[ՄՈՒՏՔ]  

Պարտք կը զգամ հոս արձանագրել գոհունակութիւնը անոնց, որ մեր գիրքը կը սիրեն, հան դէպ այն շարժումին, որ Ամերիկայէն կու գայ դար ձեալ: Անհատական կամ խմբական միջոցներ վեր ջապէս հատորի մը տանիքին տակ կը մէկտեղեն ոմանց ցանուցիր գործերը: Իմ մասիս, այս «բարերարութիւնը» ես արժանի կը գտնեմ այնքան մը գնահատութեան, որքան չէ թերեւս տաճարի մը կառուցումը շքեղ, բայց օտար ոստաններու մէջ, ուր անոր կը սպասէ քանի մը տարի յետոյ միւզէոնի մը փառքը: Վասնզի գիրք մը երբեմն այնքան բարիք կ՚ընէ, որքան չեն ըրած տասը ժամ ու հինգ դպրոց միասին: Քաղքենին, երէկուանը, մեր երկրին մէջ եկեղեցի ու վարժարան կերազէր, բայց ժլատ էր չափազանց գիրքին հանդէպ։ – Չեմ մօտենար անոր մտայնութեան հանդէպ գրողին, կարմիր կու գայ աչքերուս: – Նոր քաղքենին գուցէ կ՚անգիտանայ իր ժեսթին տարողութիւնը: Աւելորդ չէ յիշեցնել իրեն, թէ մագաղաթը աւելի կ՚ապրի, քան մարմարը: Ի՞նչ է եկած մեզի մեր պատմութենէն, անոր այսպէս ըսուած փառքերէն, քանի մը գիրքերէ դուրս: Ու ի՞նչն է նորէն, որ այսքան կործանումներէ յետոյ, քանդուած ծիածանի մը նման մեր գլուխներուն կը յամառի թրթռալ ու տեւել: Ունի՞նք աւելի կախարդ յուռութք մը, քան մեր գրականութիւնը: Որ մեր տղաքը կապէ մեր ցեղին ու մեր ճակատագրին: Անոնք, որ գիրք մը կը տպեն, նեցուկ կը կապեն մեր հոգիին խորտակուած սիւներուն:

Յ. ՕՇԱԿԱՆ
(«Զուարթնոց», 1930, թիւ 7)

1922ին, Պոլսոյ Գողթան մատենաշարի լոյս ընծայած Օշականի « Խորհուրդներու մեհեանը » հատորին վերջին էջին (128) վրայ՝ կայ սա ծանօթագրութիւնը։

–« Կայսերական յաղթերգութիւն »ը մաս պիտի կազմէ ուրիշ հատորի մը, որ շուտով լոյս կը տեսնէ»։

Վաթսուն տարի առաջ ծանուցուած հատորը, պայմաններու ստիպումով հարկաւ, լոյս չտեսաւ, իսկ թէ հոս մէկտեղուած վեց կտորներէն զատ, ընդհանուր այդ խորագիրին տակ ինկող ուրիշ գրութիւններ ալ ունէ՞ր Օշական թէ ոչ՝ անկարելի եղաւ ճշդել մեզի։

Հատորին մէջ առնուած « Հինէն ու նորէն » եւ « Երբ պզտիկ են » շարքերը գրուած են նույն տարիներուն եւ ոգիով ու արուեստով կ՚արձագանգեն կայսերական յաղթերգութեան։