Տաղեր

Յետ Ադամայ երանելոյն ի փափկութեան,
Որդիք նորա ընդ անասունս աստ բնակեցան,
Ծնան զաւակս ի վերայ երկրի եւ բազմացան
Եւ յԱրարչէն իւրեանց նոքա մոլորեցան:

Բայց գթութիւնն աստուածային արարչական,
Ոչ մինչ ի սպառ ետ զնոսա դիւաց կոխան,
Այլ ետ ի սիրտ նոցին խորհուրդս գիտութեան,
Ի ճանաչել զԱստուածն երկնից խնամող զինքեան:

Ուստի յուսմունս աստուածայինս վարժեցան,
Մաքուր մտօք իմաստութեան հետեւեցան,
Ի մարմնական զբաղանաց որոշեցան,
Ի հմտութիւն տեղեկութեան գրոց փութացան:

Վասն այնորիկ աստուածային շնորհօք լցան
Եւ Սուրբ Հոգւոյն եղեն նոքա ասպնճական
Եւ խօսեցան նովին հոգւով բանք զանազան,
Որպէս հոգին տայր բարբառել նոցա զբան:

Ոմանք զանցեալն պատմէին ի սկսման,
Ոմանք զգալոցն ճառէին զնորին վախճան,
Գուշակէին այլք զգալուստն աստուածական,
Թէ գայ Փրկիչ յաւուրս յետինս ոգոց մարդկան:

Եւ ի լրման հին օրինաց գրաւորական,
Առաքեցաւ աստ ի խոնարհ երկնից արքայն,
Ընտրեաց առ իւր յաշակերտացն երկոտասան,
Հոգւով լցոյց եւ գիտութիւն ետ զանազան:

Ոմն ի հոգւոյն տեղեակ եղեւ իմաստութեան,
Միւսն ընդունակ եղեւ բանից եւ գիտութեան,
Այլք հաւատով հզօրացեալ պսակեցան,
Եւ այլք շնորհս առին ցաւոց բժշկութեան:

Այլ ոմն ունի աջողութիւնս զօրութեան,
Միւսն` շնորհք նախագուշակ տեսողութեան,
Այլք զհոգիս ընտրել կարեն զմաքրական,
Եւ այլք լեզուաց շնորհքն ունին խօսել յատեան:

Այլ ոմն ունի զգիտութիւն թարգմանութեան,
Ի նոյն Հոգւոյ մեզ պարգեւի այս ամենայն,
Որպէս գրէ Պօղոս ի Թուղթն Կորնթական,
Թէ Սուրբ Հոգին տայ զամենայն վասն օգտութեան:

Ի նոյն շնորհէ եկեղեցիք հաստատեցան,
Պէս-պէս կարգօք եւ պաշտամամբ զարդարեցան,
Քաղցրանուագ եղանակօք վայելչացան,
Մանկունք սորա զմայլեալ հոգւով զուարճացան:

Ի տիեզերս համօրէն տարածեալ կան,
Մէջ բազմահոյլ քրիստոնէից երգ պաշտաման,
Մատուցանեն տեառն Աստուծոյ զբանս օրհնութեան
Եւ ախորժակ ձայնիւ երգեն յոյժ զանազան:

Առ որս եւ մեր եկեղեցիք ի Հայաստան,
Ի պարգեւէ շնորհաց Հոգւոյն ոչ յետնեցան,
Այլ ի նախնեաց ի հարց մերոց շատք ընտրեցան,
Եւ զօրացեալք ի Սուրբ Հոգւոյն արիացան:

Նախ զհաւատս ուսուցին ժողովրդեան,
Ըստ աւանդից առաքելոցն, որպէս ուսան,
Խոստովանել զանունն սուրբ Երրորդութեան,
Ըստ Նիկիոյ մեծ ժողովոյն դաւանութեան:

Ապա կարգաց եկեղեցեաց եդին սահման,
Յառաւօտէ մինչեւ ցերեկ միշտ անխափան,
Կարգ աղօթից ժամատեղաց մեր եւթն անգամ,
Յորում օրհնեալ զկենսատուն են պարտական:

Եւ ըստ ժամու զկարգն աղօթից պատշաճական,
Բանս հաւաքեալ ի գրոց սրբոց աղերսական,
Որով լինին տեառն Աստուծոյ միշտ օրհնաբան,
Այլեւ հայցեն վասն աշխարհի խաղաղութեան:

Այլեւ ունի եկեղեցի մեր զօրական,
Որ հրաւիրեալ առին զկարգն եւ զաստիճան,
Սուրբ հայրապետք եւ վարդապետք աստուածաբան
Եւ պաշտօնեայք նոցին կցորդ եւ համաձայն:

Մինն հովիւ եւ առաջնորդ ժողովրդեան,
Միւսն խրատիչ եւ քարոզող նոցա զբան,
Այլքն երգող գանձ, մեղեդիկ եւ շարական,
Սաղմոսասացք եւ ընթերցողք յոյժ ժրաջան:

Եւ արտաքոյ եկեղեցւոյս բազում այլ կան,
Ոտանաւորս գեղեցիկ շարադրական,
Հնչեն յականջս լսողաց յոյժ քաղցրաձայն,
Համեղ բանիւ յարմարաւոր ՚ւ ախորժական:

Զորս ի վերայ քրիստոսական տնօրէնութեան,
Զորս ի վարուց առաքինեացն պատմութեան,
Զայլս ընթացից լուսաւորացն շարժութեան,
Կամ աշխարհի զորպիսութիւն վարուց մարդկան:

Ոմանք հոգւով զհոգեւոր բանս խօսեցան,
Յորմէ բազումք ի չար գործոցն զղջացան,
Այլք զսիրոյ մարմնաւորիս բարբառեցան,
Որ ի խրախճանս ըմպելեաց ուրախանան:

Իսկ հուսկ յետնոց յետնեալս ես, քան զամենայն,
Բորբոքեցայ վառեալ ի սէր նուագերգութեան,
Վարանէի թախծեալ ոգւով ի բազում ամ,
Թէ զինչ թողից յետ վաղճանի իմոյ յիշման:

Ապայ տեսի ի յայլասեռս Սաղմոսարան,
Էր շարադրեալ ոտանաւոր յարմարական,
Յոգնահանճար իմաստիւք լի եւ խորական,
Լուծեալ ի նմա զդժուարիմաց բանս խրթնական:

Եւ ես չէի վարժ եւ հմուտ իմաստութեան,
Ո՛չ ունէի միտք կորովի յիս բնական,
Զի շինէի բանս ի մտաց առանց հիման,
Կամ հաւաքեալ ժողովէի խորհրդական:

Վասն այսորիկ ի ձեռս առի ես գաւազան,
Ինձ առաջնորդ եւ ուսուցիչ զբանս Դաւթեան,
Շարադրեցի ոտանաւոր ես զամենայն,
Զհարիւր ՚ւ յիսուն փոխ սաղմոսին զերգն ի լման:

Ընծայեցի բանասիրաց վասն օգտութեան,
Եթէ լիցի ընդունելի որ սմա բան,
Յայնժամ երգով եղանակեն մտառական
Եւ զանարժանս արժան առնեն նոքա յիշման:

Արդ մի՛ լիցի բանս այս ձեզ պարսաւական,
Մի՛ եղիցի ձեր առաջի իբր զխոտան,
Քան զի գտանէք փոքր ի շատէ բան ինչ լուծման,
Որք խաւարեալ մտաց մարդկան սոքա լոյս տան:

Ոչ ի յիմոց մտաց սոքա ի յոտք ելան,
Այլ ի շնորհաց պարգեւողէն շարադրեցան,
Ի վերայ սուրբ մարգարէին եդեալ հիման,
Որ էր լեզու Հոգւոյն Սրբոյ եւ բնակարան:

Ես, որ տրուպս եմ յաշխարհի, քան զամենայն,
Խոնարհ հոգւով զձեզ աղաչեմ զամենեսեան,
Զի ընկալջիք զբանս դուզնաքեայ որպէս լումայն,
Որ ի սմա տողիւ չափոյ ի կարգ անկան:

Եւ յիշելոյ արժան արէք զիս զանարժան,
ԶՅակոբ երեցս Թոխաթցի տաժանական,
Որ եմ պանդուխտ յայսմ աշխարհի տարաբնական,
Լեհաց երկիրն, որ նոր քաղաքս` Զամօսցան:

Այլ եւ զծնօղսն իմ յիշեցէք ի ժամ հայցման,
Զմեծահաւատ զհայրն իմ Ալթուն, զմայրն իմ Աննան,
Ո՛չ ժամանեալ եղեւ նոցա ի հասակ ծերութեան,
Այլ ի միջակ տիս հասակի վախճանեցան:

Եւ զվարժապետն իմ բազմերախտ, արիական,
ԶԱյվաթենց Յակոբ անուն սուրբ քահանայն,
Իմաստիւք լի գերակատար ի գիտութեան,
Հոգւով մաքուր, մարմնով ճգնող ի ծերութեան:

Եւ զամենայն զմերձաւորս իմոյ արեան
Եւ զժողովուրդ այս քաղաքիս զամենեսեան,
Զծեր եւ զտղայ, զերիտասարդ եւ զկուսան
Եւ որք եդեալ են հաւատով ի գերեզման:

Ի թվականի մեծ տումարիս Աբեթական,
Որ էր հազար եւթանասուն, այլ եւ վեց ամ,
Ես մեղաւորս շարադրեցի սակաւ զայս բան,
Ընծայեցի բանասիրաց ի վայելման:

Զի եղիցի ինձ յիշատակ սա անվախճան
Եւ աղօթող առ Տէր Աստուած միշտ անխափան,
Այլ եւ լիցի փառաբանող Երրորդութեան,
Հօր եւ Որդւոյ եւ Սուրբ Հոգւոյն մինչ յաւիտեան:

Այլ եւ խնդրեմ ի ձէնջ, եղբարք, աղերսական,
Յաղօթս ձեր յանձնեմ զանձն իմ մեղանչական,
Միթէ լիցի հոգւոյս ներումն քաւութեան
Եւ ընդ արդարսն դասակցիլ ի հանգստեան:

Անուն դիցուք գրոյս այսմիկ պատշաճական,
Երգեցողի այս մատէնի ըստ իւր անուան,
Արդ կոչեսցի սա Յակոբի Սաղմոսարան,
Զի կարասցեն կոչել առ ինքն ամենեքեան:

Յաւարտ բանիս օրհնեմք զԱստուած զՀայրն էական
Եւ զէակից Որդի նորին անճառական
Եւ Սուրբ Հոգւոյն նորոգողի զամենեսեան,
Փառք եւ պատիւ եւ գոհութիւն մինչ յաւիտեան: