[Զ
]
ՊԱՏՄՈՒԹԵԱՆ
ՄԻՀՐԱՆԱՅ
Ի
ՏԱՐԱՒՆ
ԵՒ
ԶՆՈՍԱ
ՅԱՒՁ
9
1
Յառաջին
թագաւորութեանն
,
դաւով
ի
ծառայէ
,
յիշեաց
Խոսրով
Մաւրկայ,
որ
ի
մէջ
նորա
եւ
,
եւ
ի
Յոյնս
տասն
եւ
առ
աւար
եւ
։
2
Եւ
բրեաց
բազում
աւանս
եւ
եւ
։
3
Իսկ
զՄիհրան՝
իւր,
առաքեաց
տաս
հազարաւ
ի
։
ի
գաւառն
Հաշտենից,
կալեալ
զոմն
առաջնորդ
իւրեանց
եւ
եկին
մինչեւ
յԱրձանն
։
,
խորտակեցին
.
ութ
հազար
այր
ի
Մեղտի
եւ
։
6
Իսկ
Բ
դեռ
յԱրձան
անդր
կային՝
։
7
Իբրեւ
գիտացին
արքն
,
խոտաճարակքն
էին,
ի
վանսն,
եւ
զամենեսեան
փախուցին
զկրաւնաւորսն։
,
եւ
ոմանք
մնացին,
բայց
Պաւղիկարպոս
զամենեսեան
յամուրն
Ողկան
եւ
եթող
զհայր
վանացն
եւ
։
9
Եւ
հրամայեաց
զանձինս։
մատուցին
զպատարագն
խոտաճարակքն,
հրամայեցին
միում,
որ
եկեալ
Յունաց,
գրել
զառ
,
եւ
ինքեանք
տարածեալ
զձեռս
առաջի
սեղանոյն
եւ
.
11
«Տէ՛ր
Աստուած
զաւրութեանց
եւ
արարի՛չ
յաւիտենից,
որ
ստեղծեր
զմարդն
ի
պատկեր
քո
բարերարութեանդ
կացուցեր
զնա
իշխան
ի
վերայ
երկրի
եւ
ետուր
նմա
զփառս
եւ
։
12
Ուստի
բանսարկուին՝
մտին
եւ
ի
մոռացումն,
եւ
ի
կորուստ
յաւիտենական։
զորդեգրութիւնն,
Աստուծոյ
,
ջնջեցաք
մեղացն
,
ուստի
բարձեալ
էր,
եւ
մահ
։
14
Այլ
դո՛ւ,
Տէ՛ր
ողորմած,
որ
ի
ստեղծուածս
,
առաքեցեր
զմիածին
Որդիդ
քո
ի
փրկութիւն
աշխարհի,
որ
եկն
եւ
եղեւ
ի
։
Եւ
էառ
զմեր
պատժապարտութիւնս,
դատապարտեաց
զմեղս
մարմնով
,
ելոյծ
զանէծս
նախաստեղծին
Ադամայ ,
եբարձ
զապականութիւն
մարմնովն
ի
,
եւ
իշխան
գոլով
ի
վերայ
մահու՝
զմահ
գերեաց
եւ
զդժոխս
աւերեաց,
զարգելեալսն
ազատեաց
ճանապարհս
յերկինս
ուղղեաց՝
առաջնորդելով
ամենեցուն
յառաջին
յանմահական
։
16
Զայս
ամենայն
արարեալ՝
ետ
ի
կերակուր
եւ
զարիւն
իւր՝
եւ
զմահ
նորա
ամենայն
։
17
Եւ
վասն
անուան
նորա
առ
ոչինչ
զանձինս
իւրեանց
տանջանաց
եւ
մահու՝
փոխարինի
ակն
ունելով
ի
միածնէ
Որդւոյ
քո՝
փառաւորելով
Հայր
։
18
Այսաւր
եւ
մեք
զանձինս
մեր
ի
մահ
մատնեմք
եւ
չարչարանաց
եւ
վշտի,
այլ
եւ
վասն
խոստմանդ,
թէ՝
«Որ
զիս
ի
հալածանս
կայցեն»,
զի
«Ուր
եմ,
ասէ,
անդ
եւ
պաշտաւնեայն
իմ
եղիցի»։
19
Եւ
գիտեմք,
Տէ՛ր,
զի
ո՛չ
անտես
առնես
զաղաչանս
մեր
եւ
ո՛չ
ընդ
վայր
հարկանես
զանձինս
ծառայից
քոց։
20
Տո՛ւր,
Տէ՛ր,
անուանդ
քո
վասն
սքանչելեաց
քոց,
ցուցանես
առ
փառաւորիչս
անուանդ
քո
եւ
։
21
Մի՛
տար
զբնակութիւն
սիրելեաց
անհաւատիցն
,
եւ
մի՛
հեթանոսք,
թէ
տեղի
նոցա,
եւ
ոչ
ոք
է,
որ
աւգնէ
նոցա,
եւ
ո՞ւր
է
Տէր
Աստուած
նոցա,
։
,
Տէ՛ր,
զգինս
արեան
քո
եւ
փրկեա՛
ի
ձեռաց
նեղչաց
զհաւատացեալս
քո։
Զի
ծանիցեն
ազգք
հեռաւորք
զմեծութիւն
,
եւ
յուսասցին
յանուն
քո
,
որք
երկիւղիւ
ծառայեսցեն
մեծութեան
։
,
Տէ՛ր,
զժողովուրդս
քո,
հովուեա՛
եւ
մինչեւ
յաւիտեան։
25
Պարսպեա՛,
Տէ՛ր,
խնամատար
աջովդ
,
զոր
փրկեցեր
պատուական
տալով
ի
ի
դէպ
ժամանակի։
26
Ձգեա՛,
Տէ՛ր,
քո
ի
վերայ
բանաւոր
փարախիս
այսորիկ
մի՛
տար
ի
բնակութիւն
քո
անհաւատիցն
։
ձեռն
քո
ի
զաւրացուցանել
եւ
դաւանեն
եւ
զանուն
քո
առաջի
ազգաց
։
28
Տո՛ւր,
Տէ՛ր,
մասն
ժառանգութեան
անձանց
ի
Երուսաղէմ,
զի
վասն
քո
մեռանիմք
զաւր
հանապազ
եւ
զանձինս
մեր
վասն
քո
անբաւ
անչափ
ի
մատնեմք։
ինչ
ո՛չ
ունիմք
վճարումն,
յաշխարհի
աստ
զնեղութիւն
։
30
Լո՛ւր,
Տէ՛ր,
մերոց
եւ
զունկն
քո
ի
մաղթանս
բարեխաւսութեամբ
Կարապետիս
եւ
,
եւ
սորին
հաւատացելոց
անսասանելի
եւ
։
31
Զի
հաստատուն
կացցէ
հիմն
հաւատոյս
մերոյ
ի
վերայ
հիման
առաքելական
եւ
,
մինչեւ
երեւեսցի
արդար
համաւրէն
աշխարհի։
փառք
քո,
Տէ՛ր,
ի
տաճարս
,
զոր
ընտրեցեր
հիմնարկութեամբ
Գրիգորի
եւ
բնակութեամբ
Կարապետիս։
33
Եւ
կացցէ՛
փառք
Սուրբ
ի
աստ։
սա
դժոխոց
եւ
մահու,
իսկ
ի
սմանէ
մահ
երկնչի
մերձենալ
առ
հաւատացեալս։
35
Ի
սմանէ
դեւք
,
եւ
մի՛
դժրեսցեն
սորա։
36
Եւ
որք
գայցեն
ի
սմա
զբազմութիւն
դիւացն,
կապեսցե՛ս
ի
տեղւոջս
յայսմիկ,
զի
խթեսցեն
զծուլացեալսն
։
37
Բայց
մի՛
տացես
նոցա
իշխանութիւն
ըստ
իւրեանց
լրբութեանն
ի
վերայ
հաւատացելոց։
եւ,
որք
հաւատովք
զանուն
սուրբ
ի
իւրեանց
կամ
ի
վիշտս,
կամ
ի
չարեաց
կամ
ի
,
կամ
ի
կամ
ի
գազանաց
կամ
ի
որոգայթից,
դո՛ւ,
Տէ՛ր
Աստուած
մեր,
լուիցե՛ս
նոցա
զերծուսցե՛ս
զնոսա
յարժանահաս
չարեաց
քանզի
քո
արարածք
են
եւ
գինք
։
39
Մի՛
վասն
մեղաց
նոցա
զնոսա
եւ
վասն
նոցա
,
այլ
գթութեամբ
քով
,
անոխակալդ
ես
ամենեցուն
ըստ
իւրաքանչիւր
պիտոյից։
40
Յիշեա՛,
արեամբ
գնեցեր
եւ
մահուամբդ
որդեգիրս
արարեր։
41
Մի՛
եղիցի
ի
վերայ
հաւտի
քո
եւ
ժառանգութեան
վերին
։
42
Տո՛ւր,
,
շնորհս
բնակչաց
սորա,
որք
պանդխտութեամբ
կենաւք
ի
կեանս
յայսոսիկ,
եւ
ո՛չ
ըստ
մարմնոյ
գրգանաց,
եւ
զմիտս
իւրեանց
յերկիւղ
։
43
Թո՛ղ
զմեղս
նոցա,
նոցա
բարեխաւսութեամբ
Կարապետիս
եւ
արեան
,
գրեա՛
զնոսա
ի
դպրութիւնն
կենաց,
ի
վիճակս
արդարոց
քոց։
,
աղաչե՛մք,
եթէ
մեղք
մեծամեծք
,
ի
կալ
առաջի
սրբոյ
եւ
բարեխաւս
զհեղումն
արեան
սրբոյ
,
եւ
զմեր
նահատակութիւն
ընդ
նոսա
մարդասիրութեամբդ
։
մի՛
անտես
առներ
զաղաչանս
մեր,
զի
դու
վասն
մեղաւորաց
իջեր
յերկնից,
որպէս
ասացեր.
«Ո՛չ
եկի
կոչել
զարդարս,
այլ՝
զմեղաւորս».
արդ՝
վասն
աղաչեմք,
եւ
ո՛չ
վասն
։
թո՛ղ
զմեղս,
զհիւանդաց
առողջացո՛
զվէրս։
որք
ապաւինեցան
ի
կենդանութեան
եւ
գործեցին
զբարիս
ի
եկեղեցիս,
եւ
որք
սատարեցին
Սրբոյ
Կարապետիս
եւ
կրաւնաւորացս,
եւ
բազում
մեղս
գործեալ
իցեն,
եւ
ի
մեղաւոր
ընչից
իւրեանց
Սրբոյ
(նոյն
ինքս
Կարապետս
լիցի՛
փոխատու
փոխանակ
ապականացու
),
նոցա
զպարտիս
իւրեանց,
մատակարարեա՛
առատապէս
զթողութիւն
։
48
Մնասցէ՛
աջոյ
քո
ի
վերայ
վիմիս
այսորիկ։
որպէս
յառաջ
հիմնարկեցաւ
քո
զաւրութեամբդ,
նոյնպէս
կացցէ՛,
մինչեւ
զերկիր։
50
Յայնմ
գտցե՛ս
զսա
նորոգ
եւ
,
որպէս
զխորանն
ի
հնումն,
զի
դու
ես
յամենայնի։
51
Եւ
զմեր
մահս
,
եւ
յամենայն
քեզ
փա՜ռք
յաւիտեանս.
»։
52
Եւ
,
եկն
ձայն
,
որ
ասէր.
«Եղիցի՛
ձեզ՝
որպէս
եւ
։
53
Եւ
որ
վասն
անուան
իմոյ
եւ
,
հատուցից
նոցա
ի
գալստեան
։
դուք
եկայք
ի
տեղիսն
,
զոր
ճգնութեամբ
»։
55
Եւ
լուեալ
սրբոցն՝
երկիր
առաջի
սրբոյ
սեղանոյն։
56
Եւ
ելեալ
եւ
գնաց
առաջի
խաչին
եւ
սկսաւ
զԱստուած՝
վասն
խաղաղութեան
աշխարհի,
զեկեալ
խորտակելոյ
եւ
աղքատաց
մնալ
ի
իւրեանց։
հասին
զաւրքն
Պարսից.
եւ
իբրեւ
եկին
ի
դուռն
,
հատին
զպարանոց
նորա
եւ
առաջի
խաչին։
58
Եւ
ինքեանք
ի
դուռն
եւ
յարտասուս
եւ
յաղաւթս
։
59
Եւ
յարձակեալ
ի
.
եւ
.
,
Պաւղիկարպոս,
,
,
Եպիփան,
Դիմառիոս,
։
ի
Միհրանայ
յամսեանն
Քաղոց,
որ
աւր
էր,
յաւուր
հինգշաբաթի,
յիններորդ
։
61
Եւ
ինքեանք
մնացին
ի
մինչեւ
ցառաւաւտն։
62
Բայց
զդուռն
ոչ
կարացին
,
զի
Տէր
ի
նոցանէ։
63
Եւ
սկսան
հարկանել
եւ
ոչ
։
64
Եւ
ի
փախեան
ի
տեղոջէն
։
65
Եւ
սրբոցն
անկեալ
ի
զերիս
աւուրս
,
ամենեքեան
։
66
Եւ
յետ
երից
աւուրց
հայրն
Թոդիկ,
եւ
զնոսա,
զի
էին,
յարտասուս
եղեալ՝
տրտմեցան
յոյժ։
առեալ
իջուցին
ի
մէջ
դրախտին՝
ի
կողմն
։
68
Անդ
փորեցին
զերկիր
եւ
իջուցին
զնոսա
ի
առ
եւ
Կրաւնիդէս,
էին
զկնի
սրբոյն
ի
։
69
Եւ
կանգնեալ
նշան
ի
վերայ
նոցա՝
բժշկութիւնս
։
70
Իսկ
ի
տեղեկանալ
վասն
զաւրացն,
իբրեւ
տեսին
զնոսա
կոտորեալս,
հիացան
եւ
փութանակի
երթեալ
պատմեցին
իշխանին
Մուշեղայ։
71
Եւ
նորա
լուեալ՝
զաւուրս
իբրեւ
։
72
Իսկ
զաւրքն
քրիստոնէական
աւրինաւք
եւ
,
.
ճշմարիտ
շառաւեղ
երանելի
,
երջանիկ
,
մի՛
վասն
նոցա,
զի
աղաւթիւք
իւրեանց
ամուր
աշտարակ
եղեն
,
եւ
առ
Աստուած։
74
Բայց
դու
առաւել
գոհութիւն
մատո՛
,
որ
ի
քում
յաշխատութենէ
խիստ
վարուցն։
75
Զնոսա
յԱստուած
թո՛ղ
եւ
տե՛ս
զեկեալսդ
ի
վերայ
մեր
զՄիհրան,
թէ
որպէ՞ս
»։
76
Իսկ
նորա
որպէս
ի
քնոյ
զարթուցեալ՝
հրամայեաց
կոչել
առ
զՎահան,
զոր
էր
Տարաւնոյ,
մինչ
ինքն
Հայոց
մարզպան
։
77
Եւ
ասէ
ցնա.
«Որդեա՛կ
Վահան,
դու
գիտես
զաւուրս
կենաց
իմոց,
այս
ՃԻ
ամ
է,
ես
եմ
եւ
սլաքով
եմ
զարիւնն
ի
փոխանակ
։
78
Ութսուն
երեք
անձամբ
իմով
եմ
եւ
։
ծեր
եմ
եւ
,
եւ
աւգնական
իմ
Աստուած
է
եւ
դու,
եւ
ո՛չ
այլ
,
զի
որդին
իմ
մեռաւ
։
արդ,
,
զայս
ի
մտի
քում,
եթէ
ի
վերայ
քրիստոնէից
մեռանիս
եւ
ես,
ի
վերայ
մարմնաւոր
այն
անուն
։
81
Զի
ես
այլ
ժառանգ
ոչ
ունիմ՝
եւ
երկիրս
քեզ
եղիցի
եւ
զաւակի
քում
յետ
։
82
Արդ՝
արի
եւ
իմաստութեամբ
արա՛
,
եւ
սուրբ
Կարապետն
քեզ
աւգնական
եւ
պարիսպ
եւ
աղաւթք
սուրբ
կրաւնաւորացն՝
յաջմէ
եւ
»։
83
Իսկ
Վահան
յանձին
զիրսն՝
սկսաւ
դեսպանս
կազմել
եւ
նա
յուղարկել,
զի
եւ
։
84
Իսկ
նա
ասէ.
զիշխանն
Մուշեղ
կալեալ
տանիմ
ի
Պարսիկս
առ
արքայն,
ո՛չ
գնամ
»։
Վահան
.
«Եթէ
զերկիրս
ինձ
տէրութեամբ
իշխանութեամբ,
ես
ի
ձեռս
քո,
ես
առ
քեզ
ապստամբութեամբ
ի
եւ
զերկիւղ
ի
».
եւ
,
յաւժարէր
իրացն։
86
Եւ
ի
Մուշն
,
եւ
յամուրն
Ողկան։
այն
,
զկրաւնաւորսն
կոտորեցին,
անցեալ
.
աւուրս
ոչ
ինչ
կարացին
առնել։
88
Ապա
առ
Միհրան
եւ
զամենայն
ամրոցին։
իբրեւ
եկն
Վահան
առ
Միհրան,
ի
։
90
Եւ
Վահան
.
«Ո՛չ
այդպէս,
.
այլ
տո՛ւր
ի
ձեռս
իմ
հազար
այր,
որ
ի
վերայ
ամուր
բերդիցն,
ուր
նորա
եւ
,
գուցէ
ոչ
ի
ձեռս
իմ՝
ապստամբ
զիս
։
91
Այլ
երթիցուք
նախ
քաղաք
եւ
ուրեք»։
92
Իսկ
Միհրան
տուեալ
ի
ձեռս
նորա
չորս
հազար
առն
եւ
։
93
Եւ
նորա
առեալ
մինչեւ
ի
դուռն
Աւձ
,
ի
ներքս
նենգութեամբ
դարան
մահու
ի
ձեռս
զաւրացն։
94
Եւ
առ
բանս
քաղաքին՝
ի
առնուլ
զզաւրսն
։
95
Եւ
էր
մուտ
քաղաքին՝
կարէին
ի
։
96
Եւ
ընդ
դուռն
անցանէին,
ի
կողոպտէին
եւ
զգլուխսն
կտրէին
արտաքոյ
յաներեւան
տեղիսն
ի
խորսն
։
97
Եւ
ի
յիսուն
այր
էր
ի
կոչեցեալ
։
98
Եւ
տուեալ
էր,
«Յորժամ
զոք
ի
,
ի
Միհրան
գնացէ՛ք
եւ
այլ
ածէ՛ք»։
99
Եւ
այնպէս
եւ
յղեաց,
«Այլ
զաւրս
»։
100
Եւ
նոքա
դարձան
Միհրան
եւ
առին
ի
երկու
հազար
այր
ընտիր
եւ
եկին
առ
։
նա
այնպիսի
գործ
հնարեաց,
ոչ
կարացին
գիտել
։
102
Արդ՝
յորժամ
ի
դուռն
,
Վահան
զերիվարսն
եւ
զհանդերձսն
տուեալ
քաղաքացեացն,
ի
դուռն
զնոսա
եւ
ետ
,
«Յորժամ
նոքա
ի
հային,
դուք
միաբան
ի
քաղաքն
,
եւ
մտեալ՝
զյաղթութեան
,
եւ
զդուռն
ի
բաց
թողէ՛ք,
զի
նոքա
կարծիցեն,
»։
103
Եւ
արարին
այնպէս։
իբրեւ
տեսին
,
զի
դիմեցին
միաբան
ի
,
խնդացին
յոյժ։
105
Դիմեցին
ի
քաղաքն
եւ
։
106
Իսկ
Վահան
զաւրացն՝
աւետիս
տայր
եւ
ի
զաւրացն
առաքէր
առ
Միհրան,
«Առաք
»։
107
Եւ
իբրեւ
դարձան
,
եւ
ինքն
դարձաւ
զհետ
զաւրացն։
իբրեւ
բազումք
ի
քաղաքն,
եւ
դեռ
մտանէին,
սկսան
կասկած
առնուլ
զիրացն
եւ
կամէին
յետս
դառնալ։
զհետ
մտեալ՝
սկսաւ
կոտորել
ի
լնուլ։
110
Եւ
ինքն
եւ
անտի՝
քառասուն
մաւրահեղձ
։
111
Եւ
զայլսն
ի
քաղաքն
արգելեալ՝
զգլուխսն,
պարիսպն
։
112
Եւ
արարեալ
գտին
զգլուխս
ԶՌ՝
պակաս
։
113
Եւ
հրամայեաց
զամենեցուն
զքիթսն
եւ
,
եւ
արկանել
ի
։
114
Եւ
առեալ
զզաւրս
արս
եւթն
ի
Մուշն
։
115
Չորս
թողեալ
եւ
երկու
ի
ցեղէն
ի
,
եւ
ինքն
առեալ
ընդ
իւր՝
առ
Միհրան։
116
Եւ
մտեալ
ի
խաւսեցաւ
ընդ
նմա
այսպէս
եւ
.
«Ես
փախստական
եկի
ի
,
զի
ո՛չ
ի
քաղաքն
թողին
,
եւ
ո՛չ
աւարամասն
ետուն
մեզ։
117
Այլեւ
զիմ
զաւրսն
ի
քաղաքն
,
եւ
ես
փախստական
»։
118
Իսկ
Միհրան
խորհեցաւ
Ռ
այր
արձակել
ի
վերայ
։
119
Եւ
ասէ.
ի
քէն
ապստամբեալ
են,
քաղաքին
եւ
զկապուտն
,
Յոյնս
»։
120
Իսկ
Միհրանայ
բարկացեալ՝
հրամայեաց
երկու
հազար
այր
արձակել
ի
վերայ
։
121
Եւ
խրատ
տայր
ի
գիշերի
մի՛
անցանել
ընդ
,
այլ
ապա
։
122
«Գուցէ
ոք
,
,
,
եւ
դուք
չէք
վայրուցն»։
123
Եւ
ասէ
ցնոսա.
«Հազար
գնացէ՛ք
ընդ
,
եւ
ընդ
դաշտն»։
124
Եւ
նոցա
,
եւ
ինքն
ել,
ի
Միհրանայ
յուղարկել
զնոսա։
գնացին
յայն
,
ուր
բաժանել
,
առաքեաց
այր
զհետ
,
որ
ընդ
։
ինքն
այր
առեալ՝
զկնի
նոցա։
իբրեւ
անցին
յայնկոյս
գետոյն
,
իջոյց
զնոսա
ի
քուն
առնել։
128
Եւ
ինքն
արարեալ
զդարանակալսն՝
հրամայեաց
զերիվարսն
եւ
զնոսա
։
յանկարծակի
հնչեցուցին
զփողսն
յետոյ
եւ
եւ
ի
մէջ
առին
զնոսա։
130
Եւ
ի
սակաւ
բարձին
նոցա
եւ
ի
ընկեցին,
եւ
ո՛չ
ոք
ի
նոցանէ
եւ
ոչ
։
131
Եւ
զերիվարսն
առաջի
եդեալ՝
ի
Ծծմակն
։
մինչ
նոքա
զայն
պատերազմն
անցուցին
վճարեցին,
եւ
եկին
։
նոքա
դեռ
չէին
եկեալ
ի
.
եւ
,
եկին
,
եւ
յանհոգս
եղեալ՝
,
զի
խրատ
տուեալ
։
իբրեւ
յանհոգս
,
ապա
կալեալ
զխելս
եւ
ձայն
սաստիկ
։
135
Եւ
սկսան
կոտորել
։
136
Եւ
մի
ի
նոցանէ
ի
,
յերիվարն՝
փախեաւ
Մուշ։
137
Զորոյ
զհետ
մտեալ
եւ
յայնկոյս
զգլուխ
նորա։
138
Եւ
ուղեղն
ընդ
,
եւ
առեալ
աւազ՝
եւ
.
«Պարսից
,
ա՛ռ
»։
139
Եւ
կոչեցաւ
անուն
Առաղս
մինչեւ
ցայսաւր,
եւ
աւան
իսկ
։
Վահանայ
մաւրին
զնոսա՝
այլ
ոչ
ելանել,
եւ
ի
ջուրն
։
141
Եւ
ի
եւ
եւ
պահէին.
եւ
ի
եւ
ի
դաշտն
։
142
Եւ
ժողովեալ
զերկու
հազար
երիվարսն՝
ետ
տանել
,
զոր
դեռ
։
ի
վաղիւն
դարձեալ
առ
։
հրամայեաց
ծառայից
իւրոց
ճաշ
եւ
զՄիհրան
։
145
Իսկ
նա
վասն
խաւթութեան
ի
եւ
միայն
թողոյր
առ
։
դռնապան
զիշխանսն,
,
ասելով.
«Հայոց
մարզպանն
չկարաց
գալ
ի
,
եւ
զիս
չի
»։
147
Իսկ
ժողովեալ
ի
տաճար
մի՝
ընդ
գինի
։
148
Եւ
Վահանայ
առեալ
զմախաղն,
ուր
քիթքն
եւ
կային,
բերել
ծառայի
առաջի
։
149
Իսկ
նորա
.
«Զի՞նչ
է
այդ,
ինձ»։
150
Եւ
կարգաւ
պատմեաց
,
զոր
։
բարկացեալ,
զտէգն
ի
ծառային՝
հարկանել
զՎահան։
152
Եւ
նորա
ձգեալ
զձեռն
ի
սուրն,
որ
,
կտրեաց
զթլփատն
եւ
եդ
ի
բերան
,
եւ
.
«Դո՞ւ
ես,
որ
զԱստուած
իմ
սպանանել
ետուր՝
զսիւնսն
»։
զքիթսն
ետ
,
եւ
պատառեալ
զփորն՝
ծառային
հանել
դնել
ի
բերանն։
154
Եւ
հարեալ
ի
ի
ցից։
155
Եւ
մինչ
լոկ
որ
կտրեաց,
ասէ.
եւ
պատուէր
ի
,
որ
,
եւ
ապրեցուցանեմ
զքեզ»։
156
Եւ
տուեալ
բանս
բազումս
եւ
երդմամբ
ասացեալ,
զոր
եւ
նա
միայն
գիտէին։
157
Եւ
իբրեւ
ասաց
զիրսն,
առեալ
զդանակն՝
եհար
ի
սիրտն,
եւ
անդէն
։
առեալ
զարիւնոտ
։
159
Եւ
զարիւնն
կողմնեցուցեալ
ի
,
որպէս
թէ
ի
քուն
,
եւ
ինքն
զպարսիկ
դպիրն
Միհրանայ
ի
սենեակն։
160
Եւ
ետ
ողջոյն
եւ
եւ
«Յետ
աւուրց
ի
բլուրդ,
որ
ի
վերայ
Կոթ
,
զի
տեսցուք
զիրեարս,
հազար
արամբք
»։
161
Եւ
դպիրն
որպէս
ասաց
Վահան,
եւ
եդ
զմատանին
Միհրանայ
ի
վերայ։
162
Եւ
կոչեաց
ի
ծառայիցն
Միհրանայ
տասն
այր
եւ
տանել
առ
,
որ
զհազար
ունէր
ընդ
եւ
յԱպահունիս
.
եւ
գնացին։
163
Իսկ
Վահան
կոչեաց
եւ
ասէ.
զայս
անուն
իշխան».
եւ
կոչեաց։
164
Եւ
իբրեւ
գայր
իշխանն
մտանէր
ընդ
փողոցն
խաւարչտին
,
վեց
այր
աստի
անտի
կային,
եւ
մինչդեռ
կամէր
ի
,
աճապարեալ
ունէին
,
զի
մի՛
բարձեալ
,
եւ
հարեալ
դանակ
ի
սիրտն՝
ի
այլ
ձգէին
։
զնուիրակն
եւ
զդպիրն
վասն
իրաց
արկանել
ի
,
եւ
ինքն
սկսաւ
կոչել
զիշխանսն
ի
խորհուրդ,
եւ
այնպէս
առնէր։
166
Եւ
յաւուր
յայնմիկ
իշխանս
ութսունվեց։
իբրեւ
զիշխանսն
վճարեաց
եւ
ի
տաճարն,
ուր
զաւրքն
էին
,
եւ
ժողովեաց
զնոսա
ի
եւ
զիւրն
եւ
գաւառին
արտաքս
։
168
Եւ
ինքն
սկսաւ
զնոսա
,
«Արժա՞ն
էր
ձեզ
մարզպանին
գողանալ։
169
Արդ՝
հրամայեալ
է
,
մինչեւ
ցուցանէք»։
170
Եւ
հրամայեաց
զնոսա
ի
հազար
ինն
հարիւր
եւ
.
եւ
ի
միւս
այլ
արս
։
171
Եւ
փակեալ
զդրունս
տաճարացն,
զգլուխն
Միհրանայ՝
ընդ
։
.
«Այս
այն
գլուխն
է,
որ
զՍուրբ
հիմն
ի
վեր
առնել
եւ
զկրաւնաւորսն
»։
173
Եւ
հրամայեաց
տաճարսն
եւ
.
«Դուք
ինձ
վնաս
էք
,
էք
ի
տալ
։
174
Բայց
թէ
կամի
Աստուած
եւ
սուրբ
Կարապետն,
ես
զայս
փայտս
յապաշաւել
,
սակայն
ընդ
եւ
ընդ
ձեր
թագաւորին
հանեմ,
զի
ես
եմ
ի
։
175
Եւ
դուք
էք
եւ
.
իմ
մեղացն
թողութեան
եւ
վասն
իմ
հարանցն
ջեռարո՛ւք,
,
եւ
մի՛
ամաչէք։
176
Եւ
այդ
,
Պարսից
»։
177
Եւ
բոցն
բորբոքեալ
ելանէր
եւ
հոտ
ճենճերացն,
մինչ
գրեթէ
ամենայն
քաղաքն
արբեալ
լինէր
ի
։
178
Եւ
ինքն
նոցա
եւ
յամուրն
Ողկան։
179
Եւ
զիշխանսն
Մուշեղայ
ածել
։
180
Եւ
ինքն
առեալ
այր՝
գնաց
ընդ
։
181
Եւ
երթեալ
ի
վերայ
լերինն՝
ընդ
գործեաց։
182
Եւ
առաքեալ
զնուիրակն
եւ
զդպիրն
կոչել
,
եւ
նոքա
կոչեցին
,
զի
իջեալ
։
183
Բայց
նուիրակն
եւ
դպիրն
ոչ
գիտէին
.
զի
զհանդերձս
Պարսիցն
իւրոց
իշխանացն
տուեալ
էր,
կարծէին,
թէ
ինքեանք
։
Վահան
ոչ
ետ
ի
,
այլ
յետոյ
։
,
զՎահանայ
Միհրանայ,
եւ
Վաշրայ
երեք
հազար
եւ
վեց
հարիւր
եկն
ի
վերայ
լերինն։
186
Եւ
իբրեւ
ի
տեղին,
յիսուն
այր
ի
վասն
այլ
։
187
Եւ
ինքն
եմուտ
առ
Վահան
ի
,
կարծելով
թէ
Միհրան
է։
Վահան,
ասէ.
«Վաշի՛ր,
զի՞նչ
ի
մտի.
ի
դարձուցանել
զերկիրս
Հայոց»։
189
Եւ
հրամայեաց
արգելուլ
զզաւրսն
ի
հեռուստ։
190
Եւ
զՎաշիր
,
մինչեւ
բանից
կոչելոյ.
եւ
առ
ետ
նշան
եւ
բանից
նիշ
զաւրապետն
եւ
առ
գալ
ի
տեղին
փութով։
191
Եւ
ետ
գրել
պարսիկ
դպրին՝
,
զի
այնպէս
գրեսցէ,
գայցեն
վաղիւն,
զի
Յոյնք
են
ի
ի
վերայ
։
192
Եւ
տուեալ
զմատանին
եւ
զաւրսն,
որ
ի
։
193
Եւ
զաւրացն,
եւ
զիշխանսն
մի
մի
կոչել
եւ
զգլուխսն
.
եւ
ոչ
իմացան
այլ
,
մինչեւ
մի
ոմն
յիշխանացն
փախեաւ
ի
բանակն
իւր։
իբրեւ
Վահան,
յայտնի
իրքն,
ազդ
այնոցիկ,
ի
,
յարուցեալ
նոցա
ի
,
փախստական
արարեալ
ի
,
ի
ձոր
։
195
Եւ
բուն
յետին
դարանքն
,
,
իսկ
բերդին
եւ
յանխնայ
։
196
Եւ
արք
հարիւր
,
զոր
զնոսա։
վաղիւն
սկսան
գալ
ի
վերայ
բլերն՝
ի
նոյն
։
198
Իսկ
գնացեալ
նոցա՝
իջոյց
զնոսա
.
«Թողէ՛ք
զերիվարսդ,
զի
մինչեւ
,
եւ
իջանեմք
ի
,
ի
վերայ
»։
199
Եւ
նոքա
այնպէս։
200
Եւ
յանկարծակի
կտրեցին
ի
զաւրացն,
եւ
փախստական
արարեալ
ընդ
,
եւ
հանին
ի
։
201
Իսկ
Պարսից
աղաղակեցին
եւ
.
«Վա՜յ
մեզ,
»։
202
Եւ
անուն
տեղւոյն
այնորիկ
։
203
Իսկ
Վահանայ
առեալ
զզաւրսն՝
ի
ձորն
բուն։
դարանակալքն
աստի
եւ
,
եւ
առեալ
զնոսա
ի
մէջ՝
ոչ
ողորմելով
։
205
Եւ
հրամայեաց
արս
Պարսից
։
ետ
զգլուխն
Միհրանայ
առ
.
«Այս
մարզպանս
յորժամ
եկն
յերկիրս
մեր,
եւ
ընդ
գունդ
խնդրեցին
եւ
ոչ
կարացին
։
Յոյնք
էին,
ի
ոչ
գնալ։
208
Եւ
ձեզ
ընդ
էաք,
եւ
ձեր
գունդ
ոչ
կայր.
ապա
կտրեցաք
զայդ
եւ
խաղացաք։
,
եթէ
ի
էք
ի
քաղաք՝
յերկիր
տափարակ
եւ
,
եւ
,
որ
գնդի
խաղայք.
զգլուխ
ձերոյ,
եւ
եղիցի՛
դա
գունդ
ազգաց
»։
իբրեւ
գնացին
արքն
եւ
տարան
զգլուխն
Միհրանայ
առ
արքայն
,
,
,
ամաչեաց
զամաւթն
։
ի
խրոխտացեալ՝
այլ
առաքեաց։
212
Ի
ամի
Կարապետն,
որ
յԻննակնեան
էր,
,
զի
եղեւ։
213
տունք
ներքոյ
նորա
ի
շարժէ
անտի
փլան։
214
Իսկ
եկեղեցին,
քանզի
հիմն
ի
վերայ
էր,
շարժեցաւ
եւ
։
215
Զոր
Մուշեղ
Մամիկոնենից
ետ
գանձս,
զի
շինեսցեն
,
բայց
ոչ
ժամանեցին
որպէս
արժանն
էր,
զի
Պարսից
նեղէին
։
216
Ի
ամի
շինեաց
եւ
։
217
Եւ
կայ
ի
առ
Արծրունեաց
,
ի
արեւելից
։
յետ
Մուշեղայ՝
նստաւ
յաթոռ
իշխանութեան
.
եւ
բազում
քահանայիւք
եւ
քսան
եպիսկոպոսաւք
տաւն
կատարեցին
տեղեացն,
ուր
ունէին
եւ
ի
դուռն
սրբոյ
Կարապետին
եւ
ի
վանս
Գլակայ
։
219
Եւ
տասն
եւ
ազատեաց
եւ
ետ
,
զանուանս
դիւանէն։
երանելին
Թոդիկ՝
հայր
վանացն
.
եւ
կայ
ի
նոյն
տեղւոջն,
,
որ
ընդ
աջմէ
,
ի
հիւսիսոյ
ընդ
։
221
Եւ
նստաւ
յաթոռ
նորա
որդի
իշխանին
Արծրունեաց,
որոյ
մայրն
.
եւ
կան
ի
թաղման
ծնաւղք
նորա
ի
նոյն
։
բազում
ուղղութիւնս
գործեաց
ի
Տարաւնոյ,
վերագոյն
զնա,
քան
,
զի
հայր
էր
եւ
ընդ
ձեռամբ
իւրով
երեք
հարիւր
եւ
ութ
։
223
Զի
այնչափ
առաքինի
էր,
ամենեքեան
իբրեւ
զնա։
224
Սա
խնդրեաց
ի
զբերանս
գազանացն,
.
եւ
եղեւ
այնպէս։
225
Եւ
բազում
պարկեշտ
իւրովք
Հարքայ,
որ
ունէր
զկին
եղբաւր
իւրոյ։
226
Եւ
ի
հաւան
ի
կնոջէն
եւ
նմա
,
որ
ի
Թիլն
աւանի
յԵկեղեաց
։