրաղացս առնու ձեռամբ տեղապահին իւրոյ Միքայէլ վարդապետին՝ Գ թումանով՝ ի կաւակերտցի Յօհանի որդի Աւագէն ի ՌՃԾԳ թուին տաճկաց. որոյ կողմունքն են Զանկու գետն, Աւլեայի ճանապարհն եւ ջրաղացն, եւ սրբոյ Աթոռոյս դինկն: Գիտ զղապալայն ցուցակաւն:

Ջրաղաց ի յԵրեւան եւ ի Ձորագեղ սրբոյ Աթոռոյս:

Դարձեալ յԵրեւանցի խօճայ Սէթի որդի Յակոբջանն բարեպաշտ (զոր բազմիցս յիշեալ եմք ի ճառս Նորագեղու մլքատուութեանն ի ԺԳ. գլուխն, եւ ի ճառս յԵրեւանու այգեացն ի ԺԶ գլուխն, եւ յայլս տեղիս Նորագեղու եւ ընդ Եղուարդայ մլքիցն, ) ջրաղաց մի եւս տայ սրբոյ Աթոռոյս ի յիշատակ ի Ձորագեօղ, որ Գառնուկենց ջրաղաց ասի: Որոյ կողմունքն են ջրաղացաց առուն, Ղազարի ջրաղացն, եւ ճանապարհն: Զորոյ զղաբալայն գիտ, որք են երկուք՝ ի ՌԿԹ թուին տաճկաց գրեցեալք, եւ յերեսն գրեցեալք ցուցակօքն:

Դարձեալ սոյն յիշեցեալ Սէթի թոռն Սահակ Քալանթարն՝ ընդ Եայճի եւ ընդ Ամիրի գեօղօրէից մլքիցն (որպէս ցուցաւ ի ճառս նոյն գեօղօրէիցն ի ԺԳ գլուխն) ջրաղաց մի եւս ծախէ ի սոյն գեօղս Ջուղայեցի Յակոբ կաթուղիկոսին ի ՌՀԱ թուին տաճկաց. որոյ կողմունքն են Զանկի գետն, ջրաղացի առուն, եւ Յօհանիսի եւ Գրիգորի ջրաղացքն: Գիտ զմեծ ղաբալայն յերեսն գրեցեալ ցուցակաւն:

Երեւանցի խօճայ Գրիգորի դստերք Մարգարիտն եւ Յօղիտայն ի Ձորագիւղ Դ դանկն ջրաղացի միոյ (որ լեալ է իւրեանց բարժին) վախմ տան Անանիայ առաքելոյ անապատին որ յԵրեւան ՝ ձեռամբ Տեառն Փիլիպպոս կաթուղիկոսին ի ՌԾԴ թուին տաճկաց: Գիտ զվախմնամայն յերեսն գրեցեալ ցուցակաւն: Սորա մէկ մեծ սաւատ եւս գոյ Շըխ-Իսլամի կնքով, զոր եւս գիտ ցուցակաւն: Որոյ կողմունքն են Ալիբէկի եւ խօճայ Եաղուպի ջրաղացքն, ճանապարհն եւ Բ դանկն սոյնոյ ջրաղացիս: Զոր եւս առնու սոյն Փիլիպպոս կաթուղիկոսս ի Շահզաման դստերէ սոյն յիշեալ Գրիգորիս ի սոյն թուոջս դրամով, եւ տայ նոյնոյ Անանիայ առաքելոյ անապատին վախմն, որով լրանայ վեց դանկ ջրաղացին: Գիտ զղապալայն՝ զոր վասն Բ դանկին ի Շահզամանէն առնու Փիլիպպոս կաթուղիկոսն եւ զվախպլամայն՝ որով վախմ տայ նոյնոյ անապատին (գիտ) յերեսն գրեցեալ ցուցակօքն: Այլ եւ սոյն երանելիս զջրաղաց մի եւս տայ յիշատակ սոյնոյ անապատիս ի Ձորագեօղ ի ներքոյ բերդին, որոյ կողմունքն են, Զանգի գետն, Նորագաւթայ առուն, ճանապարհն եւ բերդն, ի նոյն ՌԾԴ թուոջն տաճկաց: Այս ջրաղացիս եւ այն երկու դանկին՝ որ ի վերդ յիշեցաւ, զորս յիշատակ Փիլիպպոս կաթուղիկոսն Անանիայ առաքելոյն, մի է վախմնամայն, որպէս ցուցանէ քեզ յերեսն գրեցեալ ցուցակն:

Դինգ սրբոյ Աթոռոյս ի մեր գեօղս:

Ղազար կաթուղիկոսն Ճահկեցի ի յայս գեօղ ի Բաբի որդի Բուդաղէն զերկու ջրաղացս (որք լինին ի միում տան) առնու՝ հինգ թումանով, եւ քակէ զայնս, եւ շինէ դինկ եւ գրգրայ, որ կայ այժմ շէն եւ ընդ ձեռամբ Աթոռոյս: Որոյ կողմունքն գրին Խաչատրի եւ Մալխասի տներն, առուն, եւ մեր Սատախլուի ջրաղացն, ի տաճկաց թուին ՌՃԿԳ: Գիտ զղապալայն յերեսն գրեցեալ ցուցակաւն, որ է մեր գեօղիս կից դինկն ի յարեւմտակոյս: Որոյ կիցն զջրաղաց մի եւս ունիմք:

Դարձեալ Ջուղայեցի Յակոբ կաթուղիկոսն յորժամ հանէ զմեր ներքին քանքանն՝ որ է ի վայր փոսն ի վերայ նորա զդինգ մի շինէ. որ այժմ աւեր է դինգն եւ Քանքանն: Այս դնգիս. քարինքն Երեւանու Հաճի-Ահմատ խան կոչեցեալ տաճիկն քարշեալ տանի, եւ իւրեան դինգ շինէ՝ յաւուրս շամախեցի Յակովբ կաթուղիկոսին:

Դինգ սրբոյ Աթոռոյս ի Քալարայ գեօղն:

Ջուղայեցի Աղէքսանդր կաթուղիկոսն ի սոյն գեօղս առնու զերկուս ջրաղացատեղս կից իրերաց ի նոյն գեօղացի Առաքելի որդի Սարգսէն եւ ի Պետրոսի որդի Յովհաննիսէն ի ձեռն վէքիլ Մատթէոսին՝ երեք թումանով, որոյ կողմունքն են նոյն Յովհաննիսի վարելահողն, Ազարիայի հողն եւ առուն, զորոյ զղապալայն գիտ ցուցակաւն, որ գրի ի թիւն տաճկաց ի ՌՃԺԹ: Եւ յետոյ զնոյնս դինգ շինէ երկու մլաւոր: Բայց այժմ աւեր է ի վաղուց հետէ:

Դարձեալ ի սոյն գեօղս Դալուլար-Իմանի բէգի որդի Ղաճար-Մահմատ բէգն առնու զերկուս ջրաղացս կից իրերաց ի սոյն գեօղացի Զաքարիայի որդի Տէր Սարգսէն ութն թումանով, ի տաճկաց ՌՃԻԶ թիւն: Եւ ի սոյն թուոջս նոյն Տաճիկն ծախէ զնոյն ջրաղացն Ջուղայեցի Աղէքսանդր կաթուղիկոսին՝ տասն թումանի: Եւ ի գլուխ իւրոյ ղապալային վերստին ղապալայ գրեցուցեալ եւ կնքեալ տայ մեզ: Զայս ղապալայս գի՛տ յերեսն գրեցեալ ցուցակաւն: Որոյ կողմունքն են դուզն1), Շաֆաղաթի ջրաղացն, ջրաղացի առուն եւ ճանապարհն: Զայսոսիկ երկուս ջրաղացս եւս քակեալ դինգ շինել տայ նոյն Աղէքսանդր կաթուղիկոսն՝ երկու մլաւոր, որ կայ այժմ շէն եւ ընդ իշխանութեամբ սրբոյ Աթոռոյս:

Իսկ ի մերումս ժամանակի ի ՌՄԺԳ թուոջն՝ պիղծ Խաչափարաղցի տաճիկ ոմն՝ որ Շարաւ-ալի կոչիւր՝ գնացեալ արզ արարեալ մեր Հիւսէյին-ալի խանին թէ՝ Քալարու Տէր Սարգսի ջրաղացներն մեր է, եւ մեք եմք առեալ զնոսա, այժմ Խալիֆայն զաւթեալ դինգ է շինեալ: Եւ խանն եւս ի գլուխ նոյնոյ արզային թալղայ արարեալ ի շարն հրաւիրեաց զմեզ: Եւ մեք վերոյգրեցեալ ղապալայիւդ խոտեցաք զնոսա եւ սուտ հանաք: Վասն որոյ եւ շարն վերստին հուճէթ՝ եւ խանն վերստին թալղայ տան մեզ թէ՝ յիրաւի դինգն այն Խալիֆայինն է: Եւ զարզայն եւս զոր տուեալ էին խանին, զնա եւս առաք ի ձեռաց նոցա. զորս գտցես յերեսն գրեցեալ ցուցակօքն:

Դինգ սրբոյ Աթոռոյս ի Կաւակերտ կամ ի Գեօկգումբեթ:

Ի Կաւակերտ երկու եղբարք տաճիկք Ղաճար-դալուլար Մահմատ-ալի-բէկ եւ Մահմատ-ղուլի բէկ անուն՝ աղա գոլով նոյնոյ գեղջն՝ զկէս դինգ են ունեցեալ ի նոյն գեօղն, որոյ կէսն եւս գեօկգումբէթցի Մկրտչին է լեալ, եւ այս Մկրտչի որդիք Տէր Արիստակէսն, Յովհաննէսն եւ Արզում բէկն զկէս դնգին իւրեանց ծախեն Դալուլար Մահմատ աղայ բեկի որդի Ղաճար Բայրամին հինգ թումանի ի ՌՃԳ թուին տաճկաց: Գիտ զղապալայն ցուցակաւն:

Յետոյ ի տիրելն Օսմանցւոց երկրիս մերում՝ առնուն ի տաճկացս այսոցիկ զայս դինգս երկու բաժինն եւս օսմանցիքն եւ միրի2) առնեն: Յետոյ մելիք Սահակն Երեւանու առնու ի յօսմանցւոց միրիէն դրամով. ժամանակ ինչ ինքն ուտէ եւ յետոյ տայ սրբոյ Աթոռոյս յիշատակ ի ժամանակս Աստուածատուր կաթուղիկոսին: Որոյ սահմանքն են Զանգու գետն, առուն եւ հանտն. այս է մեր դինգն՝ որ է ի Կաւակերտ, զոր եւս ունիմք այժմ: Վասն սորայ հին ղապալայ մի գոյ առ մեզ, ի ՌՃԳ թուոջն տաճկաց գրեցեալ, որպէս ի վերդ յիշեցաւ: Գիտ ցուցակաւն:

Ձիթահանք սրբոյ Աթոռոյս ի մեր գեօղս:

Ի յայս մեր գեօղս եւ կից սրբոյ Աթոռոյս, (որ այժմ ի շինել պարսպին անկաւ ի ներս, ) շինէ զերկուս ձիթահանքս թրծեալ աղիւսով կից իրերաց՝ Փիլիպպոս կաթուղիկոսն. որոց մինն փլաւ ի մեր ժամանակս, վերստին ի փայտից շինեցաք ի ՌՄԺԶ թուոջն մերում. որք կան այժմ շէն եւ ընդ իշխանութեամբ սրբոյ Աթոռոյս:

Դային-խանայ մի եւս (որ է քունճթի ձիթահանք) ունի սուրբ Աթոռս ի գեօղս մեր՝ կից սրբոյ Աթոռոյս՝ ի մէջ Քարուանսարային մերոյ. որ եւ է շէն եւ ընդ ձեռամբ սրբոյ Աթոռոյս:

Դարձեալ ի հարաւակողմն սրբոյ Աթոռոյս եւ կից ի վերայ Քանքանիս մերոյ ջրաղացին շինեաց տեղապահն մեր Մկրտիչ վարդապետն նորապէս զչղրխատուն մի (այս ինքն բամբակահան), որ է մի տուն, եւ ի միջին երկու չղրեխ, որք ջրով քանքանին մերոյ հանեն զբամբակս, ի ՌՄԺԶ թուոջն մերում, որ է շէն եւ ընդ իշխանութեամբ սրբոյ Աթոռոյս: