Հայ միջնադարեան պատմական ողբեր

Զ.
ՍԻՄԷՈՆ ԱՊԱՐԱՆՑԻ
Ի ՎԵՐԱՅ ԱՌՄԱՆ ԹԱՒՐԻԶՈՅ

 

Արդ ի թըւին հազար ՚ւ երսուն,

Չորս ընդ նըմին գըծէ անկուն

Պաճարամիտ ազգ Հագարուն

Զօրաժողով եղեւ անհուն:

 

Ասպատակեալ ի Պարսկաստուն,

Առեալ զԹաւրէզըն շահաստուն,

Օսման, կացեալ գըլուխ զօրուն,

Ածէ աւեր աշխարհիս բուն:

 

Բազմահըմուտ ղըզըլ թաճլուն

Ընդդէմ սորա եղեւ նըկուն,

Այնպէս փախեաւ ի յՕսմանէ,

Զինչ յառիւծէ՝ գունդն աղուեսնուն:

 

Այս ոչ յինքեանց, այլ ի հոգոյն,

Այն, որ բաշխէ զթագըն գըլխոյն,

Րամք Ելամայ եւ ազգ Սկիւթոյն

Արբին զմըրուր ցասման գինոյն:

 

Այն, զոր Վարդան Մամիկոնուն

Արբ եւ ետուր զբաժակն սոցուն,

Նախանձեցաւ տէր ընդ Սիոն,

Հատոյց ըզփոխն ի  ծոց նոցուն: [1]

 

Նախ Երեմիա զեկոյց ըզսոյն,

Զաքարիա՝ նորին հանգոյն:

Ցայգ ցաւագին տայ երեկոյն,

Ցընծուղ ցօղէ աչք Հայկազնոյն:

 

Ցանկան մահու, ասեն ըզնոյն.

— Վա՜շ, որք առին զճաշակ մահուն,

Ո՛հ ըզմնացեալքս սուտ կենդանոյն,

Զխանձեալքս ի ձեռն Իսմայէլուն:

 

Ողբող չունիմք միջի մերում,

Որ երախան կազմէ լալոյն:

Յիսրայէլէ կոչեմ ըզսոյն,

Որք են հըմուտ գերոյ սըգոյն:

 

Էրա՛մք կանանց եւ դա՛սք ջայլից,

Եկայք կացէ՛ք գըլուխ պարուն,

Ողորմ լացէ՛ք զմեզ արտասուօք,

Հանց որ հաւնի ձեզ իմաստուն:

 

Նըման ամպոց յորդ հոսեցէ՛ք

Դառն արտասուս յաչաց ձերում,

Զա՛յս ասացէք, թէ ո՞վ լըւաւ,

Որ մեզ եղեւ ծանրացասումն:

 

Մեծ բըռնաւորն խոնդքար անուն

Գըլխոյս երետ մեր կընդութիւն,

Այն դուզնաքեայ սակաւ շորին

Արժան չարար զհօտ խաչելոյն:

 

Կատարեցաւ բանըն գըրոյն

Տեսանողին այն Թեկուացոյն.

Ահա ամէն հասակ ի սուգ,

Եւ սեաւ գըդակ փոխան գօտոյն։ [2]

 

Է՜ արեգակն, է՞ր կու ծագես

Զլոյսդ, որ մեր աչքըն զայն տեսնուն,

Է՜ շամանդաղ գիշերային,

Է՞ր փոխարկես զգոյն նըսեմոյն:

 

Զի դառնաշունչ օդ ձըմերանս

Չանցնիր, որ մեզ լինի գարուն,

Բայց ակն ունիմք Յիսուս փըրկիչն,

Որ ջերմ առնէ զգոլ արեւուն:

 

Սառըն հալի, ՚ստ Երգոց երգոյն,

Քաղցրիկ հընչէ ձայն տատրակուն,

Մարդիկք միմեանց տան աւետիք,

Ասեն՝ եկաւ մեզ նոր գարո՜ւն:

 

Չէ պարտ կըտրել ըզթել յուսոյն,

Քան զԻսրայէլ ի Բաբելոն,

Այլ յոյս առնուլ զմանկունս հըրոյն,

Եւ երգեսցուք զերգըս նոցուն:

 

Միթէ կարճէ ըզչափ չարին,

Փըրկէ ըզմեզ ի յապառնոյն,

Ասէ. «Հաշտեալ եմ ընդ խախտեալդ,

Քակտել զշինուածդ ոչ յաւելում»:

 

Աստանօր բանս առցէ զլըրումն,

Զի մի՛ լիցի լուր ծանրագոյն,

Քանզի յաճախն է ձանձրացկոտ,

Սակաւն՝ ախորժ ամենեցուն:

 

Սըմին իրի ես Սիմէոն,

Զներկայս առեալ ի պատմութիւն,

Իբր արձանի անջինջ գըրոյն

Ազդէ զեղեալսն եւ զպատահումն:

 

Մոխրամածեալ դիմօք փըծուն

Առ ոտըս ձեր կամ ստորնագոյն,

Էղեռնագործս չարեաց ներհուն,

Բարեաց տարտամ եւ անբեղուն:

 

Ունայն, թափուր յիմաստութեանց,

Տըգիտութեամբ լի եւ զեղուն,

Վէս եւ յանդուգն յամենայնի,

Կըրկին կենօքըս վըշտագոյն:

 

Նաւավարող զիս կարծեցի,

Բայց սուզեցայ յատակս ծովուն,

Երանութեանց Դաւթի երգոյն

Վերջոտնեցայ ի լոյս շաւղոյն:

 

Սէր աշխարհիս է քաղցրագոյն,

Սխալեաց, արար զիս ազազուն,

Էարկ ի գուբ մեղաց տըղմոյն.

Հատեալ է հնարս ելանելոյն:

 

Բայց ձեռընտուն ամենայնի

Միթէ խնամէ ըստ իւր գըթոյն,

Զիս վերածցէ կարթիւն իւրով,

Հանցէ տեղիս անկեալ դասուն:

 

Եւ ես հանցեմ նմա օրհնութիւն,

Անլըռելի, մըշտապաշտուն,

Ըզբանական աղօթս խօսուն

Հօր եւ որդոյ եւ սուրբ հոգոյն: