Արդ
ըստ
կանոնի
ճշմարտութեան
եւ
ըստ
պահանջման
իրաւանց՝
բոլոր
ազգս
հայոց՝
ուր
եւ
իցեն
զետեղեալք,
թէպէտ
էին
եւ
են
ընդ
իշխանութեամբ
սրբոյ
Աթոռոյս
Էջմիածնի,
որոյ
են
շնորհածին
եւ
հոգեւոր
զաւակք
ըստ
հաւատոյ,
եւ
հնազանդ
սրբոյն
Գրիգորի
Լուսաւորչին
մերոյ
եւ
նորին
Յաջորդացն,
որպէս
ասացաւ
լիովին
ի
Ը
գլուխն,
սակայն
ի
բառնիլ
թագաւորութեանս
մերոյ,
եւ
յանկանիլն
ազգիս
մերոյ
ընդ
իշխանութեամբ
այլազգեաց,
եւ
ի
ցրուիլն
ընդ
ծագս
տիեզերաց,
տկարացաւ
եւ
իշխանութիւն
սորին:
Վասն
որոյ
զոմանս
մասնաւոր
վիճակս
ի
Սիս
նստողքն
զաւթեցին,
եւ
զոմանս
յԱղթամար
նստողքն՝
Տաճկական
իշխանութեամբ:
Իսկ
որք
մնացին
սեփական
վիճակք
սրբոյ
Աթոռոյս,
եւ
են
այժմ
ի
նոյնութեան,
զայնոսիկ
յատկացուցից
ի
յիշատակ
ապագայից
յաւիտենականապէս:
Որք
են
ներքոյ
գրեցեալքդ:
Ի
յերկիրն
Արեւմտեան,
որք
գոն
ընդ
իշխանութեամբ
Օսմանցւոց:
Առաջին՝
մեծ
մայրաքաղաքն
Կոստանդնուպօլիս:
Ընդ
որով
են
եւ
ի
ներքոյ
գրեցեալքդ:
Ղառթալ,
Ղատի
դեօղ,
Իւսկիւտէր,
Սալամսըղ,
Բեկղոզ,
Ղանտիլլի,
Հիսար
Ենկիքեօյ,
Ղուռուչէշմէ,
Առնաւուտքեօյ,
Օրթագիւղ,
Պեշիկտաշ,
Խաս-գիւղ,
Էյիպ,
Թօփղափու:
Երկրորդ՝
Էտրէնէ
քաղաքն,
Գիւմուրճինէ,
Թէքիրտաղ
քաղաքն,
Մալղարա,
Ուզունքէօրփու,
Չօռլու,
Կէլիպօլի,
Պօղաղհիսար,
Էյնա,
Սիլիվրի.
այլ
եւ
Պրուսա
քաղաքն,
Ճառահ
գիւղ,
Էնկիճէ
գիւղ,
Մուհալիճ,
Էտինճիկ,
Քիրմաստ,
Պօղովայ,
Պանտրմայ,
Պալիքեասար.
այլ
եւ
Քեօթահիայ
քաղաքն,
Մուրատչայ,
Գեօլտաղ,
Ասրճըղ,
Մալղարայ,
Թուրքմանլու,
Տաւշանլու,
Պիլաճուկ.
այլ
եւ
Եալովայ,
որք
են,
Գիւոլէ,
Գէտելէք,
Սէօլէօղ,
Գէամիշ,
Մառմառճուք,
Չինիզնիք,
Ենկիշահար,
Քեարամաթ,
Անարծաթ,
Նորգիւղ,
Քարձախ,
Ղնղճրլար,
Շախշախ,
Եալախդարայ,
Մէրտիգեօղ,
Դօնգեալ,
Բաղճաճըղ,
Օվաճըղ,
Ղլիճ
գիւղ,
Ասլան-բէկ,
Ղուռթպելանք,
Օրթագիւղ,
Ատաբազար,
Արմաշ,
Խասկալ,
Ալմալու,
Ֆէհրիզլու,
Թամլխ,
Նոր
գիւղ,
Ֆնտըխլու,
Սապանճայ
եւ
Իզնիմիտ
քաղաքն:
Այս
վերոյ
գրեցեալ
Երկրորդ
Վիճակս
նուիրակութեան
այս
ինքն՝
Էտրէնէ
քաղաքն,
եւ
այլ
հետեւեալքն
զկնի
նորին
մինչեւ
ցայժմ
էին
ընդ
Կոստանդնուպօլսոյ
մի
վիճակ
նուիրակութեան,
իսկ
մեք
ի
Կոստանդնուպօլսոյ
որոշեալ
արարաք
ուրոյն
վիճակ
նուիրակութեան.
եւ
առաքեցաք
ի
յիւրաքանչիւրսն
զիւրոյն
ուրոյն
նուիրակունս:
Զի
մի
նուիրակն
ի
հինգ
եւ
ի
վեց
ամս
հազիւ
աւարտէր
զերկոսեանն:
Ուստի
մեք
որոշեցաք,
զի
ի
յերիս
ամս
աւարտեսցին
երկուցն
եւս
նուիրակունքն:
Եւ
այսպէս
կանոնեցաք
լինել
այսուհետեւ:
Երրորդ,
Ուռումէլու
երկիրն:
Կաֆա,
Ղարասու,
Բաղչասարայ,
Աղմէչիթ,
Գեօզլաւ,
Օր,
Սալանք,
Թոփթի,
Օրթալանք,
Հին
Ղռիմ,
Կերչ,
Ենկիղալայ,
Թաման,
Թօմբուք,
Ղափուլու,
Օզու,
Աղքիրման,
Բանդար,
Խանղըշլայ,
Քիլի,
Իսմայիլ,
Սուլթանղշլայ,
Դայագեղ,
Սաթճայ,
Բաբատաղ,
Բուքռէշ,
Ֆոքշան,
Օրմանի,
Բոթիշան,
Սիչով,
Եաշ,
Քիշնով,
Հոթին,
Մեյլով,
Իպրայիլ,
Սիլիսրա,
Հաճիօղլի,
Բազարջղ,
Քէօստէնճէ,
Վառնայ,
Փրաւատի,
Շումլա,
Ռազղատ,
Ուրուշճուղ,
Թռնովայ,
Հիւլբայ,
Թաթար
Բազարճղ,
Իսլիմլայ,
Այիտօստ,
Պուրղազ:
Չորորդ՝
Թօխաթ
քաղաքն,
ընդ
որով
են
եւ
ի
ներքոյ
գրեցեալքդ.
Սիվրիհիսար,
Զիլայ,
Հէյրակ,
Ենկիշահար,
Պիծառի,
Գեակսի,
Գրիգորիս:
Արապկեր
քաղաքն,
Կապնամատան,
Շէֆիկ,
Ամրկան,
Ճերմակձագ,
Վաղշէն,
Քուշնայ,
Հացկնի,
Կռանի,
Ծապլվար,
Խորոջ,
Էհնէ,
Ծագ,
Մաշկերտ,
Անջրդիք,
Ակնա
քաղաքն,
Ապուչեղ,
Կամրկապ,
Կարիչլայ,
Խասկալ,
Ձորակ,
Յագրագ,
Լիճ,
Նաւրէր,
Բենկան,
Սեբաստիա
քաղաքն,
Զառա,
Տեւոցայ,
Ալաքիլիսէ
Քարհատ,
Թոգրիկ,
Ճանճին,
Փասմնայ,
Շխզենի,
Բրաբերդ,
Չարքիւրդ,
Ղուրթլու
օղլան,
Պետրոսի,
Կամիս,
Ուչկունամ,
Սարհաճ,
Բաղճայ,
Քօթնի,
Ըստանօզ,
Մինկեօլ,
Էնկիճա,
Կովտին,
Աղտ,
Կառուայ,
Խանզար,
Խորսանայ,
Իշխանի,
Թաղտուդ,
Դտմաճ,
Դաւրա,
Ղաւռազ,
Բօքա,
Փրկնին,
Խորխօռօն,
Խոշղատամ,
Ղալտուր,
Կեսարիա
քաղաքն,
Ախշահար,
Դաւալու,
Թոմարզայ,
Էրակիլ,
Բօռն,
Նիկտայ,
Քեօհնա
գիւղ,
Եօզղատ,
Թալաս,
Վանք
գիւղն,
Թաւլուսուն,
Կեարմիր,
Պելագաս,
Եւքառայ,
Նիզայ,
Տարսեղ,
Ըսպտոն,
Կեասի,
Մունճուսուն,
Մանճուսուն,
Էրըիլատ,
Ամասիա
քաղաքն,
Մարսվան,
Քեօփրի,
Հաճիքեօյ,
Ենկի
գեղ,
Վանքի
գիւղն,
Ճանիկներ,
Փաթսայ,
Յունիայ,
Թէրմայ,
Չարշամպայ,
Սամսօն,
Բաւռայ,
Սնապ,
Կազտաման,
Վոյվատ,
Տաշքեօրփու,
եւ
Քերազայ:
Հինգերորդ՝
Էնկիւրիայ
քաղաք,
ընդ
որով
են
իներքոյ
գրեցեալքդ:
Ղալաջըղ,
Չանղրա,
Թօսեայ,
Ղոչհիսար,
Չարքեազ,
Գէռաղայ,
Բոլիայ,
Դօվրէկ,
Ենկիխան,
Պառթին,
Էրէջիլ,
Ղոռնափայ,
Զափռանպօլի,
Իստանոզ,
Եաշ,
Բէկբազար,
Նալլուխան,
Սիվրիհիսար,
Էսկիշահար,
Ենկիշար,
Աֆիօնղարահիսար,
Բօլավատին,
Իլղուն,
Ախշահար,
Բեկշահար,
Ղոնեայ,
Ղարաման,
Մութն,
Էրմանիկ,
Զիլիֆկայ,
Ալաիայ,
Աղալիա,
Սէյիտիշահար,
Ալմալու,
Մանթաշ,
Ղաշ,
Էգիրտիր,
Միսադայ,
Բուրղուր,
Սզարթայ,
Գեօլհիսար,
Սանդխլու,
Իշղլու,
Ուշաղ:
Վեցերորդ՝
Էրզրում
քաղաք.
ընդ
որով
են
եւ
ի
ներքոյ
գրեցեալքդ:
.............................................................................................................................................
Եօթներորդ՝
Ղարս
քաղաք.
ընդ
որով
են
եւ
գրեցեալքղ
ի
ներքոյ:
............................................................................................................................................
Ութերորդ՝
Բայազիտ
քաղաքն,
ընդ
որով
են
եւ
ի
ներքոյ
գրեցեալքս:
Զանկազօռ,
Սուրբ
Յօհան,
Գիւրճիբուլախ,
Հալաճ,
Մէլիքշէն,
Կաշոտ,
Բազրկեան,
կարմիրկոնտ,
Արծափ,
Քօրուն,
Մուսուն,
Թաճտոյի
գեղ,
Թութաղ.
Գիւլլուճէ,
Խաչլու,
Բաբախանի
գեղ,
Սարուբեղ,
Բազրկանչայ,
Տաճիկնավրուզ,
Քեաստակ,
Ինջայսու,
Թափառիս,
Ղարաքեանդ,
Տիղայ,
Խարք,
Ղամարջղ,
Թութաք,
Եաշմանղուլի,
Ներքին
Թութաք,
Բէրէքեաթի
գեղ,
Ալլահղուլի
գեղ,
Քօթիս,
Դիադին,
Ատաքէնտ,
Պրումի
գեղ,
Տաշքէսէն,
Ճանախզ,
Գօրանի
գեղ,
Մոլլաղարայ,
Շահվելէտ,
Ուլուքեանդ,
Միրզիքեանդ,
Մայեայ,
Սօրան,
Թօխլուճայ,
Բուտաղի
գեղ,
Ճուճանց,
Սեվտօյի
գեղ,
Ղարաբազար,
Աղբազար,
Շքրօյի
գեղ,
Դամուրսըղան,
Թավլայ,
Ալաշկերտու
նահիան,
Նաւրուզի
գեղ,
Փօթի
գիւղ,
Ալիկոր,
Լաշկոյի
գիւղ,
Քարովջուր,
Ղումլուպուճախ,
Ղումլուճայ,
Գումբէթ,
Խլֆօյի
գեղ,
Քեալտօշ,
Մարտիկ,
Գօրգայ,
Խանռաշիկ,
Կրիգեօլ,
Պիկան,
Սոֆիեան,
Տիտան,
Գեօլազօր,
Արտալաղի
գիւղ,
Միրզախան,
Խօճի
գիւղ,
Մամզեցիկ,
Գեարգեառ,
Էդմալ,
Զիրոյի
գիւղ,
Ղազի
գիւղ,
Եօնճալու,
Եզտօյի
գիւղ,
Ճմիկան,
Քիւփղրան,
Չամուռլու,
Նաւիկ,
Խտրի
գիւղ,
Մանկասար,
Վերին
Քիւփղրան,
Փոխանցիկ,
Էլիեազի
գիւղ,
Տօտիկան
Եազըճուգեղ,
Արապաղայի
գեղ,
Ալի
աղայի
գեղ,
Տօտօյի
գեղ,
Մուրատխան,
Ալէքսան,
Վերին
Դարափի,
Ներքին
Դարափի,
Երանոս,
Ղարաքիլիսայ,
Ներքին
Մուրատխան,
Բօլուկբաշին,
Տաշճին,
Ատաղալէն,
Աշխալէն,
Հաճիսաֆար,
Վերանցիկ,
Ամաթ,
Թորգոմներ,
Խաշլօյ,
Մօլլասուլէյման,
Թօփրախղալայ,
Խոշիեան,
Շամիեան,
Մսրցիք,
Խաստուր,
Գեարասան,
Դաւօյի
գեղ,
Չլահանի,
Չուռուկի
գեղ,
Վերին
Մարտօյի
գեղ,
Ներքին
Ղազու
գեղ,
Քեօլու
գեղ,
Եահնիթէփէն,
Քարուձոր,
Ղայեաբէկ,
Սեւիրիցուգեղ.
Ղարասու,
Պօշէկ,
Էկմալ,
Դամուրսղան,
Դաւօն,
Զատօն,
Տամպատ,
Շօրվէրան,
Մալխասի
գեղ,
Ղազարի
գեղ,
Պուճումանսուր,
Խամուր:
Իններորդ՝
Վան
քաղաք
ընդ
որով
են
եւ
գրեցեալքս
ի
ներքոյ
.......................................................................................................................................
Տասներորդ՝
Դիարպէքիր
քաղաք.
ընդ
որով
են
եւ
ներքոյ
գրեցեալքդ:
Ի
յերկիրս
Արէւելեան,
որք
գոն
այժմ
ընդ
իշխանութեամբ
Պարսից:
Առաջին
մայրաքաղաքն
Ասպահան
որ
է
նոր
Ջուղայ,
ընդ
որով
են
եւ
սոքա:
............................................................................................................................
Երկրորդ՝
քաղաքն
Դաւրէժ.
ընդ
որով
են
եւ
սոքա.
.............................................................................................................................
Երրորդ՝
քաղաքն
Նախիջեւան.
ընդ
որով
են
եւ
սոքա.
...........................................................................................................................
Չորորդ՝
քաղաքն
Երեւան.
ընդ
որով
են
եւ
սոքա.
...........................................................................................................................