Պատմութիւն

Յեօթն հարիւր եւ ութ թուին չոգաւ Հուլաւուն յաշխարհն Միջագետաց, եւ ա՛ռ զքաղաքսն եւ զգաւառսն զայնոսիկ, որպէս եւ գրեցին մանրապատում գրողքն։ Եկն առ նա պատրիարգն Հայոց, կաթուղիկոսն, օրհնեաց զնա եւ սիրեցաւ ՚ի նմանէ. ընդ նմա էր ՚ի յառնուլն զամենայն աշխարհն Շամայ՝ եւ մեր պսակաւորն Հեթում, ազատելով ՚ի մահուանէ զքրիստոնեայսն զեկեղեցականս եւ զաշխարհականս, յամենայն տեղիս լինելով։ Որում հատուսցէ Տէր հազարաւոր թողութեամբ մեղաց, եւ յերկարութեամբ կենաց ըստ իւրոց կամաց, յորդւոց, յորդիս։

Դարձաւ Հուլաւուն յիջեւանս ՚ի ձմերոցս ՚ի դաշտն Մուղանայ, եւ ՚ի կայս ամարան ՚ի Դառին գաւառ կոչեցեալն, կամ ըստ այլոց ՚ի Դարանեւդաշտ. զի այրք եւ դերբուկք քարանց կան անդ շուրջանակի առ լերամբքն, զոր սիրեաց, եւ շինեաց անդ շինուածս ըստ սրտի իւրում. եւ խորհեցաւ շինել քաղաք, յորմէ պատճառէ տառապեցաւ երկիր, մարդ եւ անասուն, փայտս ծանունս ՚ի հեռաստանէ բերելով։

Յեօթն հարիւր եւ ինն թուին առաւ Մարտիրոսաց քաղաքն, զկնի յոլով աղետից եւ վնասուց՝ ոչ միայն պաշարեալ քաղաքին, այլ եւ պաշարողացն զօրացն Տաթարուն, եւ քրիստոնէիցն որ ընդ նոսա. կռուելով ընդ միմեանս ՚ի ներքուստ եւ արտաքուստ. ուր սպանաւ գեղեցիկ երիտասարդն Սեւադա Խաչենեցի, որդի մեծ իշխանին Գրիգորի, քաջապէս մարտուցեալ եւ յայնոսիկ պսակեալ, հաւատ եւ երկիւղ պահելով զԱստուծոյն եւ զԵլղանին. որում մասն հասցէ արեամբ նահատակացն Քրիստոսի՝ պահողացն զհաւատ եւ զերկիւղ նորա. ամէն։

Ի նոյն թուին կոտորեցան զօրքն զոր թողեալ էր Ելղան Հուլաւուն կողմնապահ երկրին Շամայ իբրեւ քսան հազար, ընդ մեծ զօրագլխին Քիթբուղա կոչեցեալ, քրիստոնեայ հաւատով, ընդ որս մարտեաւ սուլտանն Մսրայ առ ստորոտով Թաբորական լերինն անթիւ բազմութեամբ, եւ զի սակաւք էին բուղայեանքն՝ կոտորեցան եւ գերեցան, եւ էին որք ցրուեցան թաքեան եւ ապրեալ եկին առ թագաւորն Հայոց. եւ ՚ի նմանէ յոլով գտեալ մարդասիրութիւն, հանդերձ եւ երիվարս եւ ռոճիկս, եկին գոհութեամբ առ տէրն իւրեանց, Տաթարք եւ քրիստոնեայք։ Եւ յայնմանէ յոլով փառաւորեցաւ անունն Քրիստոսի յարքայն Հեթում, յօտարաց եւ յընտանեաց։