Պատմութիւն

Իսկ Վռամշապուհ բարիոք կատարեալ զկեանս իւր. եւ գնացեալ սուրբն Սահակ առ Յազկերտ, խնդրէ զԽոսրով՝ որ կայր ՚ի բանտի, եւ վերստին թագաւորեցուցանէ զնա, որ ոչ աւելի կացեալ քան զտարի մի՝ վախճանի։ Եւ ՚ի մեռանելն Յազկերտի, նստի յաթոռն Վռամ երկրորդն. որ եւ բազում չարիս խորհէր ածել ՚ի վերայ Հայոց։ Զոր իմացեալ սուրբն Սահակ՝ գնաց առ Յունօք, եւ առաքէ զսուրբն Մեսրոպ եւ զՎարդան թոռն իւր առ Թէոդոս որդի Արկադեայ. զոր խնդութեամբ ընկալեալ, կոչեն զՎարդան ստրատելատ, եւ զՄեսրովբ վարդապետաց վարդապետ, եւ դպրոցս հրամայեն կարգել Թէոդոս եւ պատրիարքն Ատտիկոս, եւ ռոճիկս յարքունի տանէ կարգեն։ Եւ դարձան եկին առ սուրբն Սահակ, եւ կատարեն զհրամանն։

Յետ այսորիկ առաքէ զՎարդան առ Վռամ խնդրել զհաշտութիւն, եւ թագաւորեցուցանել զԱրտաշիր, որդի Վռամշապհոյ, զոր եւ արարն իսկ։ Իսկ Մովսէս ասէ թէ զկնի Խոսրովու թագաւորեցոյց Յազկերտ զՇապուհ զորդին իւր, ամս երեք. որ եւ ՚ի համբաւ մահու հօրն գնացեալ, մեռաւ ՚ի զօրացն. եւ ասեն, մնաց երկիրս անիշխան եւ շփոթ ամս մետասան. եւ ապա թագաւորեաց Արտաշիր, որ եւ ատեցեալ եղեւ ՚ի նախարարացն վասն զազիր գործոցն. վասն որոյ աղաչեն զմեծն Սահակ ընկենուլ զնա. եւ ՚ի չհաւանել նոցա՝ ինքեանք երթան ՚ի դուռն Վռամայ, կոչել տան զԱրտաշիր եւ յղել ՚ի Խուժաստան։ Եւ ընկեցեալ զսուրբն Սահակ, կարդեն ՚ի տեղի նորա զՍուրմակ չարախօսակից իւրեանց, որ ոչ յամեալ տարի մի՝ հալածի. եւ դնեն զԲրքիշու ասորի, ամ մի. եւ ապա զՇմուէլ ՚ի նոյն ցեղէ, ախցիփեխցք եւ վատավարք, յորոց տաղտկացեալ նախարարացն Հայոց՝ հալածեն, եւ աղաչեն զսուրբն Սահակ առնուլ զաթոռն. որոց ոչ հաւանէր, բայց ՚ի վարդապետութենէ ոչ բնաւ դադարէր, այլ դիեցուցանէր հոգեւոր գառանցն զերկնաւոր աղբիւրն ՚ի տուէ եւ ՚ի գիշերի։ Ոմանք զկնի Բրքիշոյ եւ Շմուելի ասեն առեալ Սուրմակայ զաթոռն ամս եօթն։ Այլ սրբոյն Սահակայ արարեալ դոյզն ժամանակս ՚ի գաւառին Բագրեւանդայ, ՚ի գեօղն Բլուր, կատարի առ Քրիստոս, եւ ամփոփի յԱշտիշատ, զկնի սատակմանն Վռամայ եւ տիրելոյն Յազկերտի որդւոյ նորա։ Զկնի ապա վեցից ամսոց կատարի սուրբն Մեսրոպ ՚ի Վաղարշապատ, եւ դնի ՚ի յՕշական գեօղն, խաչանման լոյս երկնաւոր կալով ՚ի վերայ դագաղացն, մինչեւ եդաւ ՚ի գերեզմանի։ Բայց զաթոռն տեղապահութեամբ խնամէր Յովսէփ աշակերտ Մեսրոբայ, ՚ի Վայոյ ձորոյ, ՚ի գեղջէն Հողոցմանց. եւ ասեն Սուրմակն կատարէր զձեռնադրութիւն, մինչ կենդանին էր, զամս եօթն։