Պատմութիւն

Առումն Ուռհայի ի զաւրացն Փոկասայ եւ սպանութիւն Ներսիսի:

Եւ եղեւ յամի չորեքտասաներորդի Խոսրովայ արքայի, ի քսաներորդ ամի Մաւրկայ թագաւորութեանն՝ ապստամբեալ ի բաց կացին ի կայսերէ զաւրն Յունաց, որ ի Թրակացւոց կողմանէ, եւ նստուցին իւրեանց թագաւոր զայր ոմն անուն Փոկաս կոչեցեալ: Եւ գնացեալ միաբանութեամբ ի Կոստանդնուպաւլիս՝ սպանին զՄաւրիկ թագաւոր եւ զորդիս նորա, եւ նստուցին զՓոկաս յաթոռ թագաւորութեանն: Եւ գնացին ինքեանք անդէն ի կողմանս Թրակացւոց աշխարհին ի դէմ թշնամւոյն: Եւ էր որդի /514բ/ մի կայսերն Մաւրկայ, անուն նորա Թէոդոս: Լուր համբաւոյն ելեալ տարածանէր ընդ ամենայն երկիր, եթէ զերծաւ Թէոդոս եւ գնաց առ թագաւորն Պարսից: Ապա ոչ սակաւ ինչ խռովութիւն լինէր ի մէջ Հռովմայեցւոց տէրութեանն անդէն ի թագաւորանիստ քաղաքին, եւ յԱղեքսանդր քաղաքի յԵգիպտոս, եւ յԵրուսաղէմ եւ յԱնտիոք, եւ յամենայն կողմանս երկրի առեալ սուր զմիմեանս սատակէին:

Հրաման ետ թագաւորն Փոկաս սատակել զամենայն ապստամբ՝ որ երկմտեալ էին ի նորին թագաւորութենէ: Բազումք սատակեցան անդէն սրով ի թագաւորանիստ քաղաքին: Եւ առաքեալ զԲոնոս ոմն իշխան հանդերձ զաւրու ի վերայ Անտիոքայ եւ յԵրուսաղէմ եւ յամենայն կողմանս աշխարհին. եւ նորա երթեալ եհար զԱնտիոք եւ զԵրուսաղէմ սրով սուսերի, եւ զամենայն իսկ զբազմութիւն քաղաքաց երկրին այնորիկ սպառեաց սրով:

Յայնժամ ապստամբեալ ի բաց եկաց ի Փոկասայ Երակլէս զաւրավար զաւրու իւրով, որ էր ի կողմանս Աղեքսանդրի, եւ բռնացեալ ի բաց կալաւ զերկիրն Եգիպտացւոց: Եւ յԱսորւոց կողմանէ ապստամբեալ Ներսէս զաւրավար ի Միջագետս Ասորւոց, եւ հանդերձ զաւրու իւրով մտեալ բռնանայ յՈւրհայ քաղաքի: Եւ եկեալ զաւր ի վերայ նորա՝ պատեալ պաշարեալ պահէին զքաղաքն հանդերձ զաւրու:

Եւ եղեւ՝ իբրեւ լուաւ արքայն Խոսրով զլուր համբաւոյն այնորիկ՝ ժողովեալ գումարեաց զամենայն բազմութիւն զաւրաց իւրոց, եւ գնաց ընդ արեւմուտս, եւ հասեալ ի Դարա քաղաք՝ նստաւ շուրջ զնովաւ եւ պաշարեաց զնա, եւ մարտ եդեալ կռուէր ընդ նմա: Եւ ընդ կողմանս Հայոց գումարեալ զաւրս, եւ զՋուան Վեհ ոմն իշխան մեծ զաւրագլուխ նոցա: Յայնժամ արքայ Խոսրով բաժանէ յերկուս մասունս. զմի մասն եթող անդէն շուրջ զքաղաքաւն, եւ միւսով մասամբն գնաց ինքն ի վերայ զաւրուն, որ պատեալ պաշարեալ պահէին զՈւրհայ: Եւ հասեալ ի վերայ նոցա յանկարծաւրէն ի ծագել առաւաւտուն՝ զոմանս սատակէր սրով, զոմանս փախստական արարեալ, կէսքն ամացեալ ի գետն Եւփրատ մեռանէին, եւ կէսքն գնային հալածական: Իսկ արքայն Խոսրով մատուցեալ ի դուռն քաղաքին, զի բացցեն նմա եւ մտցէ ի ներքս. իսկ նոքա բացին զդուռն: Բայց մանուկ մի զարդարեալ /515ա/ թագաւորական հանդերձիւ, եւ եդեալ ի վերայ գլխոյն նորա պսակ, եւ եհան արձակեաց առ նա Ներսէս, ասէ. «Դա է որդի թագաւորին Մաւրկայ, Թէոդոս, եւ արասցես ի վերայ դորա ողորմութիւն, որպէս եւ հայր դորա ի վերայ քոյե:

Եւ մեծաւ խնդութեամբ ընկալեալ զնա Խոսրովայ արքայի, դարձաւ անդրէն եւ գնաց ի Դարա քաղաք, եւ ունէր զնա առ իւր թագաւորական պատուով. եւ նստաւ նա շուրջ զԴարայիւ զտարի մի եւ կէս, եւ փորեցին զհիմունս քաղաքին ի ներքոյ պարսպին, եւ կործանեալ զպարիսպն նորա՝ առին զքաղաքն, եւ սուր ի վերայ եդեալ մաշեցին զամենայն սրով սուսերի: Եւ առեալ զառ եւ զաւար քաղաքին, դարձան անդրէն ի Տիզբոն, քանզի էր զաւր նորա աշխատեալ եւ լքեալ ի պատերազմէ քաղաքին: Եւ հասեալ ի վերայ Ուրհայի այլ զաւր ի Յունաց կողմանէ՝ մարտեան ընդ քաղաքին եւ առին զնա. եւ կալեալ զՆերսէս սպանին եւ արիւն հեղին: