Պատմութիւն

Ի չորեքհարիւր քառասուն եւ չորս թուին մեռաւ Գագիկ, տուեալ զթագաւորութիւնն երից որդւոց իւրոց, Յովանիսի, Աբասայ եւ Աշոտոյ։ Զթագն տայ Յովանիսի, եւ զԱնի եւ զՇիրակ, զսուրբ Գրիգոր Ձորովն Աշոցաց, զԱնբերդ եւ զդաշտն այրարատեան, զԿայեան եւ զԿայծոն եւ զՏաւուշ գաւառն Սեւորդեաց. եւ զայլ մնացեալսն՝ Աշոտի եւ Աբասայ բաժանէ։ Եւ ՚ի վիճել նոցա զկնի այնորիկ, գայ թագաւորն Ափխաղաց Գորգի, որդի Բագարատայ, որդւոյ Գուրգենայ, որդւոյ Աշոտոյ Ողորմածին, եւ առնէ իրաւունս ՚ի մէջ նոցա եւ գնայ։ Եւ զի ոմանք յիշխանացն անհնազանդ լինէին, գնայ կրտսերն Աշոտ առ կայսրն Վասիլ, եւ առեալ ՚ի նմանէ զօր, գայ եւ հնազանդէ զամենեսեան, եւ նստի թագաւոր Դրուց աշխարհին. եւ Աբաս ՚ի Կարս։

Յայնմ ժամանակի վախճանեցաւ կիւրապաղատն Դաւիթ, անժառանգ գոլով. եւ տայ անդարձագրով զհայրենիսն իւր ՚ի Վասիլն, զՈւխթիսն եւ զՆամրուան, եւ զքաղաքն Ապահունեաց զՄանծկերտ, եւ զամենայն ինչս։ Զոր լուեալ Վասլի կայսեր, գայ բանակի ՚ի դաշտն Կարնոյ. զայս իմացեալ Յովանիսի երկեաւ, եւ առաքէ առ նա զՊետրոս պատրիարգն պատարագօք, զոր տէր Սարգիս ՚ի կենդանութեանն իւրում օծեալ էր իւրով ձեռօք ՚ի յԱնի, մեծ հանդիսիւ։ Այլ եւ նեղէր զՅովանէս՝ արքայն Վրաց. վասն որոյ պատրիարգին պատուիրէ տալ ձեռագրով զԱնի զկնի մահուան իւրոյ ՚ի Հոռոմս, որպէս եւ կիւրապաղատն, եթէ պահէ զնա ՚ի նեղչաց իւրոց. զոր խնդութեամբ լուաւ Վասիլն։ Եւ կոչէ առ ինքն զԳորգի թագաւորն Վրաց, եւ ոչ եկն ՚ի կոչ նորա. վասն որոյ երթայ զայրացմամբ, եւ աւերէ զնորա գաւառս երկոտասան, եւ դառնայ յերկիրն Խաղտեաց, անդ անցուցեալ զձմեռն։ Կոչէ առ ինքն զտէր Պետրոս օրհնել ընդ նմա ջուր ՚ի տօնի Աստուածայայտնութեանն. որ եղեւ հրաշալի նշան, լոյս փայլատակեալ ՚ի յաջոյ հայրապետին եւ յօծմանէ սուրբ իւղոյն ՚ի հիացումն տեսողացն. եւ յոյժ գովեցաւ հաւատն Հայոց։ Եւ դառնայ Վասիլն ՚ի Կոստանդնուպօլիս եւ վախճանի ՚ի չորեքհարիւր եօթանասուն եւ երեք թուին. եւ առնու զթագն Կոստանդին ամս երեք. եւ զկնի Ռոմանոս փեսայ նորին, ամս հինգ. զոր հրամանաւ կնոջն խեղդեցին ՚ի բաղանիսն, եւ եդին զՄիքայէլ ամս եօթն։