Ստամպօլոյ պատմութիւն

Հեղինակ
ԵՐԵՄԻԱ ՉԷԼԷՊԻ ՔԷՕՄԻՒՐՃԵԱՆ  

Բաժին
Հայ դասական մատենագրութիւն  

Թեմա
Պատմագրութիւն  
Դիտել

       ՄԵԾԱՐԳՈՅ ԵՒ ՔԱՋ ՐԱԲՈՒՆԱՊԵՏԻ ՏԵԱՌՆ ՎԱՐԴԱՆ ՎԱՐԴԱՊԵՏԻ ԸՆԾԱՅԵՑԵԱԼ ՅԵՐԵՄԻԱՅԷ ԿՈՍՏԱՆԴՆՈՒՊՕԼՍԵՑՒՈՅ
      
       1. Նախոդն յեօթնեակ կլայէ յարեւմտից սկսեալ գնացուք մինչ ի դուռն եօթներորդ քաղաքիս յարեւելս յԱխըր Գափի: Աստ գոյ պատմութիւն Թաթար խանին փախուցելոյ: Պատմութիւն խափեցեալ վարդապետին յերիցանց մէյխանին: Պատմութիւն Գումլուճայի Սուրբ խաչին, ուր տաճիկքն կոտորեցան: Պատմութիւն ի պիղծ ջուրն լուացեալ վարդապետին խափեցեալ յերիցանց:
       2. Երկրորդն՝ հասեալ ի գլուխ պալատիս յարեւելս ի սարայ պուռնի. եւ գովութիւն իմն քաղաքիս վասն ապարանից արքային՝ եւ ընծայաբերացն յօտար յաշխարհաց եւ իւրայնոցն: Եւ դրանցն վեցից ի ծովու, եւ դրանցն վեցից ապարանից ի ցամաք կոյս քաղաքին: եւ Տիվանին մեծի վուզարէից ի գուբպէ ալթին եւ ընդ միջոցն հակիրճ:
       3. Երրորդն, ի Պահչա գաբուն մինչ յԱյվանսարայ՝ յարեւելից յարեւմուտս գաելով ի ԺԳ դուռնս քաղաքիս եզերբ ծովու զոր ինչ եւ գտանի պատմելով:
       4. Չորրորդն զցամաքի կողմն վեց դրամբք յարեւմտից քաղաքիս ի հիւսիսէ ընդ հարաւ երթալով, չորս կողմամբք քաղաքիս աւարտումն: Պատմութիւն ջրոյն: Պատմութիւն էլմասին: Պատմութիւն էլէքճի տէլիսուն: Պատմութիւն Պալըքլըի այազմային: Պետութիւն գերեզմանացն վարդապետաց: Պատմութիւն Երեմիայի որդւոյն, եւ սահման յարեւմտից քաղաքիս:
       5. Հնգերորդն, դարձեալ ի յեօթնեակ կլայէ. Աստ մէճլիս ի սուլէյման սէհրասին: եւ Այվան սարայու սկսեալք իսկէլէիւք եւ բրտօք մինչ յԷուպ: Պատմութիւն էյուպ սուլթանին. եւ թուր կապելն օսմանցոց թագաւորաց աստանօր:
       6. Վեցերորդն, ի Քէհատխանէէ սկսեալ յարեւմտից յարեւելս ծովեզրօք գիւղօրէից՝ պարտիզօք՝ դարպասօք, մինչ ի պօղազն: Դիպմունք հրէից հարսին, որ գնացեալ ի մատրան խնդրել զկաթն եւ զկոգի, եւ որպէս լինիլն նորա: Եւ որս թագաւորին եւ պաղչէ Թէրսխանին եւ Հասքէօյ: Պատճառ օգ մէյտանի ըստ կարգի տուայիցն ընդ ճամիսն յորժամ ի պատերազմ երթան: Եւ յիշատակել զնաւս պէս պէս: Պատճառ Պէշիկթաշի մէվայխանային, ըստ կարգի եւ զայլսն յիշատակեցի: Բանք մէյնապին, կոխել զեէնիքէօյ. փախուցեալ քէօլէից: Պատմութիւն գայալարի աղախնեացն՝ որոց անցաւորք գոչեն հալվա-հալվա. Եւ մէճիս ի սուրբ աստուածածին: Եւ Տօլի խըմել՝ որ կոչի մավրամօլօզ: Եւ գովութիւն ֆէնէրի պօղազին: եւ աւարտ ռումէլոյ կողմանց եալիից որովք շրջեցան:
       7. Եօթներորդն, անցեալ անատօլի ի սոյն պօղազէ յարեւելից յարեւմուտ ծովեզերօք: եւ հասեալ յՈւսկուտար՝ յիշատակէ զփազարս: Աստի սկսեալ որ ի քաղաքն եւ յայլ կողմունս, եւ քաղքեդոնիւ, եւ կղզօք մանուաց որ հանդէպ քաղաքիս: Եւ Փիլիպպոս կաթողիկոսին բանք: Եւ այսց վերոյ յիշեցելոց բընի ղապիտէ պօստանճի պաշին, եւ սակաւ վասն նորա բանք: Իրիցանց բան: Եւ քիլիթճի Եղիային:
       8. Ութներորդ ընդ աւարտելս, ի մէջ քաղաքիս զդլխովին շինուածս մնացեալսն համառօտ անուամբ յիշատակելով. եւ թռչնոց եւ ձկանց, եւ ձիոց եւ հողմոցն եւ ծաղկանցն ասէ թողուլ: Եւ գերեաց բախտ եւ անբախտութիւն. եւ թագաւորք յըրուսաց դստերացն ծնանիլն. եւ դեսպանք այլոց արքայից, եւ զմնացեալսն նարդենիս: Եւ վասն յիշատակարանիս առ Մխիթար վարդապետ խօսք սուղ իմն: Եւ ընծայ երգողի բանիս ի վայելումն Տեառն վերդանայ մեծի րաբունապետի արժանացելոյ, եւ այլ բազում բարեաց: Կատարումն հանգամանց եզերաց քաղաքիս ի ստամպօլոյ պատմութեան: