[Ժ]
ՀԱՐՍՏԱՀԱՐՈՒԹԻՒՆՔ
Եւ
կացին
առ
Վարդապետն
երկու
շաբաթ,
զոր
շատ
բարութիւն
եցոյց
ինձ.
եւ
խրատ
ետ
ինձ,
թէ
«Սախըն
ձիտ
հետ
չի
տանիս,
այլ
թող
աստ
առ
ի
զձիտ
եւ
փոխէ
զհանդերձդ
եւ
հին
գձուձ
ապա
հագիր.
զի
աստ
Քրթաստան
է»։
Եւ
ես
այնպէս
արարի,
որպէս
հրամայեաց։
Եւ
այնպէս
չար
էին
Ենիչարիքն,
որ
քրիստոնէից
չի
տային
ձի
հեծեալ,
ոչ
ջորի,
ոչ
լաւ
չուխայ
ագանիլ,
ոչ
այգի,
ոչ
տուն
մեծ.
այլ
զամենայն
յափշտակէին
ի
ձեռաց։
Նաեւ
առաջնորդաց
չտային
քննել
հասչհաս
կամ
օրէնք
պահել.
զի
թէ
ոք
կամէր
կին
առնուլ
եւ
չհասութք
լինէր,
չերթային
առ
հովիւ
կամ
առաջնորդ,
այլ
(երթային
առ)
Ենչարի
մի
եւ
տային
կաշառ,
եւ
նա
գայր
իրիցուն
թօփուզով
պսակ
տայր
առնել.
եւ
նա
ակամայ
[1]
պիտէր
խօսիցն
չելնէր.
ապա
թէ
ոչ
բազում
չարիս
անցուցանէր
ի
գլուխն
եւ
վնաս
եւ
տուգանք
[2]
ձգէր
զնոսա.
այլ
եւ
եկեղեցեաց
եւ
վանօրէից։
Եւ
Թուրքաց
աշխարհն
ամենայն
այդպէս
են,
ապա
Խարբերթ
առաւել
քան
զամենայն։
Ի
Ստամպօլ
սակաւ
մի
ունին
մխիթարութիւն
քրիստոնեայք
եւ
վայելչութիւն,
զի
ունին
եկեղեցիք
պայծառ,
տօնախմբութիւն
ձայնիւ.
հեծնուն
ձի
եւ
ջորի,
ագանին
եուզչլայ,
եթմիշչլայ
[3]
չուխայ.
ուտեն,
ըմպեն,
ուրախ
լինին.
ունին
մեծամեծ
տունս,
էգիս
եւ
դրախտս
եւ
այլն.
զոր
յԱնատօլին
բնաւ
զայս
ոչ
երեւի.
այլ
տներն
ախոռի
նման,
եւ
չալուով,
ցած.
իսկ
ի
քաղաքսն
քարբիչով,
դռվին
փոքր
եւ
խորափտիտ,
խաւարչտին։
Եւ
յայնմ
ամի
(1613),
յորում
ես
էի
Թօխաթ,
ել
հրաման
չար,
թէ
եկեղեցիս
եւ
վանորայս
մի
վառեսցեն
մոմեղէն
ճրագ
[4],
այլ
եղէ.
եւ
թէ
ուրեք
[5]
գտանէին՝
տուգանէին
[6]
։
Եւ
այսպիսի
տառապանք
եւ
նեղութիւն
էին
ի
ձեռս
Տաճկաց,
վասն
որոյ
յոյժ
աղքատ
եւ
չքաւոր
են,
զի
միշտ
զրկեն,
զզվեն,
տուգնեն
[7],
զրպարտեն
եւ
առաւել
հարկս
պահանջեն.
եւ
թէ
տասն
որդիք
ունիցի
ոք,
ամէնէն
խարաճ
առնուն.
եւ
թէ
հեռանայ,
դարձեալ
առնուն։
Եւ
Ստամպօլայ
գաւառօք
ձի,
ջորի
հեծնուն.
եւ
անտի
Սեւաստ
մինչ
յԱմիթ
էշ
եւ
ուղտ
[8].
իսկ
Սեւըստուին
տան
էշ
ալ
տէկմա
չէրեւի,
ամէնն
եզ
կու
բանեցնեն,
աղ
եւ
բեռն
բառնան,
այլ
եւ
հեծնան։
Վասն
որոյ
ես
ամէն
քաղաք,
ամէն
տեղ
յոլով
վնաս
եւ
տուգանք
[9]
տայի
վասն
ձիուս,
այլ
եւ
մութ
տեղիս,
օտանին
եւ
սբահոց
տուն
տայի
պահել,
ամէնին
դրամ
տայի,
որ
ուլաք
չառնուին.
եւ
ի
ճանապարհին
եւս
քանիցս
անգամ
առին
ուլախ,
զոր
տրօք
հազիւ
կարացի
թափել
ի
ձեռաց
նոցա
զեղկելի
ձիակս.
եւ
այսպէս
ահիւ
եւ
դողութեամբ
շրջէի
տարակուսանօք,
թէպէտ
մեծ
քարվանով
շրջէի,
զի
ամէն
տեղ
հարամիք
էին,
սօխթանի,
ամէն
տեղ
թալան
եւ
եաղմայ
եւ
զուլում.
որ
ես
առաւել
քան
զամենեսեանսն
տառապէի,
վշտանայի,
քանզի
տեղեակ
չէի
ես
այս
բաներուս,
հիանայի
[10]
եւ
նեղանայի
յոյժ.
եւ
հանապազ
ի
սուգ
եւ
ի
տրտմութիւն
էի
անմխիթար։
