ՍԱՀՄԱՆՔ ԵՒ ՏՐԱՄԱՏՈՒԹԻՒՆՔ ԻՄԱՍՏԱՍԻՐՈՒԹԵԱՆ

1 Ընդ այսոսիկ հանդերձ Աստուծով առաջիկայ գործաւորութիւնս

ԵՐԿՐՈՐԴ

2 Ասացեալ Պորփիւրի յաղագս հանրականաց հասարակութեանց [եւ զանազանութեանց], գայ եւ ի մասնականսն, եւ նախ եւ առաջին զհասարակութիւն եւ զզանազանութիւն սեռի առ տարբերութիւն ասէ։ 3 Եւ տե՛ս, զիա՞րդ յորժամ վասն հասարակականացն է բան, զտարբերութիւն յետ սեռի դասէ, իսկ յորժամ վասն գոյացութեան սոցա կամի ցուցանել, յայնժամ զտեսակն նախադասէ ընդ սեռիւ, վասն զի առինչունակին են. իսկ զառինչունակն համանգամայն պարտ է ուսանել։

4 Արդ, ասէ, եթէ «հասարակ սեռի եւ տարբերութեան՝ ստորոգիլն տեսակացն. եւ եւս հասարակութիւն ունին, զի որք ստորոգինն սեռի որպէս սեռի, այնոքիկ՝ եւ զընդ սեռիւն տեսակաց. եւ որք ստորոգինն տարբերութեան որպէս տարբերութեան, այնոքիկ եւ զընդ տարբերութեան տեսակացն ստորոգին»։ 5 Եւ բարւոք ասէ, թէ որպէս սեռի. քանզի զայս ասէ, թէ ամենայն՝ որ միանգամ սեռին ստորոգին գոյեղաբար, այնոքիկ եւ զընդ նովաւ տեսակացն ստորոգին. որգոն՝ գոյացութիւն կենդանոյն [1] գոյեղաբար ստորոգի, իսկ այս եւ մարդում ստորոգի [2] ։

6 Դարձեալ, ներշնչականն եւ զգայականն կենդանոյն ստորոգին, այսոքիկ եւ տեսակի ստորոգեսցին եւ անհատի։ 7 Քանզի թէ ոչ զայսոսիկ առցուք ի վերայ սեռի՝ այլ զպատահմունսն, այս ինքն զմիափաղառականն գոլ, եւ կամ զկոչիլն նմա սեռ՝ ընդհանրականապէս զայս առնուլ ոչ բաղկասցի բանն. քանզի այսոքիկ գոյացութեան ներշնչականումն եւ զգայականումն պատահեաց պատահումն, եւ կոչիլ սեռ, եւ միափաղառական գոլ. որգոն, կենդանի հանրականապէս առնուլն՝ այսոքիկ մարդոյ ոչ ստորոգեսցին, վասն զի գոյեղաբար սեռի, այս ինքն գոյացութեան, ներշնչականումն զգայականումն [ոչ] ստորոգի։

8 Նոյն բան եւ ի վերայ տարբերութեան, քանզի որք գոյեղաբարն ստորոգին, այսոքիկ եւ զընդ նովաւ տեսակացն ստորոգեսցին. քանզի գոյացութիւն ունի տարբերութիւն՝ զպիտանանալն բանում, այս ինքն ներգրականում, որ եւ մարդում եւ անհատում ստորոգեսցի։ 9 Արդ, թէ ոք ասէ, թէ պարատահումն քառափաղառական գոյ, այս ոչ ստորոգի մարդոյ, քանզի ոչ է էութիւն նորա։ 10 Դարձեալ, հասարակութիւն ունին զայն, զի որպէս ի բաց բարձեցելոյ սեռի՝ ի բաց բառնին եւ որ ընդ նովաւ են տեսակք, այսպէս տարբերութեան ի բաց բարձեցելոյ՝ ի բաց բառնին եւ որ ընդ նովաւ տեսակք։

11 Արդ, ասացեալ Պորփիւրի յաղագս հասարակութեան սեռի եւ տարբերութեան, բուռն հարկանէ եւ զզանազանութենէ նոցին եւ ասէ, թէ զանազանի սեռ տարբերութեան, զի սեռ բնութեամբ առաջին է քան զտարբերութիւն։ 12 Եւ եւս, զանազանի սեռ տարբերութեան, վասն զի սեռ զաւրութեամբ ունի զտարբերութիւն, իսկ տարբերութիւն ոչ զաւրութեամբ պարունակէ զսեռ։ 13 Եւ եւս տարբեր է սեռ, քանզի սեռ ի ներում զինչէն ստորոգի, իսկ տարբերութիւն ի ներում որպիսիինչէն։ 14 Եւ եւս զանազանի սեռ տարբերութեան, քանզի իւրաքանչիւր տեսակի սեռ՝ մի գոյ, իսկ տարբերութիւն՝ յոլով. քանզի ահա ի մարդում մի է՝ կենդանին, իսկ տարբերութիւն՝ յոլով, որ է կենդանի բանաւոր, մահկանացու, մտաց եւ հանճարոյ ընդունակ։