Բանաստեղծութիւններ, հատոր Բ

ԱԼԻՒՐԻ ՊԱՐԿ

ԱԼԻՒՐԻ ՊԱՐԿ

Եթէ դուն

բանաստեղծ բարեկամ մը ունիս -որ 
կը գանգատի թէ սպառեր է - հատեր -
թէ այլեւս տող մ՚իսկ նոր բան չի գրեր

Սի հաւատար

-   զինքը լաւ մը ցնցէ

ցնցէ ու թօթուէ

փայտ մը առ ու զարկ 
- մարդը մարդ չէ - ալիւրի պարկ

քանի ցնցես ու թօթուես

որքան զարնես 
ինչ նոր վանկեր կը թափթփին

ինչ նոր տաղեր կը ծնին

Կը հիանաս - նորէն ալ

գիշերանց երբ առանձին ես - կը խորհիս

անոր ու քու միջեւ ինչ բանն է տարբեր -

-   ու քունդ կը փախի -

ԲՈԼՈՐ

Ես անհամարձակ

ու երկչոտ 
Կ’ուզեմ ամէն ինչ լուծել անձիս մէջ

ճանչնալ այնքան լաւ 
որ նոյնանանք մենք-բոլորը եւ ես

 

Բ-ը բազմութեան ձայնն է քանի որ

Լ-ը լիացում լիալուսնի պէս 
Ր-ն այն րոպէն Է

զոր ձերբակալել կը փորձենք զուր տեղ

մինչ զոյգ Ո-երը 
Կը մնան միշտ նոյն հարցումը թէ ո՞վ

ՀԱՄԱԿԵՐՊՈՒՄ

Որ պտուղն է լինելութեան

Ու չի խամրիր արեւահար

ամէնքով այդ էինք ուզած -

Մինչդեռ ծառն էր - տապալեցաւ -

Մինչդեռ մենք այդ չէինք ուզած

Ուզենք չուզենք

Կը մասնակցինք

այս նոր խաղին անփառունակ 
որ կեանք ու մահ կ՚ընդելուզէ

Որ սանդուղն է անեզրութեան

Չի հանդուրժեր ոչ մէկ էջքի

ամէնքով այդ էինք ուզած -

Մինչդեռ սարն էր –խոնարհեցաւ–

Մինչդեռ մենք այդ չէինք ուզած

Ուզենք չուզենք

Կը գիտակցինք

թէ հին նահանջ մը շարունակ 
մեր խորքին մէջ մեզ կը խուզէ

Որ ցնցուղն է երանութեան 
Խանդ կը սփռէ անխտրաբար

ամէնքով այդ էինք ուզած 
Մինչդեռ սիրտն էր  -  ժանգոտեցաւ  - 
Մինչդեռ մենք այդ չէինք ուզած 
Ուզենք չուզենք 
Կը մեղսակցինք

հին երգերու հետ մանկունակ  - 
թէ ամէն երգ մեզ կը յուզէ 
ամէնքով այդ էինք ուզած

ՈՒՂԻՂ ԱՆԿԻՒՆ

Մինչ բոլոր մարդիկ 
հորիզոնական 
Իսկ ես ուղղաձիգ -

որու որ գացի 
Ուղիղ  անկիւն մը շինեցինք  իսկոյն

Ըսի թէ կրնան 
Ուղիղ անկիւնին վստահիլ անոնք -

կրնան հաւատալ 
Թէ ուր ալ ըլլայ - ինչ ձեւ ալ ըլլայ

ուղղամտօրէն 
ուղիղ  իննսուն  աստիճան է ան

Մինչդեռ - հարցուցի - դուք կրնա՞ք արդեօք 
առանց չափելու եւ չափչփելու 
առանց մանրամասն հաշուի զարնելու

սուր ըլլայ թէ բութ 
նուիրել  անկիւն մը ձեր սիրածին

եւ ինքնավստահ 
ըսել թէ քանի աստիճան է ան

Իրաւունք տուին - 
յետոյ պառկեցան

հորիզոնական 
նորէն քուն մտան

ԴԷՊԻ ԶԵՐՕ

Սնամէջ

օղակ մըն էր - որ պառկեր

կը յօրանջէր մեղկօրէն

-  Առի վզիս անցուցի -

 

Կարծեցի որ ծանրութենէն պիտի կքիմ - մինչդեռ ես 
զիս փետուրի պէս թեթել - 
թթենիէն թութ գողցող

ճնճղուկի պէս արագաթռիչ զգացի

-  կամ թէ այդպէս էր արդէն - չէի գիտեր - ո՞վ գիտէ -

Յետոյ վիզէս հանեցի 
Դէմս առի - գարուն էր

-  Հովը կանանչ - լեռը կանանչ - ձին կանանչ -
կարծես զերոն չէր աշխարհն էր զոր հիմա

կը տեսնէի այնպէս ինչպէս չէի տեսեր դեռ երէկ

Անոր անգոյ բոլորակին մէջ նետուեցայ - ու յանկարծ

պարապութիւն մը լեցուեցաւ ինձմէ ներս - 
վիշտ ու զրկանք  -  զղջում ու դաւ-  կը չքանար ամէն ինչ  -

Զերոյէն դուրս ցատկեցի

-  Ան կսկլոր՝ սնամէջ
կը յօրանջէր մեղկօրէն

ԲԱՆԱԼԻԻՆ ԾԱԿէՆ

Կղպանքին մէջ

Բանալին կը դառնայ ետ 
Լեզուակ մը կը շարժի դէպի ներս 
Ու դուռ մը կը բացուի

դէպի կեանք

Յետոյ կը կղպուի դուռը մեր վրայ

- Բանալին կը դառնայ առաջ 
Լեզուակը դէպի դուրս -

Ու փակ դրան ետեւ

Կը մնայ հաճոյքը ապրելու

Այն ատեն մենք

Կը դառնանք ետ 
Ու բանալիին ծակէն 
Կը դիտենք մենք զմեզ

ԾՈՒՂԱԿ

Կու գան թանձրանիստ կը կառչին լեզուիդ

եւ այնուհետեւ ինչ որ դուն ըսես

-   ըսել փափաքիս 
ինչ որ յօրինես

-   յօրինել փորձես

-    կը տեսնես որ միշտ

այն ինչ որ  կ’ուզեն  ուր որ կը մղեն

նոյնը կ՚ըսես դուն

նոյնը կը կրկնես

Խուսափիլն ի զուր -

զօրեղ են անոնք 
անոնք - դարաւոր իրենց իմաստով - 
սերունդէ  սերունդ  անցնող պատկերով - 
իրենց պարտադիր գլանը կը քշեն 
անգութ կը հարթեն ամէն նորութիւն

 

Իսկ ես որ ըմբոստ 
Հազիւ երկու բառ դրած քով քովի 
Ես զիս աննման երգիչ կը կարծեմ -
Կը ջանամ անսանձ ճախրել բառէ բառ

- սակայն ի վերջոյ 
անխուսափելի լուծը կը յաղթէ

ու հասարակին

սովորականին

ծուղակը կ՚իյնամ

ՔՈՒՆ

Գիշեր մըն ալ պառկեցաւ որ 
Հողին հարսնիքն՝ ամպերուն -
Առատութեան լուր մը նստաւ 
Թուշերուն

 

Գիշեր մըն ալ պառկեցաւ որ 
Հսկայ քաղաքն իր ծոցին -
Ու Երկարեց տաքուկ  թեւերն 
Ուրիշին

 

Գիշեր մըն ալ պառկեցաւ որ 
Քաղաքին մէջ քունն իշխան -
Դեռ երազանքը չաւարտած 
Քնացաւ

ՄԷԿ ՄԷԿ ՇԵՐՏ ԵՐԿԻՆՔ

Աստղեր հաւաքել

Մէկ ծովը առնել - խառնել միւս ծովուն 
- մէկ դին ովկիան - միւս դին ապառաժ 
Նստիլ ու համրիչ քաշել աստղէ աստղ

 

Օր մըն ալ սղոց մը բերել հսկայ 
ու հասուն կարմիր ձմերուկի պէս 
Երկնակամարը բաժնել շերտերու

Ու յետոյ - ինչպէս կամ երբ - ով գիտէ -
Երկինքի դեռ թարմ մէկ բացուածքէն ներս

երթալ անհետիլ

 

Մեզ թողուլ այսպէս

Մեր ձեռքերուն մէջ մէկ մէկ շերտ երկինք

ԴԵՂԻՆ ՎԱՐՏԻՔՈՎ ԿՌՓԱՄԱՐՏԻԿԸ

Վերջապէս ան ալ մարդ է

Կը հրճուի կամ թէ կը տխրի -

Երբ զինքը ծափահարեն ուրախ է

Կը տխրի երբ իր մէկ հարուածը վրիպի

պարապին երթայ

Երբեմն ինքն ալ կը գիտակցի թէ՝ մարդ է 
Ատոնք այն պահերն են

ուր թուշը գետնէն չի կրնար վերցնել 
Այս գիւտէն սքանչացած

Կամ ուշքը կը կորսնցնէ 
Կամ խելքը գլուխը կու գայ

չափէն աւելի

Մեղք որ միւս մարդիկը շատ անհամբեր են 
Հազիւ մինչեւ տասը կը համրեն

- Կեցցէ՛ յաղթողը

ՄՐՑՈՒՄ

Մէկ քայլ առաջ Ենք մենք բնութենէն

կամ թէ երբ այդպէս ըլլալ կը կարծենք

կը նշմարենք թէ

ինք -  բնութիւնը  -

արդէն  երկու  քայլ առաջ է մեզմէ

Նորէն կը վազենք որ առջեւ անցնինք 
- դարեր ու դարեր վազեր ենք այսպէս - 
իսկ բնութիւնը - անշարժ - անայլայլ -
միշտ սպասեր է որ հասնինք իրեն

 

որ հասնիլ կարծենք

ի վերջոյ օր մ’ալ որ  լուծուինք  իր մէջ

ՈՐՍՈՐԴԻ ՊԱՏՄՈՒԹԻՒՆ

Ա.

Որսորդ ըսածդ այսպէս ըլլալու 
Քովն ի վեր քալող շուն մ՚ունենալու 
Ուսին հրացան ունենալու է 
Նշան առնելու 
Կրակելու չէ

 

Որսորդ ըսածդ այսպէս ըլլալու է

Բ.

Դուք  որսորդ  - ես որսի շուն -
Դուք կ’որսաք - ես կը ժողվեմ

Ձեզմէ գաղտնի կ՚ողջնցնեմ -

Թէ թռչուն է դէպի երկինք

Թէ նապաստա՞կ - մարգերէն վար

Կ’արձակեմ

Յետոյ կու գամ  կ՚ըսեմ  - Տէր

Դուք նորէն

Պարապին էք կրակեր

ՇՆՈՐՀԱԿԱԼՈՒԹԻՒՆ

Բարեկամներ  -շնորհակալ եմ ձեզի -

դուք աննշան խոտին գովքը հիւսեցիք՝

Ել անոնք որ -ինծի պէս-

Ծառ ըլլալու տենչով ծնան – չեղան - ու խոտ մնացին–

Անոնց եւ իմ անունով

Շնորհակալ եմ ձեզի  -

Բարեկամներ - շնորհակալ եմ ձեզի–

զիս տաքցուցիք լուսաշողշող արեգակով որ ձերն է–

Ձեր անձրեւէն ինծի բաժին հանեցիք

Ու ձեր փարթամ անտառներուն մէջ թոյլ տուիք որ ծլիմ–

Շնորհակալ շնորհակալ եմ ձեզի

 

Ճեղքեր բացիք ձեր թանձրախիտ

սաղարթներուն մէջ որ մենք

-  Ես ու անոնք որ ինծի պէս

հողին փակած խոտ ենք միշտ

Որ մենք տեսնենք կարօտագին

երկնակամարը կապոյտ–

-  Սեր բոլորին անունով

Այդ անսահման երկինքին չափ

շնորհակալ եմ ձեզի՝

ՈՒՍՈՒՑԻՉ ԸԼԼԱԼ

Ուսուցիչ ըլլալ 
եւ սորվիլ ուզող ուղեղներէն ներս 
նոր գիտելիքներ ներմուծել ջանալ

փորձե՞ր էք բնաւ

Չէք գիտեր ինչ խոր հաճոյք է - կը զգաք 
Հեղ մը որ համը առիք - այրեցա՜ք -
Չէք կրնար ղիւրաւ պրծիլ ազատիլ 
Ձեզի ո՞վ ըսաւ ուսուցիչ ըլլաք

 

Ձեր ու սան կոչուած 
Այդ փայլուն աչքով դէմքերուն միջեւ 
Սիրոյ կամուրջ մը կը շինուի տակաւ 
- Ա՛լ ուրիշ ճամբայ չկայ ձեր առջեւ

թակարդը ինկաք 
Կը դառնաք դառնաք ու նորէն հոն էք

Փորձե՞ր էք բնաւ 
Նոր գիտելիքներ ներմուծել ջանալ 
Բան սորվիլ ուզող ուղեղներէն ներս 
Սիրոյ կամուրջէն անցե՞ր էք բնաւ

ԿԵՐ

Երբ զգաք թէ

Այլեւս

Մարդոց - մարդկութեան տալիք բան  չունիք

Ենիճամի 
Թռչուններուն  կեր տուէք -

ՍԻՐԱՅՕԺԱՐ

Եթէ կ՚ուզէք որ 
ձեր արժանապատուութիւնը վիրատրոփ

հեռաձայն մը կը բաւէ –

սիրայօժար

պատրաստ ենք

 

կամ եթէ ձեր փափաքն է 
որ ձեր տրամադրութիւնը խանգարուի

մի մտահոգուիք

դիմեցէք մեզի 
քսանըչորս ժամ բաց ենք ամէն օր

 

նոյնիսկ կրնաք ցանկալ 
որ ձեր վստահութիւնը չարաչար գործածուի

սիրով կ՚ընդառաջենք

մի մոռնաք անհրաժեշտ սարքաւորումը ունինք

 

Իսկ որպէսզի - ըստ կամս ֊

ձեր յոյսերը ի դերեւ ելլեն

մենք պատրաստակամ 
հաճոյքով կը սպասարկենք

ու վարձք ալ չենք պահանջեր

 

Ել մենք մեգ հպարտ կը զգանք

եթէ փորձէք անելի մատնուիլ

ու դիմել մեզի 
ծեռնհասօրէն կը կազմակերպենք 
ու կը տանինք անելէ անել

 

Շնորհակալ ենք 
նորէն հրամեցէք