Ջերմանց մխիթարութիւն

Վասն ստածմանն եւ բժշկութեան մետասանօրեայ ջերմանն։

Պատեհ է ՚ի հիւանդութեան յառաջքն որ զբնութիւնն կակղցնես, եւ տաս աֆթիմօնն ջրով եփած, կամ պանդր ջրով եփած. եւ զայդ տուր հետ մի քանի։ Ապա թէ ջերմն հին լինի, եւ իւր դողալն եւ ցրտանալն պակաս լինի, տուր զդեղերն՝ որ քրտինք բերեն, զերդ զպղպեղով ճուարիշն, եւ անկժատի ճուարիշն, եւ զոր ինչ նման են սոցա։ Այլ ա՛ռ բաբունիճ, եւ թուրք եղեւին, որ է բարձուենեկ, եւ ջրով եփէ աղէկ. եւ զայն ջուրն յերկու տաշտ ած. զմէկն առջեւ հիւանդին դիր, եւ զմէկայլն յետեւն. եւ զհիւանդն ծածկէ եւ զջուրն, որ ՚ի ջրին շոգւոյն եւ ՚ի տաքութենէն մարմինն շողանայ շոյտ եւ քրտնի. եւ հետ այնոր յամենայն երկու օր ՚ի բաղնիս մտո. այլ ՚ի նոպային օրն թո՛ղ զբաղնիսն, զի ահոկէ։

Այլ բժշկապետն Սահակ ասէ, եթէ հետ այս ջերմանս դողալն չլինի, եւ ջերմն խիստ լինի, ՚ի բասիլիկէն երակ առ, կամ ՚ի սափն։ Ապա թէ հետ այս ջերմանս ՚ի մարմինն տաքութիւն լինի, եւ ՚ի նոպային օրն բերանն փրփուր գայ, տուր զանգժատի մաճունն։ Ապա թէ այդ նշաննիդ չլինի՝ զոր ասացաք, եւ այս ջերմս ՚ի տաք հիւանդութեանն ՚ի վերջքն լինի ընծայել, իւր թպտիրն այն է՝ որ ՚ի յար զբնութիւնն լուծանես դեղերովն, որ զսաւտայն յիստակեն ՚ի մարմնոյն. եւ պատրաստեցո ՚ի յամենայն ցեղ կերակրէ՝ որ սաւտայ ընծայեն։

Մահմատի Զաքարիայն ասէ, եթէ ջերմերոյն կարգին չաքսն յերեւան չեն. վասն այտոր պիտի՝ որ մարդիկ չվստահնան ՚ի դեղերն միայն, այլ պատեհ է՝ որ յուզեն եւ պէտ այրնեն զիրուին, որ խասիաթով օգտեն, այն օրինակաւն՝ որ ՚ի չորեքօրեայ ջերմանն ՚ի ստածումն ՚ի վերջքն յիշեցաք. օգտակար է թէ Աստուած կամի։ խասիէթ զիւրական եւ զառանձին գործն է ՚ի ասել, զոր անուանեն յատուկ։

Ապուճէրիճն ասէ ՚ի նոյն պատճառդ, եւ ՚ի նոյն նշանդ. կարգով օգտեն, օգնութեամբն Աստուծոյ։