Պատմութիւն

Յայնմ ժամանակի եղեւ ՚ի պատճառս մարախոյ եւ երաշտոյ սով սաստիկ, եւ ՚ի յԱնի կարի իմն նեղութիւն մեծ. ուստի զմեռեալսն թաղել ոչ կարէին ՚ի սովոյն եւ ոչ օրինացն հաղորդել. որ եւ այր մի ասեն քաջութիւն ցուցեալ եւ սէր առ Աստուած՝ թաղեաց վեց հազար անձինս, որում անուն էր Բեխ։ Զայսպիսի աղէտս լուեալ այր մի մեծատուն ՚ի Պարսս, եւ երամակ մի ուղտուց բարձեալ ցորենով՝ գայր ՚ի յԱնի, եւ ասէր, ոչ այլ ումեք տալ բայց տղայոց։ Զոր լուեալ բերէին զբազումս յորդառատ արտասուօք, եւ նա յագեցուցանէր եւ կերակրէր զնոսա. եւ ՚ի սպառել ցորենոյն ձայն արարեալ ծնողաց մանկանցն զի եկեսցեն համբուրեսցեն զուստերս եւ զդստերս իւրեանց։ Եւ իբրեւ կական բարձեալ մորմոքէին գրկախառնեալք, եւ ահա բարբառ քաղցր եւ բարի այրն բարբառեալ ասաց. Առէք զտղայսդ ձեր, եւ գնացէք ՚ի տունս ձեր փառաւորելով զտուողն բարեաց զԱստուած ÿի մեծութեանն իւրում, զոր եւ արարինն իսկ։

Զկնի անցանելոյ սովոյն, ազգ մի սկիւթական, որ ՚ի վաղեաց ժամանակաց ղօղեալ կեայր առ Վրկանօք, անուն գլխաւորին Ելխաղի կոչեցեալ, որ եկն եօթն հազարաւ ընդ միջոցս աշխարհի մինչեւ յԱնի քաղաք պատերազմաւ. եւ մեռանի անդ եղբայր նորա, որ նման էր Գողիադու հսկայի, ÿի Գրիգորոյ որդւոյ Վասակայ թոռին Ապիրատին. որ զկնի աւուրց նահատակեցաւ ՚ի Կաղզուանն, զերծուցեալ ÿի մահուանէ զամիրայն Անւոյ զՄանուչէ. եւ տարեալ թաղեցին զնա ՚ի Կեչառուս. եղբայր տէր Բարսղի կաթողիկոսի. եւ Մանուչէ եւ ամենայն զօր բանակին Հայոց զկնի դիոյն։ Իսկ Ելխազի երթեալ ընդ Միջագետս առնու զԵրուսաղէմ ÿի Փռանգաց, հարկանելով նետ մի ՚ի ձեղուն Յարութեանն, որ կայ մինչեւ ցայժմ ՚ի նշան գործոյն։

Ի հինգհարիւր քառասուն եւ չորս թուին Սուքման որդի Արդուխին, եւ ամիրայն Սամուսատայ Պալտուխն՝ որդին Ամիրեւղազէ՝ գան ÿի վերայ Ուռհայոյ. եւ դարձան լի ամօթով, զի կիւրապաղատն Թէոդորոս իմաստութեամբ եւ քաջութեամբ պահէր զքաղաքն. մինչեւ ոչ սուլտանն Ռատուան կարաց հնազանդել զնա։ Դարձեալ ՚ի հինգհարիւր քառասուն եւ եօթն թուին Ղլիճ Ասլան սուլտանն արեւմտից՝ թոռն Դդլմշոյ՝ գնայ ՚ի վերայ Մելտենոյ. եւ իշխան քաղաքին Ղավրիլն աներ կիւրապաղատին Ուռհայոյ՝ դարձոյց զնա անարգանօք։