Պատմութիւն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Ի վեցհարիւր քսան եւ երեք թուին էառ Գէորգ զԱնի երկրորդ անգամ, ՚ի սադրելոյ Իւանէի ամիր սպասալարի, զի ինքն նստցի ÿի նմա, եւ արասցէ գերադարձ քրիստոնէից. եւ զՇահնշահ ամիրայն տարաւ ընդ իւր արքայն, եւ այլ ոչ եւս դարձաւ անդրէն։ Եւ լուեալ զայս ամենայն Թուրքաստանաց՝ հաւաքեցան ՚ի մի, զԱլփասլանն կոչեցեալ սուլտան՝ ընդ ինքեանս առեալ գան ՚ի յԱնի, եւ աւերեն զտունն Շիրակայ։ Իսկ Իւանէ կամեցաւ տալ զքաղաքն ՚ի Թուրքն, եւ ոչ աջողեցաւ գործն. զի իմացաւ քաղաքն եւ զգուշացան, եւ գնաց սուլտանն եւ աթաբակն իւր սրտախոցեալ, եւ մեռան երկոքեան ՚ի միում ամի։

Ի նմին ժամանակի ել ՚ի բանտէն Կարուց մեծ իշխանն Ապիրատն եւ եկն ՚ի յԱնի. սա էր եղբայր եպիսկոպոսի քաղաքին տեառն Բարսղի, որ աղաչեաց զթագաւորն Վրաց, եւ ետ փոխան նմա ամիրայ, եւ առ զնա եւ եօթնեւտասն հազար դահեկան։ Յայնմ ժամանակի յայտնեաց Իւանէ զչարութիւնն իւր, զեղբօրորդի թագաւորին իւրեանց զԴեմնէն եւ զյոլովս յազատացն յինքն յանկուցեալ՝ խորհեցաւ սպանանել զթագաւորն, մինչ կայր ՚ի Սախատա յանհոգս. զոր իմացեալ յառնէ միոջէ՝ փախեաւ ՚ի Տփխիս, զի սակաւամարդ էր. եւ անդ հաւաքեցան առ նա բազումք՝ թողլով զչար խորհուրդն։ Եւ յորժամ զօրացաւ կողմն թագաւորին, եւ կամէր գնալ ՚ի վերայ ապստամբացն՝ որք ՚ի Սախատէ, փախեան յամուրս իւրեանց, եւ ապա մտին ՚ի Լօռէ, բաց ÿի Լիպարտէն՝ որ չոգաւ ՚ի Պարսից կողմն երկու որդւովք. եւ էառ թագաւորն զամենայն գանձ Օրբէլեանց, եւ ամենեքեան անկան յոտս թագաւորին, եղբօրորդին եւ ընդ նմա այլքն, մինչեւ ինքն իսկ Իւանէ. զորոյ զաչսն կուրացոյց, եւ զկրտսեր որդի նորա զՔավթար եւ զԻնէն, զորդի Լիպարտին սպան, եւ յոչինչ եղեն չար խորհուրդքն ամենայն, ՚ի վեցհարիւր քսան եւ վեց թուին։

Այլ զԱրփասլան սուրտանն փոխեաց Տուղրիլն, եւ զԵլտկուզն՝ Փալհաւանն, որ տիրեաց խորին աշխարհին, եւ Խզլասլան՝ վերին աշխարհիս, որք էին որդիք նորա։ Ի նոյն աւուրս առաւ Ծառաքար ՚ի գողոց հրմանաւ Ղարաչայ ամիրային Կեչրորոյ, որ վաճառեաց զնա Խզլասլանայ ընդ բազում ոսկւոյ. եւ նա բնակեցոյց անդ արս վնասակարս որք ոչ դադարէին յարենհեղութենէ ՚ի տուէ եւ ՚ի գիշերի. մինչեւ զքրիստոնեայս ՚ի խաւարային անդունդս ընկղմեալ սովով եւ գարշ հոտով առաջնոց մեռելոցն՝ սպանանէին. որ եւ հինգ կրօնաւորս անուանիս դառնակսկիծ վիրօք ընդ կատակս խաչանիշ հարմամբ դանակացն փողոտէին։