ԹՈՒՂԹԵՐ

Վայելչագունեղ եւ արժանաւորութեամբ ճոխացելոյ եւ ըստ նարդենիս պայծառագունեղ պերճացելոյ, բարեպաշտօն իսկ եւ գերազանցապէս աստուածասէր պարոն։

Իբր կարօտիւ պատճառ իմն գտեալք աղերսել փութամք աստանօր զընծայս օրհնութեան ի րաբունեաց ուղղասիրաց, ի քահանայից բարեկրօնից, յերեւելեաց անարժանից եւ ի ռամկաց մաքրասրտից, ի ծերոց զղջասրտից եւ ի կանանց բարեզգեցից, ի մանկանց մաքուր անձանց եւ յարժանեաց սուրբ բերանոց, զորոց յուսամք հաճոյացելոց անձանց մաղթանօք ընկալցի Քրիստոս եւ ձօնեալ փոխատրեսցէ զհայցուածս որ վասն քոյդ եւ վասն քոյոց կենացդ։

Եւ առ այս համարձակութեանս պատճառանօք յիշեցուցանեմք քոյդ մեծանձնութեանդ զբան Իմաստնոյն Սողոմոնի թէ Բարութիւնք արդարոց յօրինեն զքաղաք եւ ի կորուստ ամբարշտի եղեւ ուրախութիւն, զոր աստանօր յանգեալ յարմարեցաւ ի վերայ արդարոյդ բարերարութեանց գործելեաց՝ յօրինեալ քաղաք տառապեալ ժողովոյս, եւ յանարգութիւն գարշ յիշատակ անզգամին՝ խնդութիւն յոյժ եղեւ բարեսիրաց։ Եւ զայս ոչ թէ ըստ մերում արժանաւորութեանս կամ ըստ ոմանց խնդրողաց գուն գործեցեր, այլ ըստ քոյին քաղցր բարուց եւ աստուածասիրութեանդ մարդասիրեցեր մեզ, բարերարեցեր առաջնորդին մերում ըստ Սողոմոնի թէ Խորիսխ մեղուին են բանք բարիք եւ քաղցրութիւն նոցա բժշկութիւն հոգւոց։ Ըստ այսմ զմերս (եւ) զնորայն սիրտ հանգուցեր, յորմէ ունիմք զշնորհակալութիւնս մինչեւ ցայսօր, զի ոչ է համեմատ Ղազար եւ Թութունճի եւ Սարգիս վատթարացն, զորս դու ինքնին զգիտութիւնդ քաջ ծանուցեր ազգիս համայնի ի ձեռն ջատագովութեանդ այդորիկ՝ ընտրելով քո զարժանն եւ զանարժանն, գիտելով զչարն եւ զբարին, որոշելով զլոյսն եւ զխաւարն, սիրելով զլաւն եւ ատելով զվատթարն, բացայայտելով զդառն ի քաղցեր՝ լսելով մարգարէին։ Եւ զի թէ բազում բարիս ցուցեր ազգիս մինչեւ ցայս վայր, յորում մեք մեզէն վասն բազմին ունէաք զբաղձանս հայցուածոց առ քեզ. իսկ առաւելագունեղս՝ ըստ որում (պարապ) առաջի Տեառն առաւել քան զարիւն զոհից, ըստ որում եւ շարժեցար ի վրէժխնդրութիւն հակառակդ չարասիրին, խայտառակելով ի հանդէս եւ ի ունկն աշխարհակալաց իբրեւ զեղջերաքարոզ ճակատաբուս, զի ուր եւ երթիցէ՝ հնչեսցէ զպատգամ (պարապ)։ Զի թէ ո՛րքանաբար էին մատանց սանտխտոց հաստակառոյց պնտութիւն, որ երբեմն ահարուածոց դիպուածոց փայտատաց եւ մրճից անհոգանայր, յուսամք զի քեւ զմատանց ելանելեացն ի վեր քայքայլեցուցեր եւ զմիակողմանն սիւն քանդեալ խորտակեցիր, զի լուցկի լիցի ի յետղւոջ իւրում որ է գեհեանն։ Պատառեցեր զգործին որսոց, զոր ժողովեալ ժամէր զպարզամտացն միտս ի գայթակղութիւն։ Փլեալ խցեր զդարանայետղն, որ նստեալ վարանէր յափշտակել զաղքատն եւ ձգել զնա։ Այրեցեր զբունացելոջն, որ կլանել կամէր զանմեղս եւ ծծել զարիւնս ամբծից։ Մանրեցեր զժանիս նորա, որ կամէր կրծել զոսկերս մեռելոց եւ կենդանեաց։ Քանզի ո՛վ ոք զհաստատումն նորա կամիցի՝ աստուածամարտիցէ արդեօք. ո՞չ ապաքէն Որդին Աստուծոյ եկն աշխարհ քակել զդժոխ, քանի՛ եւս պարտիմք որդիք մարդկան ջանալ ի քանդումն նորա ըստ կարեաց։ Ահա՛ աստանօր նմանեցեր Որդւոյն Աստուծոյ, եւ զի ինքն երանեաց եւ յինքն նմանեցոյց զխաղաղարարն։ Իսկ ուր դժոխք է՝ անդ է եւ համայնք նիւթք չարչարանաց զի կոչի եւ տանջանարան իսկ, աղաղակաւ եւ հեծեծանօք, վայիւ եւ եղկութեամբ, վրդովմամբ եւ խռովութեամբ, ի քարշելն վիշապին զերրորդ մասն աստեղաց, որ գեհեանն ոչ շիջանի եւ որդն ոչ մեռանի, եւ հաւանեցեալ քարշեցելոցն է անդ լալ աչաց եւ կրճել ատամանց։

Արդ՝ զմերս շնորհակալութիւնս առ քեզ օրհնաբանականս ո՞րպէս կարիցուք ի բաւականութիւն առ ի ընծայումն, քանզի եթէ մեք լռեսցուք՝ ահա՛ տնկեցան որպէս զարձանս թագաւորաց, երեւեցան որպէս զքաղաք որ ի վերայ լերին աղաղակին ի քարանց ի յօրհնութիւն քեզ նարդենիս հասեալ գործոյդ։ Եւ գոհաբանականս ի մէնջ ըստ նարդեանս, որով նմանութեամբ որպէս ոմն որ ազատեալ ի բաց լպրծիցէ ի ժանեաց վիշապէ եւ անդնդային դժոխոց, զի ամենայն պարագայք տանջանաց եւ հիմա հա[մա]նգամայն չարչարանաց անտանօր կային ի լրման։ Ամենակալն եւ ապենիազն Քրիստոս Աստուած՝ Հարբ անեղականաւն եւ Հոգւովն սրբով միշտ զմեզ եւ զքոյսն նախախնամեալ փրկեսցէ պատահարաց երեւելեաց եւ աներեւութից աստ եւ ի հանդերձելումն։ Եւ աստանօր սրբոց աղօթիւք ի յողորմութիւն Քրիստոսի յիշեսցի հոգի հանգուցելոյն այնորիկ, եւ թէ կենդանի է՝ որ նախկնաբար մակադրեալ է զայդ անուանակոչութիւն ի վերայ չիրիցոյն հռչակեալ Սանտուխտ Դժոխոց։ Յիշեսցի եւ յողորմութիւն Քրիստոսի հոգիք ծնօղաց եւ նախնեաց քոց, ցօղելով միշտ զցօղն ողորմութեան, արժանաւորելով մասին սրբոց ի լոյս փառաց տեսլեան արքայութեան իւրում, ամէն։

( Ձեռ. թիւ 1058, թղ. 30բ-31բ )