Մեկնութիւն ընթերցուածոց

Զ.
Թէ որպէս օրհնի մարդն որդեծնութեամբ. եւ կրկին պատիւ զպատուիրանն ընդունի, որովք խաբեալք ի չարէն վերստին հանդիպման մարդասիրութեան:

Արդ որպէս երկուց աշխարհաց մեծամեծաց իմանալի եւ զգալի բնակչօք բաժանելոց ի միմեանց, զերկուսս զայսոսիկ եցոյց բանս, կապէ իբրեւ անկիւն երկուց որմոց` զարուն եւ զէգն, որք զօրէն հայելեաց եւ կամ պատկերաց, ոյք ի նոսա հային, զբովանդակն յինքեանս ունին տպաւորեալ, թէ զվերին եւ զիմանալիսն կամիս տեսանել` զհոգին, իսկ եթէ զնիւթականն եւ զզգալիսն` զմարմինն: Այսպէս եւ զերկուսս զայս իբրեւ միջասահման եդ եղելոցն կատարումն եւ լինելոյ մարդկան ծնընդոցն սկիզբն, զորս եւ աղբիւրացոյց օրհնութեամբքն, աճել բազմանալ եւ լնուլ զերկիր, որով կարողն լինէին տիրել ձկանց ծովու, թռչնոց երկնից, գազանաց եւ անասնոց, եւ որ սողին ի վերայ երկրի (Տե՛ս Ծն, Ա 28): Սոքա երկու, եւ որ զպահպանութիւն պատուիրանին կրկին պատիւ ընկալան, իբրեւ զհօր եւ զբարերարի չճաշակել նոցա ի փայտէն գիտութեան բարւոյ եւ չարի որ [1] է հանդէս մտաց մարդոյն առ Աստուած հնազանդութեանն ինքնիշխանութեամբ, զի ծանիցէ զբարեգործն, եւ առաւելագունիւն պսակեսցի կենօք, խոյս տուեալ յանհնազանդութենէն զի մի ընդ երեսս անկս անմահութեան պատուիրանին ի դուրս ելեալ անկանիցի ի բուռն չարին, եւ ընկղմեսցի ի մահուն խորխորատ: Արդ այնպէս մեծախորհուրդ, յԱստուծոյ մարդս լեալ, եւ իւր կերպարանաւն պատուեալ, առ ի տիրելն, որ զամենայն արարածս Աստուծոյ մեծապայծառ զարդուքն յինքեան բերէր, մախանօք չարին եւ պատրանօք խաբէութեան կնոջն, աստուածութեան յուսով գողացեալ լինի եւ անհնազանդութեամբ պատուիրանին ողորմելի լեալ, ընդ մահուն դատապարտութեամբ անկանի:

Յորս առաւել պայծառանայ արարչին մարդասիրութիւնն, իբրեւ հօր գթութիւն եւ բարեխնամողի, զի ոչ զխոստումն մահուն պարզաբար հատուցանէ, այլ նախախնամէ գթութեամբ եւ ողորմութեամբ, եւ խառնէ մարդասիրութիւն ընդ պատուհասն: Եւ ոչ անդէն խզէ զմարդկային լինելութեան արմատ, զի մի՛ չարին յառաջեսցին մախանք եւ յաղթեսցին նենգութեամբ օձին` բարեգթածութեանն Աստուծոյ, վասն այսորիկ Աստուած բարի, բարկութեամբ զողորմութիւնս յիշե[ա]լ, խոնարհեցոյց զօրհնութիւն որդեծնութեան ընդ անիծիւք պատուհասին` բազմացուցանելով զտրտմութիւնս եւ զհեծութիւնս երկանց կնոջն. որով ներէ նմա զգոլն, յաղագս ծննդոցն: Նոյնպէս եւ առ այրն քաղցրացեալ արդար դատաստանն Աստուծոյ, յերկարէ նմա կեանս ցաւալիցս` անիծիւք երկրի, եւ քրտամբք երեսաց ուտել հաց ցաւոց (Տե՛ս Ծն, Գ 19). եւ ապա ասէ. Հող էիր եւ ի հող դարձցիս (Ծն. Գ 19): Եւ այսպէս երկու պատճառք լինելութեան մերոյ երկուս պատուհասս յինքեանս ձգեցին, զանէծս` փոխանակ [2] ծննդեանն օրհնութեան` կինն, եւ զմահ ապականութեան անվախճան կենացն` այրն. յորոց Միածին Որդին Աստուծոյ ինքեամբ զմեզ ապրեցոյց յերկաքանչիւրոցն: