Ի
սոյն
թուականի
փոխի
առ
Քրիստոս
պսակաւորն
մեր
Լեւոն,
եւ
առնու
զթագն
դուստր
նորա
միամօր,
Եղիսաբեթ
անուն,
որ
ըստ
Ֆռանգաց
լեզուին
Զապիլ
կոչի,
ածեալ
նմա
այր
զՖիլիպն
զորդի
տեառն
Անտաքու,
զամս
երկու.
եւ
զի
ատելի
էր
նմա
ազգս
Հայոց,
եւ
զիւրսն
մանաւանդ
պատուէր
զՖռանգսն,
երդմնազանց
եղեալ
՚ի
յեդեալ
ուխտէն
հայադաւան
եւ
հայասէր
լինել,
վասն
որոյ
եւ
զպատուական
թագն
եւ
զպաղատն
առաքէր
՚ի
տուն
հօր
իւրոյ։
Որում
ոչ
կարացեալ
տանել
իշխանացն,
դնեն
զնա
յարդելանի՝
մինչեւ
մեռաւ
անդէն.
եւ
տան
զաղջիկն՝
Հերթմոյ,
որդւոյ
Կոստանդեայ,
մեծահոգի
եւ
հանճարեղ
պատանեկի,
որ
էր
անձնեայ
եւ
թիկնեղ
եւ
գեղեցկադիտակ
երիտասարդ,
պսակելով
զնոսա
պատրիարգին
Կոստանդեայ,
որ
ժառանգեաց
զաթոռն
սուրբ՝
զկնի
մահուան
տեառն
Յովանիսի
՚ի
վեցհարիւր
վաթսուն
եւ
ինն
թուին.
ոչ
յարենէ
եւ
կամ
՚ի
պատուոյ,
կամ
՚ի
մամոնայէ,
այլ
՚ի
շնորհաց
Հոգւոյն
կոչեցեալ,
եւ
յամենայն
լեզուաց
վկայեալ։
Նախ
քան
զձեռնադրիլն
նորա
միով
ամաւ՝
եղեւ
շարժ
ահագին,
եւ
փլաւ
պաճուճազարդ
եկեղեցին,
որ
՚ի
Մշակավանս
՚ի
մետասանն
յունուարի
՚ի
ժամ
ճաշոյ,
եւ
չորս
պատարագող
ընդ
մեծ
զենմանն
նուիրեցան։
Իսկ
՚ի
յերկինս
տեսեալ
լինէր
՚ի
բոլորից
աստղ
նիզակաձեւ
զամենայն
գիշեր.
որք
երկոքեան
ցոյցքն
նշանակէին
զշարժումն
խաղաղութեան
աշխարհի
՚ի
խռովութիւն
նիզակաւոր
թշնամեաց.
որպէս
եւ
եղեւն
իսկ
ÿի
գալ
թուականին
՚ի
վեցհարիւր
վաթսուն
եւ
ինն։
Զօր
ինչ
օտարադէմ
եւ
այլալեզու
շարժեալ
՚ի
Չին
եւ
՚ի
Մաչին
աշխարհէն,
Մուղալ
եւ
Թաթար
անուն
կոչեցեալ՝
եկին
մտին
յերկիրն
Գուգարացւոց
առ
դաշտավայրօքն,
՚ի
կողմանցն
Աղուանից,
իբրեւ
թէ
քսան
հազար.
եւ
կոտորէին
զամենայն
կենդանի՝
զորս
գտանէին,
եւ
փութով
դառնային։
Զորոց
զհետ
մտեալ
ամենայն
ուժով
Լաշն՝
հասանէ
առ
գետովն
Կոտմանայ.
եւ
պարտեալ
ÿի
նմանէ՝
ապրի
փախստեամբ
հանդերձ
Իւանէիւ,
զորոյ
երիվարին
ածէր
զջիլն
իշխան
ոմն՝
զրկեալ
՚ի
նմանէ.
բայց
Վահրամ
տէր
երկրին՝
մեծաւ
քաջութեամբ
գնայ
հանդէպ
երեսացն
սաստիկ
կոտորմամբ՝
մինչեւ
ցԳարդման,
չգիտելով
զայլոցն
փախուստն։
Եւ
՚ի
վեցհարիւր
եօթանասուն
եւ
մի
թուին
կամեցան
այսրէն
դառնալ
նոյնք.
այլ
զի
գտին
դեսպանք
նոցա
կազմ
եւ
հաւաք
զՀայս
եւ
զՎիրս,
եւ
տարեալ
զհամբաւն՝
ոչ
համարձակեցան
գալ,
այլ
անդրէն
դարձեալ
գնացին,
յո՛
եւ
գնացին։
Եւ
՚ի
նոյն
ամի
զօր
բազում
հատուածեալ
՚ի
Հոնաց,
զոր
Խւչաղն
կոչեն,
եկեալ
՚ի
Գանձակ
միաբանեցան
ընդ
նոսա.
եւ
՚ի
գնալ
մերոցս
վստահութեամբ
եւ
անզգուշաբար
՚ի
վերայ
նոցա,
հատուածեալք
դարձան
փախստեամբ,
զբազումս
սրոյ
ճարակ
տուեալ,
եւ
զոմանս
կենդանի
կալեալ
՚ի
փառաւոր
ազատացն՝
եդին
՚ի
բանտի.
ընդ
որս
եւ
զԳրիգոր
իշխանն
զկոչեցեալն
որդի
Խաղբակայ,
եւ
զեղբօրորդին
իւր
զարիական
եւ
զքաջ
նահատակն
զՊապաքն
անուանեալ.
զորոց
զվրէժն
առին
՚ի
գալ
ամին
զօրքս
մեր
ջնջելով
զաւելի
մասն
Խւչաղին,
՚ի
գալն
նոցա
յերկիրն
Վարդանաշատոյ։
