Գիրք Դատաստանի, Ա խմբ.

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

ՅԱՂԱԳՍ ԴԱՏԱՍՏԱՆԱՑ ԴԱՏԱՍՏԱՆԻ

Եւ զդատաստանս դատաստանի այսպէս պարտիմք իմանալ։ Զի յորժամ սպանողի եւ կամ այլ չարագործի կրկին ցուցանէ պատիժս, քննել արժան է, զի յորժամ զգինն արեան առցեն, թեթեւ ապաշխարութիւն լիցի։ Թէպէտ արեամբ գնոյ վճարիլ կարծի, մի՛ արասցեն առանց ապաշխարութեան, զի չիք գին մարդոյ, բայց միայն փոխանակ մեռանիլ ըստ Աւրինաց եւ կանոնաց։ Այլ զի թէպէտ զիւրն գնելով զարիւն՝ զսպանելոյն կարծի, այլ չիք գին մարդոյ, ապաշխարութեամբ լցցի, զի գինն ըստ կարի եդաւ եւ ոչ ըստ արժանւոյն։ Այդ բաւական լիցի, թէ չիցէ սովորութեամբ չարն, ապա թէ կարծիս իցէ դարձեալ վնասու, զխրատն առցէ եւ ի ձեռս։ Իսկ եթէ աղքատ իցէ, բաւական լիցի խրատն։

Իսկ տուգանք յաղագս արքունեաց գրեցաւ ըստ կարգի, իսկ աւարն՝ փոխանակ տուգանի, այլ արեան գինն իւրոցն լիցի։ Այդ ըստ դատաստանի լիցի յայտ եկելոցն, իսկ անյայտքն խոստովանութեամբ ուղղիցին ըստ իւրոյն սահմանի։

Միանգամայն ամենայն դատաստան ըստ իրին քննութեամբ լիցի։

Իսկ պատիժն ըստ վնասուն համեմատ լիցի, որպէս չարագործաց զարականն հատանել զանդամ՝ նմանելով աստուածային դատաստանին, ըստ այնմ՝ հատուսցէ իւրաքանչիւր ըստ գործս, որպէս մեծատանն փոխանակ ոչ արբուցանելոյն՝ պասքումն, եւ ցանկացողաց չարեացն՝ հուր, եւ անողորմիցն՝ տանջանք, եւ ատողացն զլոյս գիտութեան՝ խաւար, եւ որ ըստ այսմ։ Այդոցիկ նման լիցի եւ մերս դատաստան։