ԹՈՒՂԹԵՐ

Ողջունիւ աստուածարեալ մեծանձնութեան ձերում յայտ լիցի. զի ոչ ես տեսեալ եւ ոչ գիտացեալ զհայր քո տառապեալ, որ գանկատ գրես յանոպայից։ Միթէ ո՞չ էք լուեալ զառակ Սուլթան Մուրատին. իր ի գնալն ի Պաղտատ երբեմն՝ բազումք բազում օրհնութիւնս տային, ոմն թէ Գըլըճըն քէսկին օլսուն, եւ ոմն թէ Տուշմէնըն ֆէթ օլսուն, եւ ոմն թէ Պէրմուրատ օլասըն, որոց ոչ իսկ հաճի սիրտ նորա։ Եւ այն որ ասէ թէ Օմրուն չօղ օլայ, նմա պարգեւէ զողորմութիւն, քանզի գիտելով զբախտին իւրոյ զյաջողուած թէ Օմր ուզուն օլտուքտէ՝ գըլըճըն քէսկինլըկի վէ տուշմէնըն ֆէթլըկի վէ պէրմուրատլըկի եւայլն ասանլկի մուգարէր վէ մուքէրէր տըր։ Վասն որոյ ըստ կարծեաց ձերոց չէ ինչ կոծ զի ոչ երկնչիմք անդ ուր ոչ իցէ երկիւղ, ըստ մարգարէին, Տեառն շնորհիւ. եւ այլ առաւել քան զոր յառաջն էր՝ ձեզ լիցի գիտելի։ Այլ միայն հարկ ի վերայ կայ քո եւ հայցուածովքս մանաւանդ զի պնդեսցես զմէջս քո զօրութեամբ Սուրբ Հոգւոյն, ըստ այնմ՝ Զօրութիւն փառաց ընդ մէջ քո արկեալ, գօտի ի վերայ գօտւոյ ածեալ, այսինքն զարդարելով զքեզ առաքինութեամբ եօթանց եւ մաքրութեամբ կուսականին յոր կոչեցարն ըստ առաքելոյ։ Եւ երկրորդ՝ աստուածային տառից ուսմամբն ներկրթելով, որ կարօղն են զքեզ իմաստուն առնել. քանզի եթէ այսու ջանիւ քաջասցիս ցանկ զի աշխարհի փարելի լիցիս հաճութեամբ, այսինքն գովիլ ի մարդկանէ ռաբբի կոչմամբ՝ համատարած համբաւուք տեսանելով եւ լսել զքո արտաբերական եւ ճոռոմական հռետորութեանդ հանճար, այո՛ եւ ես իսկ նովին ձայնիւ գոչեալ յուսամ եւ խնդրեմ իսկ ի Հոգւոյն Սրբոյ, մանաւանդ թէ պահանջեմ ի քէն ստանալ աղօթիւք եւ ճգամբ ըստ Տեառն բանի թէ Որ հայցէ գտանէ։ Այնքան եւ առաւել իսկ ողջախոհական առաքինութեամբ զինիլ եւ վառիլ եւ զարդարիլ, ըստ այնմ՝ Լարեա՛, պատրաստեա՛, ուղղեա՛, զի ուղղութիւն սիրեաց զքեզ եւ թագաւորեա՛ ի վերայ ախտից աստուածատեցից վասն ճշմարտութեան, հեզութեան եւ արդարութեան, զոր մարգարէն այլովք ի վերայ տնտեսութեան անարատի եւ անմեղի Տեառն մերոյ վկայեալ նախագուշակէր, որպէս Պօղոս ասէ Զի նման նմա լինելոց եմք որպէս եւ էն, եթէ ընդ նոյն ճանապարհ ընթասցուք։ Զի որպէս եւ աւետարանիչն վկայէ թէ Յիսուս առնէր եւ ուսուցանէր, եւ այն՝ զոր ասէ եւ ոչ առնէ, լո՛ւր զի փոքր այսինքն հիչ եւ չիք կոչեսցի յարքայութեան երկնից։ Զի տեսեալ զգործս ձեր բարիս փառաւորեսցեն զհայր ձեր որ յերկինս է, ասէ Տէրն։ Զի դուք էք աղ երկրի, դուք էք լոյս աշխարհի, վասն որոյ եւ պարտ է քարոզչացդ լինիլ կատարեալ, որպէս եւ Հայր ձեր երկնաւոր կատարեալ է։ Որպէս սրբազան աշակերտն Յոհաննէս՝ սիրելին Քրիստոսի յաւանդման հոգւոյն ասէր. Ո՛ որ հայիլն ի կին մարդ ծանր գրեցեր, այսինքն զշնութիւն ի սրտի ցանկացօղին։ Եթէ ախտից մեղաց յաղթեմք՝ զախտս մարմնոց մարդկան բուժեմք. եթէ զօրէնս կատարեմք՝ ապա քարօզ լինիլ կարեմք։ Եւ այս եւս բռամբ յափշտակի եւ ոչ խտրանօք գայ արքայութիւն Աստուծոյ. քանզի որ կարօղն է տանիլ՝ տարցէ. եւ Ոչ են այսմ ամենայնի բաւական, այլ որոց տուեալն է ի Հօրէն իմմէ, ասէ Տէրն. Զի բազումք են կոչեցեալք եւ սակաւք են որ մտանեն ընդ նա. Լայն եւ արձակ է ճանապարհն որ տանի ի կորուստ եւ բազումք են որք մտանեն ընդ նա։ Որպէս Պօղոս առաքեալ գրէ. Ո՞չ որ ամենեքեան յասպարիզի ընթանան՝ ընթանալ ամենեքեան ընթանան, բայց մի ոմն առնու յաղթութեան պսակն։ Զի՞նչ արդեօք եւ մարգարէքն վկայեցին, որոց օրէնքն տուան ի ձեռն Մովսիսի. նոյն եւ Հոգին է որ խօսեցաւ յօրէնս, նոյն եւ ի մարգարէսն, նոյն եւ յաւետարանս։ Որպէս մարգարէն ասէ. Եկա՛յք որդեակք իմ, լուարո՛ւք ինձ եւ զերկիւղ Տեառն ուսուցից ձեզ։ Քանզի բանակ հրեշտակաց Տեառն շուրջ են զերկիւղածովք իւրովք եւ պահէ զնոսա։ Մեծամեծք աղքատացան եւ քաղցեան, բայց ոյք խնդրեն զՏէր՝ մի պակասեսցի ի նոցանէ ամենայն բարութիւն։ Զի ամենայն որ կարդայ զանուն Տեառն՝ կեցցէ։ Եւ այլն առաջնովք եւ վերջնովքն ծանիցիս. ողջ լե՛ր։

( Ձեռ. թիւ 1058, թղ. 91բ-92ա )