Կամենից

  (Առաքէ ի Լով զՅովհան Վ. եւ արքեպիսկոպոս՝ ի Նուիրակ եւ քարոզիչ

խաղաղութեան):

ՅԻՍՈՒՍԻ Քրիստոսի ծառայ Փիլիպպոս կաթողիկոս ամենայն Հայոց եւ պատրիարգ Վաղարշապատու, վերնադիտակ եւ յադինասարաս, տիրանկար եւ գերապայծառ, վեհափառ եւ հրեշտակապար, լուսակառոյց եւ քրիստոսամատոյց սրբոյ աթոռոյ Էջմիածնի. Յորմէ ժամանեալ հասցէ գիր աւրհնութեան եւ նամակ պահպանութեան, շնորհք առաքելական եւ աստուածային աւրհնութիւն ի վերայ տիրապահ քաղաքիդ Իլօվայ, եկեղեցեաց, քահանայից, խոհեմամիտ եւ ուղղագործ դատաւորաց, մեծապատիւ եւ իշխանաշուք պարոն երեսփոխանաց. բարեփառ եւ ուղղադաւան ժողովրդոց, արանց եւ կանանց, ծերոց եւ տղայոց, երիտասարդաց եւ կուսից, եւ ամենայն չափու հասակի հաւատացելոց ի Տէր, մեծամեծաց եւ փոքունց. ամէն: Շնորհք ընդ ձեզ եւ խաղաղութիւն յԱստուծոյ Հօրէ մերմէ եւ ի Տեառնէ Յիսուսէ Քրիստոսէ, եւ ի Հոգւոյն Սրբոյ կենարարէ եւ յառատաձիր բարերարէ եւ ամենազօր մարդասիրէ եւ կենսաբաշխ պարգեւատուէ. ամէն: Աւրհնեսցէ զձեզ Տէր Աստուած մեր եւ զարդարեսցէ հոգւով եւ մարմնով, տամբք եւ տեղօք, զարմօք եւ զաւակօք, որդովք եւ դստերօք, սիրելեօք եւ բարեկամօք, ընչիւք եւ ապրանօք, եւ ամենայն գոյականօք. ամէն:

Ընդ սիրոյ աւրհնութեանս յուշ լիցի վերոյ գրեալ հոգեւոր սիրելեաց մերոց հարազատ որդոց Ս. Լուսաւորչին. զի ըստ սրբազան առաքելոյն Պօղոսի՝ որ ասէ, Հոգք ամենայն եկեղեցեաց ի վերայ իմ կայ. եւ զկնի, Ո՞ հիւանդանայ, եւ ես ոչ հիւանդանամ. առ քեզ տեսանի, սակս առ մեզ յանձին եղեալ եկեղեցեաց. մանաւանդ վասն ձեր. զի յօրէ յորմէ հետէ դառնագոյն վիշտդ այդ պատահեալ է ձեզ, որպէս ծածկագիտին յայտնի է, զտիւ եւ զգիշեր անհանգիստ կամք, եւ միշտ աղէկիզիմք եւ տոչորիմք վասն ձեր. եւ ուստեք ճարակ ոչ գտանեմք. վասն այն յուսահատեալ եւ տարակուսեալ մնամք, ըստ Իմաստնոյն բանի՝ որ ասէ, Երկար հիւանդութիւն ձանձրացուցանէ ըզբժիշկ: Եւ որքան կարողութիւն մեր էր՝ ջանացաք, եթէ թղթով եւ եթէ բանիւ, ընդ դեսպանաց թագաւորաց. եւ զկնի, զայն Գրիգոր եպիսկոպոսն առաքեցաք, իբր թէ տեղացի է, եւ զտեղոյդ որպիսութիւնն գիտէ, լինի թէ հնար մի առնէ. նովաւ եւս ոչ եղեւ հնար: Եւ իբրեւ տեսաք թէ ուստեք հնար ոչ լինի, թէպէտ է բազում ժամանակաց ունէաք փափագ զՍուրբ Տնօրինական տեղիսն Քրիստոսի տեսանել զգալի աչօք, ապա առաւելագոյն վասն ձեր՝ ելաք ի սուրբ աթոռոյն, ծերացեալ մարմնով, եւ կատարեալ զուխտ մեր իջաք ի Կոստանդինուպօլիս, զայս ունելով ի մտի, իբր թէ այլ հուպ է ձեզ, իցէ զի աստուստ բան հոգասցուք. եւ աստ եւս բազում աւուրս զննեցաք. ձերոց հնարից, զայս գտաք ընբոն. եթէ դուք եւս ըստ հրամանաց մերոց վարեսջիք: Զի ահա զսիրելի եւ զհոգեւոր որդեակն մեր, աջ բազուկ եւ նեցուկ սրտիս՝ զՏէր Յոհան վարդապետն եւ արհեպիսկոպոս, որ էր կարի պիտանի եւ հարկաւոր մեզ, բայց վասն ձերոյ օգտի առաքեցաք՝ սակս այսքան պատճառաց: Նախ, վասն եկեղեցեաց ձերոց հնարից. երկրորդ, վասն քարոզելոյ եւ ուսուցանելոյ. երրորդ, վասն նուիրակութեան. չորրորդ, վասն կտակաց: Վասն որոյ խնդրեմ ի հարազատ որդիութենէ ձերմէ, զի այս պատուէր՝ վերջին պատուէրն է. եւ ի մէնջ առաջին եւ յետին աւրհնութեան թուղթս այս. ըր թէ կամիք զաւրհնութիւն ժառանգել, եւ զելս իրաց այդմիկ գտանել, ամենեքեանդ միաբան՝ եթէ եկեղեցականք թէ աշխարհականք, թէ դատաւորք թէ տօլվաթաւորք եւ թէ ռամիկք, միակամ միախորհուրդ եւ միաբան լիցիք, եւ ի միջոյ ձերմէ զխեռ եւ զնախանձ անհետառնէք. ընդ միմեանս սիրով լիցիք. եւ ամենայն զօրութենէ եւ յամենայն մտաց վասն այդ բանիդ հոգասջիք: Զի ի ձէնջ երկու բան հարկիւ պահանջեմ. նախ առաջին, միաբանութիւն. երկրորդ, հնազանդութիւն, որ զմեր պատուէրն կատարէք զոր պատուիրեալ եմք հոգեւոր որդւոյն մերոյ Յոհան վարդապետին. զի թէ զայս արասջիք, յոյս ունիմք յԱստուծոյ՝ որ վերջ լինի տառապանաց ձերոց, եւ ուրախութեան ժամանեսջիք փութապէս: Յայտնի լինի ամենեցունց, որ մեր այլ հնար ոչ մնաց այսուհետեւ. ահա վերջին հնար այդ էր, որ մեր հոգեւոր որդի Յոհան վարդապետն առաքեցաք, որ է մտերիմ խորհրդակից մեր եւ հարազատ որդի. զմեր ամէն խորհուրդ է դմանէ տեղեկասջիք լիով. եւ զձերն եւս դմա ծանուսջիք. եւ զոր ինչ սէր եւ հնազանդութիւն եւ պատիւ՝ զոր մեզ առնելոց էք, դմա արասջիք. զի դմա արարեալն՝ մեզ է արարեալ, ըստ Քրիստոսի հրամանին. եւ մանաւանդ ջանասջիք՝ որ մեր հոգեւոր որդովդ բան ինչ առնիցէք վասն ձեր եկեղեցեացդ. զի ահա այսքան ժամանակ էանց, երկու թագաւորք գնացին, Պապն եւս գնաց, եւ մեր լուսահոգի Մովսէս հայրապետն գնաց առ Քրիստոս. եւ մեք եւս ի դրունս մահու եմք հասեալ: Վասն որոյ խնդրեմ ի սիրելի որդոցդ, զի որքան է հնար՝ ջանասջիք: Թէ դաւանութեան կողմանէ բան ինչ խնդրէք, ահա ընդ Գրիգորի եպիսկոպոսին առաքեցաք. ի վերայ այդր դաւանութեան՝ ոչ առաւելացուցանելոց եմք եւ ոչ պակասեցուցանելոց. եւ որքան վասն անճարակութեան եւ հնար իցէ, որ թէ զիջանելոյ լինի՝ մեր հոգեւոր որդոյն պատուիրեալ եմք. քան զայն՝ այլ ոչ կարեմք զիջանել: Ողջ լերուք Տերամբ:

Գրեցաւ նամակս ի թվիս Հայոց ՌՃԲ, նոյեմբեր ամսոյ Ե: