Ջերմանց մխիթարութիւն

Վասն միօրեայ ջերմանն որ պատճառն ՚ի ցրտոյ լինի։

Իսկ այս ջերմս որ ընծայի ՚ի խիստ ցրտոյ, ցամաքեցնէ զմարմինն, եւ խիստ չորացնէ. եւ այս ջերմանս տէրն ՚ի գլուխն ծանրութիւն իմանայ, եւ իւր մաճասին երակն փոքր եւ ՚ի յար լինի, եւ գոզին գոյնն դէպ ՚ի սպիտակ լինի. զի ցուրտն ՚ի գոզին եփելոյ տեղին լինի հասել. եւ երեսացն գոյնն չիլինի կարմիր, մանաւանդ դէպ ՚ի սպիտակն լինի. ապա աստ չէ պարտ շտապել, եւ ձիթերովն զնորա գլուխն եւ զմարմինն օծանել. քայլել յետ այն՝ որ խաղաղել լինի ջերմն. բայց զգլուխն ՚ի վերայ այս շոգւոյս ունել պարտ է. ա՛ռ մարզանկուշ եւ բաբունիճ եւ նամամ. զայս զամէնս եփէ ջրով, եւ զգլուխն ՚ի վերայ շոգւոյն կալ։ Բայց յորժամ խաղաղի ջերմն, ապա ՚ի բաղանիս մտո, եւ տես որ չօծանես զմարմինն ձիթով, որ չիխցկի գաղտ շնչահանքն, ձիթին ղորկութեամբն չիբռնես. եւ երբ քրտնի, ապա օծէ զմարմինն խիրի ձիթով, եւ մարձէ աղէկ. կամ օծնէ կասլի ձիթով կամ բաբունիճի ձիթով, կամ մէկ մի ՚ի յայն ձիթերոյն որ բանան զգաղտ շնչահանքն. եւ ապա մտո յաւազան որ ջուրն քաղցր լինի եւ եղկ, եւ յամեցո պահ մի։ Բայց տե՛ս աղէկ որ չիվատուժի հիւանդն։

Եւ երբ ելանէ ՚ի բաղանեացն, սակաւ մի համբերէ, եւ ապա տո՛ւր կերակուր խաշոյ՝ որ յուլոյ մսէ լինի զուգած, կամ գէր հաւու ձագ մատղաշ. եւ տուր ըմպելոյ անուշահոտ գինի, կամ այլ ըմպելի որ զգինւոյ գործն կարէ առնել. եւ հանդերձով եւ ծածկելով տաք կալ զինքն, եւ հոտոտալ տուր ՚ի յանուշահոտ ծաղկունքն, զերդ խիրին եւ նռճէսն եւ մարզանկուշն եւ թուրինճն. եղկալէ, օգտակար է օգնութեամբն Աստուծոյ։

Գաղիանոս ասէ ՚ի նոյն պատճառք եւ ՚ի նոյն նշանք, երբ խիստ ցուրտն յաղթէ մարմնոյն, հանէ զմարմնոյն խառնուածքն ՚ի միջավայր չափաւորութենէ. եւ այս լինի ՚ի ցուրտ օդէ, կամ ՚ի ցուրտ ջրոյ լուանալոյ զմարմինն։ Եւ իւր նշանն այս է՝ որ մարմնոյն կաշին խոշոր լինի, եւ տաքութիւնն ՚ի մարմնոյն շօշափելիքն պակաս լինի, եւ մաճասին երակն շոյտ լինի, եւ լինի որ գոզն սպիտակ գայ։

Եւ իւր ստածումն այն է՝ որ զմարմինն աճըռել տաս մինչեւ ջերմանն սրութիւնն խաղաղի. ապա ՚ի բաղանիս մտէ որ քրտնէ. եւ առնու խիրի ձէթ եւ պապունիճի ձէթ, եւ զմարմինն աղէկ օծանէ. եւ յետ այնոր զեղկ ջուրն ՚ի վերայ մարմնոյն չափէ, եւ ապա սաւանով ծածկէ եւ ՚ի դուրս գայ, եւ պառկելով հանգչի։ Հետ այնոր կերակուր թեթեւ եւ պարկեշտ կերակրի, զերդ հաւու ձագ որ պարկեշտ համեմնով եփած լինի. տուռայճ եւ թորու, որ է ափասիանոս, եւ այլ զոր նման են սոցա. եւ ըմբելոյ պարզ եւ անուշահոտ գինի տուր։ Ապա թէ չօգտէ, զնոյն ստածումնդ դարձեալ արա. օգտակար է Աստուծով։

Ի նոյն պատճառ եւ ՚ի նոյն նշանքդ Մասրճուայն ասէ, եթէ իւր առաջի ստածումն այն է, որ տաք հանդերձով զմարմինն աղէկ ծածկէ, մինչեւ մարմինն աղէկ քրտնի. ապա ՚ի բաղանիս մտէ, եւ զմարմինն տաք ջրերով լուանայ. ապա թէ առնուս մարզանկուշ եւ սամիթ եւ սիսամբար, ջրով եփես, եւ զմարմինն եղկացնելով լուանաս, շատ օգտակար է։ Եւ երբ ՚ի բաղանեացն ելանէ, ա՛ռ սամթի ձէթ եւ խիրի ձէթ կամ պապունիճի ձէթ, եւ զգլուխն օծանէ, շատ օգտակար է։ Եւ երբ ՚ի բաղանեացն ելանէ եւ ՚ի անուշահոտ իրվին հոտոտայ, եւ ըմպելին սպիտակ եւ անուշահամ գինի ըմպէ, օգտակար է։

Ապա եթէ պատճառն ցուրտ ջրոյն լուանալոյն լինի, իւր ստածումն այն է՝ որ ՚ի տաք ջուրն աւազան մտանէ. եւ յորժամ ելանէ, զմարմինն աղէկ ծածկէ, եւ ՚ի քուն լինի որ քրտնի. եւ զմարմինն տաք ձիթերով աղէկ օծանէ, եւ ՚ի հովային կերակրոյ պատրաստ կենայ. եւ այդ բաւական է, եւ օգտակար է կամօքն Աստուծոյ։