Մեկնութիւն ընթերցուածոց

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

ԻԱ.
Զգուշութիւն նորին պատուիրանի եւ սպառնալիք ընդդիմադարձացն:


Նոյնպէս եւ յերրորդ ուրբաթուն պահոցն դարձեալ զգուշացուցանէ Մովսեսիւ, որ է օրինակ Քրիստոսի, զԻսրայէղ եւ զամենայն ազգս մարդկան, թէ Հայեաց յանձն քո Օր, Ը 11), որ է թէ քննեա զամենայն ի հոգւոջ քում. Գուցէ մոռանայցես զՏէր Աստուած քո չպահել զոր յառաջագոյն պատուիրեացն (Տե՛ս Բ Օր. Ը 11). որպէս առաջին մարդն կամ յուտել կամ ի շինել, կամ ի ստացուածս հոգւոյ կամ մարմնոյ հպարտանայցես. ոչ յիշելով զելսն յԵգիպտոսէ եւ ի սատանայի ծառայութենէ. եւ զանապատն անջուր վարդապետութեան (Հմմտ, Բ Օր, Ը 12-15). ուր օձն հանող ի դրախտէն միշտ խածանէր մեղաց եւ մահուան թունիւք: Եւ եհան աղբիւր ջուրց ի վիմէն (Տե՛ս Բ Օր, Ը 15), որ է Քրիստոս հոգւոյն շնորհօք յաւազանէ. եւ կերակրեաց մանանայիւ Օր, Ը 16) մարմնոյ իւրոյ. զի հաստատեսցէ զուխտն իւր առ հարսն (Տե՛ս Բ Օր, Ը 18). եւ այսպէս ամրացուցեալ զնոսա յամենայն կողմանց ոչ հպարտանալ, եւ ոչ զԱստուծոյ զօրութիւնն յազգս եւ ի սատանայ մոռանալ, յիշեցուցանէ ապա Իսրայեղի եւ զառաջին ստահակութիւնն մարդկային բնութեամբս, եւ որչափ բարկացուցին յանապատին, յառնուլ Մովսեսի զաստուածագիծ տախտակսն պահովք, ընդդէմ առաջին կերակրոյն` զոր Ադամն կորոյս. զոր եւ Իսրայէղ ուտելով եւ ըմպելով ընդդէմ Մովսեսի պահոցն, խորտակեաց զնոսա: Իսկ Փրկիչն յանապատին դարձեալ պահովք քառասնօրեայ ընդդէմ սատանայի, նախ կործանեաց զնա` որ առաջին կերակրովն վրիպեցոյց զմարդն ի պատուիրանէն. եւ ապա ծագեաց վերստին զլոյս քարոզութեանն Իսրայեղի, որում ոչ լուան որկրամոլ դպիրքն եւ փարիսեցիքն որ ուտէին մանր զտունս այրեաց, այլ եւ սպանին եւս ձաղանօք զՓրկիչն իւրեանց: Զոր եւ Յովբ օրինակ չարչարանաց եւ համբերութեան Քրիստոսի լեալ` յանդիմանէ զնոսա ասելով. Արդ եւ դուք մարդի՞կ իցէք, կամ ընդ ձե՞զ կատարեսցի իմաստութիւն (Յոբ. ԺԲ 2) խորհրդեանն Քրիստոսի. զի այր արդար եւ անարատ, եղէ ի կատականս (Յոբ, ԺԲ 4) քահանայապետիցն եւ դպրացն եւ աւազակաց ի ժամանակս սահմանեալս: Իբրեւ եկն լրումն ժամանակին պատրաստեցաւ կործանել յօտարէն, ի չարէն եւ ի քահանայապետիցն, որք օ տարացան եւ յետս կացին (Ես, Ա 4). սակայն եւ այժմ Մի՛ յուսասցին անպարտ լինել, թէ որ բարկացուցանեն զՏէր ոչ լինիցի խնդիր (Տե՛ս Յոբ, ԺԲ 6). զի Ո՞վ է որ ոչ գիտաց այս ամենայն սքանչելեօքս, թէ ձեռն Տեառն արար զայս, եւ ի ձեռին նորա է շունչ ամենայն կենդանեաց (Տե՛ս Յոբ, ԺԲ 9-10). որ ասաց ի խաչին, Հայր ի ձեռս քո յանձն առնեմ զհոգի իմ (Տե՛ս Ղուկ, ԻԳ 46), եւ Ի նմանէ է իմաստութիւն եւ զօրութիւն (Տե՛ս Դան, Բ 20), զոր առնէին առաքեալքն: Եւ եթէ կործանեսցէ զդժոխս` ո՞վ շինեսցէ, եւ փակեսցէ զերկինս` եւ ո՞վ բանայցէ. եթէ արգելցէ զջուրս աւազանին, ցամաքեցուցանէ զերկիր. եթէ թոյլ տաց ողորմութեանն` կորոյս զերկիր կործանեալ: Վարէ զխորհրդականս հրէից ի գերութիւն, որ ոչ հաւատացին ճշմարտութեանն. եւ զիմաստունս հեթանոսաց յիմարեցոյց. նստուցանէ զթագաւորս յաթոռս, այս է առաքելոցն խոստմունք. եւ ածէ գօտի զերկսայրի բանն ճշմարտութեան ընդ մէջ նոցա. առաքէ զքահանայս ի գերութիւն` Վեսպիանոսի զպաշարեալսն. եւ զզօրութիւն սատանայի եւ զդիւաց յերկիր կործանեաց. յայտ է զխորս մեղաց խաւարին. եւ եհան ի լոյս քարոզութեամբ զստուերս մահու: Եւ այսպէս համբերողին Յովբայ պատմեալ յիւր կիրսն, զհամբերութիւն Քրիստոսի չարչարանացն եւ զզօրութիւն. զոր եւ մարգարէն Եսայի պատմէ օգնական լինել տնօրինաբար (Տե՛ս Ես, ԽԱ 6). եւ զամենայն կամս Հօրն լնուլ` համբերութեամբ ի հեթանոսս. եւ ոչ զոք յառաջագոյն որ ջախջախեալ իցէ եւ կամ առկայծեալ` շիջուցանել կամ բեկանել, այլ հանել ի ստութենէ սատանայի յիւր ճշմարտութիւնն, զիրաւունս հեթանոսաց. եւ ծագել յարութեամբն զլուսաւորութիւն քարոզութեանն. եւ յուսով յիւր անուն` հեթանոսաց լինելով քրիստոնեայք (Հմմտ, Ես, ԽԲ 3-4). որ ի Հօրէ տուաւ յուխտ ազգին` որ առ հարսն, եւ լոյս հեթանոսաց` բանալ զաչս մտաց եւ մարմնոց հանելով զկապեալս ի բանդէ եւ ի տանէ կապանաց (Հմմտ, Ես, ԽԲ 6-7) մահու եւ դժոխոց: Զայս փրկութիւն խոստովան լինելով եկեղեցի, ասէ. Խոստովան եղիցուք առ քեզ Աստուած, խոստովան եղիցուք (Սաղմ. ՀԴ 2), որ փրկեցեր ի մեղաց եւ ի մահուանէ. եւ կարդասցուք զանուն քո փրկիչ, պատմելով զամենայն սքանչելիս քո (Տե՛ս Սաղմ, ՀԴ 2-3), զոր ի խաչին մեռուցեր զլուսաւորն ի պայծառութենէ. եւ յարուցեալ զննջեցեալսն ի մահուանէ լուսաւորութեամբ յարութեանն, ցուցանելով զզօրութիւն յարարածս քո, թէ Դու ես Տէր կենաց եւ մահու (Տե՛ս Իմաստ, ԺԶ 13): Որով Մաշեցաւ երկիր եւ ամենայն բնակիչք նորա (Սաղմ, ՀԴ 4). յառաջին յանցանացն ապականութեամբ. եւ դու հաստատեցեր զսիւնս յուսոյ յարութեան մարդկան եւ նորոգման արարածոց: Ասացի անօրինաց մի՛ համբառնայք զեղջերս (Տե՛ս Սաղմ, ՀԴ 5-6) որ չարին խորհրդոց, զի Աստուած դատաւոր է (Սաղմ, ՀԴ 8), ուր ոչ խաբէութիւն. եւ բաժակ հատուցման ի ձեռին Տեառն (Տե՛ս Սաղմ, ՀԴ 9). թէպէտ եւ ողորմութեամբ ներէ յաղագս յուսոյ դարձին, սակայն ճշմարտութեամբն ոչ դարձեալքն արբցեն զմրրուկ դառնութեան գեհենին: Եւ ցնծացայց եւ սաղմոս ասացից յաւիտեան Աստուծոյ Յակովբայ յարքայութեանն Քրիստոսի, զի Զեղջիւրս չարին եւ մեղաւորաց փշրեաց, եւ բարձր արար զեղջիւր արդարոյն (Տե՛ս Սաղմ, ՀԴ 11):