Մատեան աշխարհավէպ հանդիսարանաց

Որդի Արշամայ Աբգար, թագաւորէ ի վերայ ամենայն Հայոց ի քսան ամի Արշաւրի, Պարսից արքայի: Այս Աբգարիոս կոչի Աւագ այր, վասն առաւել հեզութեանն եւ իմաստութեանն, եւ ոչ կարացեալ ուղղախաւսել Յունաց եւ Ասորւոց՝ կոչէին Աբգար: Սա ի ձեռն մերոց զաւրաց առնու զվրէժ արեան եւ սպանման Մկրտչին արդարոյ եւ Կարապետին կենաց: Որպէս միաբանի ընդ Արետ Աբգար, եւ սաստկապէս խորտակեն զզաւրսն Հերովդի, վասն զի անարգեաց զդուստր Արետայ արքայի եւ առ զՀերոդիադայ, որով գործեաց զգործ դառն եւ առաւել դաժան: Իսկ ի ժամանակին իբրեւ դարձաւ Աբգար յարեւելից, որ երթեալ միաբանեաց զեղբարս ազգի իւրոյ, առաքէ զերկուս ի գլխաւոր նախարարաց իւրոց՝ զՄար Իհաբ բդեշխն եւ զՇամշագրամ, առ Մառինոս հազարապետ Պաղեստինացւոց եւ Փիւնիկեցւոց եւ Ասորւոց, եւ զԱնան հաւատարիմ իւր, վասն զգացուցանելոյ նմա զպատճառ երթալոյն իւրոյ յարեւելս: Իսկ առաքեալքն ի նմանէ իբրեւ չոգան անդ, վասն հրաշալի համբաւոյն Քրիստոսի ելին յԵրուսաղէմ՝ տեսանել զնա: Որ եւ ականատես եղեալ սքանչելի գործոց նորին՝ եկեալ պատմեցին Աբգարու, եւ նա ի համբաւոյ արանցն հաւատացեալ ասէ. «Այդ սքանչելիք, զոր պատմէք, ոչ մարդոյ է, այլ աստուծոյ ճշմարտիե: Եւ վասն ցաւոց մարմնոյն, զոր ախտացաւ յերկրին Պարսից, որ ել ընդ հնարս մարդկան, գրէ թուղթ առ Քրիստոս՝ գալ եւ բժշկել զնա:

Աբգար Արշամայ, իշխան աշխարհի, առ Յիսուս փրկիչ <եւ> բարերար, որ երեւեցար յաշխարհիդ Երուսաղէմայ, ողջոյն:

Լուեալ <է> /245ա/ իմ վասն քո եւ վասն բժշկութեանդ, որ լինի ի ձեռս քո, առանց դեղոց եւ արմատոց: Զի որպէս ասի՝ տաս դու կուրաց տեսանել եւ կաղաց գնալ, զբորոտս սրբել, եւ զայսս պիղծս եւ զդեւս հանել: Եւ որք միանգամայն չարչարեալն են ընդ յերկար հիւանդութեամբք՝ բժշկես, դու եւ զմեռեալս յարուցանես: Եւ իբրեւ լուայ վասն քո զայս ամենայն՝ եդի ի մտի իմում զմի յերկուց. կա՛մ թէ դու իցես աստուած իջեալ յերկնից՝ գործես զայդ, կա՛մ որդի իցես դու աստուծոյ եւ զայդ առնես: Արդ՝ վասն այնորիկ գրեցի ես՝ աղաչել զքեզ, զի աշխատ լիցիս, եկեսցես առ իս եւ բժշկեսցես զհիւանդութիւնս, զոր ունիմ ես: Նա եւ լուայ, զի Հրէայք տրտնջեն զքէն եւ կամին չարչարել զքեզ, բայց քաղաք մի փոքրիկ եւ գեղեցիկ է իմ, բաւական է մեզ երկոցունց:

Որոց առաքեցանն տարածեալ զթուղթն՝ պատահեցին նմա յԵրուսաղէմ: Զայս վկայէ եւ աւետարանական բանն, թէ «Էին ոմանք ի հեթանոսաց եկելոց առ նաե: Վասն որոյ ոչ համարձակին, որք լուանն, ասել ցՅիսուս: Իսկ ինքն փրկիչն մեր յայնմ ժամանակի, յորում կոչեաց զնա Աբգար, ոչ առ նմա յանձն, բայց թղթոյ արժանի արար զնա, որ ունէր աւրինակ զայս.

Երանի իցէ այնմ, որ հաւատայ յիս՝ իբրու չիցէ նորա տեսեալ զիս, զի գրեալ է վասն իմ այսպէս. զի որք տեսանենն զիս՝ ոչ հաւատան յիս, եւ որք ոչ տեսանիցեն զիս՝ նոքա հաւատասցեն եւ կեցցեն: Իսկ վասն այնր, զի գրեցեր դու առ իս՝ գալ ինձ առ քեզ, արժան է ինձ կատարել աստ զամենայն ինչ, վասն որոյ առաքեցայ ես: Եւ իբրեւ կատարեցից զայս՝ ապա համբարձայց: Առաքեցից քեզ մի յաշակերտաց աստի իմոց, զի զցաւս քո բժշկեսցէ եւ կեանք քեզ եւ որոց ընդ քեզդ են՝ շնորհեսցէ:

Զայս թուղթ եբեր Անան, սուրհանդակ /245բ/ Աբգարու, ընդ որում եւ զկենդանագրութիւն փրկչական պատկերի: